Jeotgal

Sıvı jeotgal
Hangıl	액젓
Hanja	液 -
Latin harfleriyle yazımı	Aekjeot
McCune-Reischauer	Aekchŏt

Jeotgal
Hangıl	젓 / 젓갈
Latin harfleriyle yazımı	jeot / jeotgal
McCune-Reischauer	chŏt / chŏtkal

Jeotgal
Jeotgal
	Changnan-jeot
Alternatif isim	Jeot, tuzlu deniz ürünleri
Ülke(ler)	Kore
Servis türü	Banchan (yan yemek), sos
Ana malzemeler	Deniz ürünleri, tuz
	Vikikitap
	Commons

Jeotgal (Korece: 젓갈) veya jeot (Korece: 젓 ), ( çevirisi tuzlu deniz ürünleri), karides, istiridye, deniz tarağı, balık ve havyar gibi deniz ürünleriyle yapılan, korunmuş tuzlu yemekler kategorisidir.^[1]^[2]^[3] Jeotgal içeriğine bağlı olarak yumuşak, katı parçalardan berrak, et suyu benzeri sıvıya kadar değişebilir.

Katı jeotgal genellikle banchan (yan yemekler) olarak yenir. Aekjeot (Korece: 액젓) veya balık sosu olarak adlandırılan sıvı jeotgal, kimçi'nin baharatlanmasında, çeşitli çorba ve güveçlerde (guk, jijimi, jjigae) popüler olarak kullanılır.^[4] Bir çeşni olarak, saeu-jeot (karides jeotgal) gibi daha küçük katı parçalara sahip jeotgal ise genellikle domuz eti yemekleri (bossam, jokbal, samgyeopsal), sundae (Kore sosisi), hoe (çiğ balık) ve birkaç çorba ve güveç ile daldırma sosu olarak servis edilir.

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Taze soğan üzerine *aekjeot* (sıvı *jeot*) dökülürken

Üç Kore Krallığı'nda fermente gıdalar yaygın olarak bulunabiliyordu, 289'da yayınlanan bir Jin Hanedanlığı tarihi metni olan Üç Krallığın Kayıtları gibi, Wei Kitabı'nın Dongyi başlıklı bölümünde Koguryo Korelilerinin şarap, soya fasulyesi ezmesi, tuzlanmış ve fermente edilmiş balık gibi fermente gıdalar yapma konusunda yetenekli olduklarından bahseder.^[5] Jeotgal'in ilk Kore kaydı, Samguk Sagi'de, Kral Sinmun'un 683'te düğün hediyesi olarak pirinç, şarap, jerky ve jeotgal sunduğuna atıfta bulunarak ortaya çıkmıştır. 1124'te, bir Çinli Song Hanedanlığı elçisi, jeotgal'ın Koryo'da beğenildiğini yazdı. Joseon edebiyatında yazılan 16. yüzyıl günlüğü olan Miam ilgi'de yirmi dört jeotgal türü yer almaktadır.^[6] 180'den fazla jeotgal türü, Gosa chwaryo ve Swaemirok 16. yüzyıl kitaplarında; Eumsik dimibang, Sallim gyeongje ve Jeungbo sallim gyeongje 17-18. yüzyıl kitaplarında bulunabilir.^[7]^[8]^[9]

Türler[değiştir | kaynağı değiştir]

Jeotgal türleri, ana malzemelere, bölgelere, aile tercihlerine ve kişisel tercihlere bağlı olarak değişir. Geçmiş zamanlarda ulaşımın sınırlı olması nedeniyle, denizlere yakın bölgeler, iç bölgelere kıyasla daha fazla jeot türüne sahiptir.

Balık (balık içleri ve havyar)[değiştir | kaynağı değiştir]

