Henri Braconnot
Henri Braconnot
Doğum	29 Mayıs 1780 Commercy, Fransa Krallığı
Ölüm	13 Ocak 1855 (74 yaşında) Nancy, Fransa
Milliyet	Fransız
Tanınma nedeni	kitin ve pektin'i keşfetti
Kariyeri
Dalı	Kimya, Eczacılık

Henri Braconnot (d. 29 Mayıs 1780 - ö. 13 Ocak 1855) Fransız kimyager ve eczacı.

Fransa'nın Grand Est bölgesine bağlı Meuse ilinde bulunan bir komün olan Commercy'de doğdu, babası yerel parlamentoda danışmandı. Henri, 1787 yılında babasının ölümü üzerine önce Commercy'deki bir ilkokulda, ardından da özel öğretmenlerle eğitimine başladı.

13 yaşında Nancy'de bir eczaneye çırak olarak yerleştirildi ve burada çalışırken bir yandan eczacılık, kimya ve botanik öğrendi. 15 yaşındayken Strasbourg'daki bir hastanede askerlik hizmeti için Nancy'den ayrıldı.

1801-1802 yılları arasında Paris'te yaşadı; burada çeşitli okullarda, müzelerde, tıp fakültelerinde eğitim gördü ve Antoine François, Comte de Fourcroy, Jean-Baptiste Lamarck ve Étienne Geoffroy Saint-Hilaire'in derslerini takip etti. Daha sonra yayınlanacak olan bir boynuz fosilinin bileşimi üzerine bazı kimyasal araştırmalar yaptı (J Chim Phys 1806).

1802'den sonra ölümüne kadar Nancy'de yaşadı ve burada 1807'de botanik bahçesinin müdürü ve kasabanın bilim akademisinin üyesi olarak atandı. Kimyager olarak ağırlıklı olarak bitki kimyası üzerine çalıştı. Bitki asimilasyonu, organik asitler, bitki kompozisyonu ve yağlar üzerine çeşitli araştırmalar yaptı. Mineraloji ve hidrolojiye de küçük katkılarda bulundu.

1823'te Paris'teki Académie des Sciences'ın muhabir üyeliğine seçildi. 1855 yılındaki ölümüne kadar 112 çalışma yayımladı.

Braconnot 1815'te yağların katı bir parçadan ("mutlak donyağı") ve yağlı bir bileşikten ("mutlak yağ") oluştuğunu ve bunların tutarlılığının iki parçanın oranlarından kaynaklandığını ortaya koydu. Bu tanım, yağların soğukta filtre kağıtları arasında preslenmesinden sonra elde edilmişti (Ann Chimie 1815, 93, 225). Ayrıca, sabunlaştırma ve asitleştirmeden sonra Braconnot, Fourcroy (1806) tarafından tarif edilen "adiposir"e benzer bir katı fraksiyonu ayırdı. Ne yazık ki, Chevreul'un 1820'de stearik asidi keşfetmesine yol açan asit özelliklerini gözlemlemedi.

Bu veriler Fransız kimyager Michel-Eugène Chevreul tarafından 1813 gibi kısa bir sürede elde edilen ilk verilere benzediğinden, Chevreul daha sonra Annales de Chimie dergisine bir mektup göndererek kendisinin önceliği olduğu iddia ederek, Braconnot'un çalışmasının orijinalliğine itiraz etti (Ann Chim 1815, 94, 73). Laboratuar çalışmasının bir uygulaması olarak Braconnot'un aklına sığır veya koyundan elde edilen "mutlak donyağının" (stearine benzer) mum yapmak için kullanılabileceği geldi. Bu maddeye "céromimène" (balmumu benzeri) adını verdi. Nancy'de eczacı olan Simonin F ile birlikte 1818'de bir mum üretim sürecinin patentini aldı. Stearik asit kullanan geliştirilmiş bir işlemin patenti yedi yıl sonra Chevreul tarafından alındı.

Bitki kimyası alanında Braconnot, daha sonra çoğunun daha basit ürünlerin karışımları olduğu gösterilen çeşitli bileşiklerin izolasyonuna ve tanımlanmasına katkıda bulundu. Braconnot, gallik ve ellagik asitleri (1818) ve pirogallik asidi (pirogallol) keşfetti ve bunlar daha sonra fotoğrafçılığın gelişmesine olanak sağladı. Ayrıca 1811'de mantarlarda bilinen en eski polisakkarit olan kitini keşfetti. 1819'da ilk kez odun, saman veya pamuğun sülfürik asit işlemiyle şekere dönüştürülmesini anlatan bir yazı yayınladı. Glikoz adı, 24 yıl sonra Dumas tarafından benzer şekilde nişasta, selüloz veya baldan elde edilen bir şeker için tavsiye edildi. Aynı asit işlemiyle Braconnot, jelatinden bir "jelatin şekeri" (daha sonra glikokol, günümüzde glisin olarak adlandırılır) ve kas liflerinden lösin elde etti. Ayrıca Braconnot, konsantre nitrik asidi ahşap veya pamuk üzerinde reaksiyona sokarak, camsı bir cilaya dönüştürülebilen yanıcı bir ürün olan ksiloidin ( kolodyum ve nitroselülozun öncüsü) elde etti. Bu madde bir kimyager tarafından oluşturulan ilk polimer veya plastik malzeme olarak değerlendirilebilir.

1825'te yapısal bir heteropolisakkarit olan pektini keşfetti.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

• Labrude, Pierre; Becq, Corinne (2003), "[Pharmacist and chemist Henri Braconnot]", Revue d'histoire de la pharmacie, 51 (337), ss. 61-78, PMID 12894794 
• Braconnot, sa vie et ses travaux. Nicklès J, Grimblot et veuve Raybois, Nancy 1856.
• Henry Braconnot, précurseur ignoré et émule de M.E. Chevreul. François M-Th, Oléagineux 1956, 11, 365.
• Le pharmacien et chimiste Henri Braconnot (Commercy 1780-Nancy 1855). Labrude P, Rev Hist Pharm 2003, 51, 61.

Not : Bu makalenin orijinal versiyonu https://web.archive.org/web/20041011172546/http://www.cyberlipid.org/chevreul/braconnot.htm adresindendir (telif hakkı yoktur). İçeriğin buraya kopyalanması izni yazar Claude Leray tarafından verilmiştir.