Baendaengi-jeot (Korece: 밴댕이젓 ) - tuzlu Sardinella zunasi
Baengeo-jeot (Korece: 뱅어젓 ) - tuzlu yavru prickleback
Biut-jeot (Korece: 비웃 젓 ) - tuzlu Pasifik ringası
Bolak-jeot (Korece: 볼락 젓 ) - tuzlu Sebastes inermis
Byeongeo-jeot (Korece: 병어 젓 ) - tuzlu Pampus argenteus
Changnan-jeot (Korece: 창난젓 ) - tuzlu Gadus chalcogrammus (morinaya benzeyen bir tür balık) iç organları
Cheongeo-al-jeot (Korece: 청어 알젓 ) - tuzlu Pasifik ringası yumurtası
Daegu-al-jeot (Korece: 대구 알젓 ) - tuzlu Gadus makrosefali yumurtası
Daegu-iri-jeot (Korece: 대구 이리 젓 ) - tuzlu Gadus makrosefali balık sütü
Daechang-jeot (Korece: 대창 젓 ) - tuzlu Gadus makrosefali iç organları
Domi-jeot (Korece: 도미 젓 ) - tuzlu kızıl çipura (Pagrus major)
Dorumuk-jeot (Korece: 도루묵 젓 ) - tuzlu Arctoscopus japonicus
Euneo-al-jeot (Korece: 은어 알젓 ) - tuzlu Plecoglossus altivelis yumurtası
Gajami-jeot (Korece: 가자미 젓 ) - tuzlu pisi balığı
Galchi-jeot (Korece: 갈치 젓 ) - tuzlu kılkuyruk balığı
Galchi-sok-jeot (Korece: 갈치 속젓 ) - tuzlu kılkuyruk balığı iç organları
Gangdari-jeot (Korece: 강달이 젓 ) - tuzlu bighead croaker
Godeungeo-naejang-jeot (Korece: 고등어 내장 젓젓 ) - tuzlu kolyoz iç organları
Goji-jeot (Korece: 고지 젓 ) - tuzlu Gadus chalcogrammus balık sütü
Gwangnan-jeot (Korece: 광란 젓 ) - tuzlu zeytin pisi balığı (Paralichthys olivaceus) yumurtası
Ingeo-jeot (Korece: 잉어 젓 ) - tuzlu sazan
Jangjae -jeot (Korece: 장재 젓 ) - tuzlu Pasifik morinası solungaçı
Jari-jeot (Korece: 자리젓 ) - tuzlu Chromis notata
Jeoneo-bam-jeot (Korece: 전어 밤젓 ) - tuzlu Konosirus punctatus işkembesi
Jeoneo-jeot (Korece: 전어 젓 ) - tuzlu Konosirus punctatus
Jeongeori-jeot (Korece: 정어리 젓 ) - tuzlu Sardinops sagax
Jogi-agami-jeot (Korece: 조기 아가미 젓 ) - tuzlu Larimichthys polyactis solungaçı
Jogi-al-jeot (Korece: 조기 알젓 ) - tuzlu Larimichthys polyactis yumurtası
Jogi-jeot (Korece: 조기젓 ) - tuzlu Larimichthys polyactis
Junchi-jeot (Korece: 준치 젓 ) - tuzlu Ilisha elongata
Kkongchi-jeot (Korece: 꽁치 젓 ) - tuzlu Cololabis saira
Maegari-jeot (Korece: 매가리 젓 ) - tuzlu Japon istavriti
Myeolchi-jeot (Korece: 멸치젓 ) - tuzlu Japon hamsisi
Myeongnan-jeot (Korece: 명란젓 ) - tuzlu Gadus chalcogrammus yumurtası
Myeongtae-agami-jeot (Korece: 명태 아가미 젓젓 ) - tuzlu Gadus chalcogrammus solungaçı
Nansa-jeot (Korece: 난사젓 ) - tuzlu yavru Hypoptychus dybowskii
Neungseongeo-jeot (Korece: 능성어 젓 ) - tuzlu Hyporthodus septemfasciatus
Obunjagi-jeot (Korece: 오분자기 젓 ) - tuzlu yavru Haliotis asinina (denizkulağı türü)
Sokjeot (Korece: 속젓 ) - tuzlu Larimichthys polyactis iç organları
Sungeo-al-jeot (Korece: 숭어 알젓 ) - tuzlu dubar yumurtası
Taean-jeot (Korece: 태안젓 ) - tuzlu Gadus chalcogrammus gözü
Ttora-jeot (Korece: 또라젓 ) - tuzlanmış dubar iç organları
Ungeo-jeot (Korece: 웅어 젓 ) - tuzlu Coilia nasus
Yeoneo-al-jeot (Korece: 연어 알젓 ) - tuzlu köpek sombalığı yumurtası
Yeopsak-jeot (Korece: 엽 삭젓 ) - tuzlu Konosirus punctatus işkembesi

Kabuklu deniz hayvanları ve diğer deniz hayvanları[değiştir | kaynağı değiştir]

Bajirak-jeot (Korece: 바지락젓 ) - tuzlu Venerupis philippinarum
Bangge-jeot (Korece: 방게젓 ) - tuzlu Helice tridens (yengeç türü)
Daeha-jeot (Korece: 대하 젓 ) - tuzlu Fenneropenaeus chinensis
Daehap-jeot (Korece: 대합젓 ) - tuzlu Meretrix lusoria
Dongjuk-jeot (Korece: 동죽 젓 ) - tuzlu Astarte borealis
Gaetgajae-jeot (Korece: 갯가재 젓 ) - tuzlu Oratosquilla oratoria (mantis karidesi)
Ge-al-jeot (Korece: 게알젓 ) - tuzlu yengeç yumurtası
Gejang (Korece: 게장 ) - tuzlu yengeç
Geut-jeot (Korece: 게 웃젓 ) - tuzlu Haliotis asinina (denizkulağı türü) iç organları
Gonjaengi-jeot (Korece: 곤쟁이젓 ) - tuzlu Mysida
Guljeot (Korece: 굴젓 ) - tuzlu istiridye
Haesam-chang-jeot (Korece: 해삼 창젓 ) - tuzlu deniz hıyarı iç organları
Haesam-jeot (Korece: 해삼 젓 ) - tuzlu deniz hıyarı
Hanchi-jeot (Korece: 한치 젓 ) - tuzlu Uroteuthis chinensis
Haran-jeot (Korece: 하란 젓 ) - tuzlu karides yumurtası
Honghap-jeot (Korece: 홍합 젓 ) - tuzlu Mytilus coruscus (midye türü)
Jeonbok-jeot (Korece: 전복 젓 ) - tuzlu denizkulağı
Jogae-jeot (Korece: 조개젓 ) - tuzlu deniz tarağı
Kkolttugi-jeot (Korece: 꼴뚜기젓 ) - tuzlu yavru kalamar
Kkotge-jeot (Korece: 꽃 게젓 ) - tuzlu Portunus trituberculatus (yengeç türü)
Matjeot (Korece: 맛젓 ) - tuzlu ustura midyesi
Meongge-jeot (Korece: 멍게 젓 ) - tuzlu Halocynthia roretzi
Mosijogae-jeot (Korece: 모시 조개젓 ) - tuzlu Cyclina sinensis
Nakji-jeot (Korece: 낙지 젓 ) - tuzlu (Octopus minor) ahtapot
Ojingeo-jeot (Korece: 오징어젓 ) - tuzlu kalamar
Pijogae-jeot (Korece: 피 조개젓 ) - tuzlu Anadara broughtonii
Saengi-jeot (Korece: 생이 젓 ) - tuzlu tatlı su karidesi
Saeu-jeot (Korece: 새우젓 ) - tuzlu karides
Seha-jeot (Korece: 세하 젓 ) - tuzlu cam karides
Seongge-al-jeot (Korece: 성 게알젓 ) - tuzlu denizkestanesi yumurtası
Seongge-jeot (Korece: 성 게젓 ) - tuzlu denizkestanesi
Sora-jeot (Korece: 소라젓 ) - tuzlu deniz salyangozu (Turbo cornutus)
Tohwa-jeot (Korece: 토화 젓 ) - tuzlu nehir ağzı istiridyesi

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Changnan-jeot
Ganjang-gejang (marine edilmiş yengeç)
Guljeot (tuzlu istiridye)
Myeongnan-jeot
Ojingeo-jeot (tuzlu kalamar)
Saeu-jeot (tuzlu karides)
Myeolchi-jeot (tuzlu hamsi)
Jogi-jeot

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Jeotgal" (İngilizce). Korea Tourism Organisation. 23 Nisan 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "jeotgal" [tuzlu deniz ürünleri]. Korean–English Learners' Dictionary (Korece). National Institute of Korean Language. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2017.
^ "jeot" [tuzlu deniz ürünleri]. Korean–English Learners' Dictionary (Korece). National Institute of Korean Language. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2017.
^ "aekjeot". Standard Korean Language Dictionary (Korece). National Institute of Korean Language. 30 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2017.
^ Hui, Y. H., (Ed.) (2004). Handbook of Vegetable Preservation and Processing (İngilizce). New York: Marcel Dekker. ss. 190-191. ISBN 0824743016. 16 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2021.
^ Miam ilgi [Diary of Miam]. Joseon Korea. 1577.
^ Eumsik dimibang [Guidebook of Homemade Food and Drinks]. (in Middle Korean) (Korece). Andong, Joseon Korea. 1670. 19 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2021.
^ Sallim gyeongje [Farm Management] (Çince). Joseon Korea. 28 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2020 – DB of Korean classics by Institute for the Translation of Korean Classics|ITKC vasıtasıyla.
^ Jeungbo sallim gyeongje [Revised and Augmented Farm Management]. Joseon Korea. 1766.

[visitseoul-1] "Jeotgal" (İngilizce). Korea Tourism Organisation. 23 Nisan 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[BKD_jeotgal-2] "jeotgal" [tuzlu deniz ürünleri]. Korean–English Learners' Dictionary (Korece). National Institute of Korean Language. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2017.

[BKD_jeot-3] "jeot" [tuzlu deniz ürünleri]. Korean–English Learners' Dictionary (Korece). National Institute of Korean Language. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2017.

[SKLD_aekjeot-4] "aekjeot". Standard Korean Language Dictionary (Korece). National Institute of Korean Language. 30 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2017.

[Hui-5] Hui, Y. H., (Ed.) (2004). Handbook of Vegetable Preservation and Processing (İngilizce). New York: Marcel Dekker. ss. 190-191. ISBN 0824743016. 16 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2021.

[Yu-6] Miam ilgi [Diary of Miam]. Joseon Korea. 1577.

[Jang-7] Eumsik dimibang [Guidebook of Homemade Food and Drinks]. (in Middle Korean) (Korece). Andong, Joseon Korea. 1670. 19 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2021.

[Hong-8] Sallim gyeongje [Farm Management] (Çince). Joseon Korea. 28 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2020 – DB of Korean classics by Institute for the Translation of Korean Classics|ITKC vasıtasıyla.

[Yu2-9] Jeungbo sallim gyeongje [Revised and Augmented Farm Management]. Joseon Korea. 1766.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Jeotgal nedir?, Jeotgal anlamı nedir?, Jeotgal ne demektir?