Gediz Muharebeleri

Gediz Muharebeleri
	Kurtuluş Savaşı Batı Cephesi
Tarih	24 Ekim 1920 - 12 Kasım 1920
Bölge	Gediz, Kütahya
Sonuç	Taktiksel sonuçsuzluk Yunan kuvvetleri daha sonra Gediz'i tahliye etti ve kış üslerine çekildi.; Türk kuvvetleri Gediz'e girdi.;
Taraflar
Ankara Hükûmeti Kuvâ-yi Milliye;	Yunanistan
Komutanlar ve liderler
Ali Fuat Paşa; Çerkes Ethem	Konstantinos Manetas
Güçler
3000 asker, 5000 süvari, 52 top	İlkin 1 tümen
Kayıplar
181 ölü, 135 yaralı	42 ölü, 123 yaralı

Gediz Muharebeleri, "Umum Kuvâ-yi Milliye Komutanı" olan Mirliva Ali Fuat Paşa ile Kuva-yi Seyyare Komutanı Çerkes Ethem'in Yunan işgaline karşı 1920 yılının Ekim ayı sonunda yaptıkları harekât. Taarruz planını Genelkurmay Başkanı İsmet Paşa kabul etmese de, TBMM kuvvetleri zayiatlar verdikten sonra Gediz'i geri alarak, İzmir'in İşgalinden sonra ilk defa Yunanların işgal ettikleri bir bölgeden geri çekilmelerini sağladılar. Harekâtın bitiminde Kuvâ-yi Milliye Komutanlığı lağvedildi ve Umum Kuvâ-yi Milliye Komutanı olan Ali Fuat Paşa Moskova Büyükelçiliğine tayin edildi. Yerine kurulan iki komutanlıktan "Batı Cephesi Komutanlığı"na Albay İsmet Bey, "Güney Cephesi Komutanlığı"na ise Refet Paşa tayin edildiler.

Savaşın nedenleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Yunanlar Bursa üzerinden taarruza geçmişlerdi. Uşak ve Gediz'in 29 Ağustos 1920'de düşmesinden sonra cephenin ele geçirilmesi için planlama çalışmaları yapılmaktaydı. 18 Ekim 1920'de Alayunt tren istasyonunda Ali Fuat Paşa tarafından birlik komutanlarına yapılacak Gediz Taarruzu hareket planları anlatıldı.

Savaşın başlaması[değiştir | kaynağı değiştir]

Emet Milli Müfrezesi ile Milli Kuvvet (Bolşevik) taburuna Simav istikametinden takviye gelebilecek düşman kuvvetlerini durdurma görevi verildi. 24 Ekim 1920 de Gediz’e taarruza başlandı ancak Yunanların yoğun ateşi sonucunda TBMM birlikleri Efendi Köprüsü sırtlarına çekildiler. Bu taarruzda 3 subay, 24 er şehit ve 3 subay, 24 er de yaralanmıştı. 25 Ekim 1920 de Yunuslar sırtlarından Yarbay Mehmet Arif Bey komutasındaki 11. Tümen düşman kuvvetlerine tekrar taarruza başladı. Kuva-yi Seyyare'nin desteğinin gelmemesi ve karanlığın basması üzerine taarruz durduruldu. Bu çatışmada 9 subay 133 er şehit, 10 subay, 168 er yaralı verilmişti. Bu iki taarruz sonucu Gediz’deki 13. Yunan tümeni takviye gelinceye kadar Hamidiyehanı'nın 4 km gerisine çekilmişti. Yunanlar bu arada 26 ölü, 68 yaralı vermiştir. 26 Ekim 1920 saat 9:00 da Emet Müfrezesi ve arkadan 61. Tümen Gediz’e girerek bu bölgede TBMM hakimiyetini tesis etmişlerdir.

Hamidiyehanı Muharebesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Hamidiyehanı gerisindeki Yunan birliklerine Çerkes Ethem komutasındaki Kuva-yi Seyyare ile 190. Alay 27 Ekim 1920 günü öğleden sonra taarruza başlar. İki gün süren şiddetli muharebe sonucunda sayıca üstün Yunan kuvvetleri karşısında Türk kuvvetleri geri çekilmek zorunda kalmıştır. Kuva-yi Seyyare ve 11 ile 61. tümen birliklerinden 5 subay 33 er şehit olmuş, 83 er de yaralanmıştı. Düşman 16 ölü 55 yaralı vermişti. Bu çekilme üzerine 31 Ekim 1920 de Yunan birlikleri tekrar Gediz'e girer. Türk topçu ateşi altında kalan Yunan birlikleri Uşak hattını güçlendirmek üzere tekrar geri çekildiler. 12 Kasım 1920'de 13. Yunan Tümeni Gediz'i boşaltarak Gediz'i TBMM kuvvetlerine teslim etmek zorunda kalmışlardır. Böylece 24 Ekim'de başlayıp 12 Kasım'da sona eren Gediz muharebelerinde her iki taraf ta önemli zayiatlar verdikten sonra o zamana kadar Batı Anadolu'da önemli bir direniş görmeden işgal bölgesini sürekli genişleten Yunan Ordusu ilk defa işgal ettiği bir bölgeden geri çekilmek zorunda bırakılmıştır.

Ali Fuat Paşa'nın Moskova Büyük Elçiliğine atanması üzerine Garp (Batı) Cephesi Komutanlığı, Batı ve Güney cepheleri olarak ikiye ayrıldı. Batı Cephesi Komutanlığı'na 9 Kasım 1920'de Albay İsmet Bey, Güney Cephesi Komutanlığına ise Refet Bey atandılar.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

1920 Yunan Yaz Taarruzu

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Talat Yalazan: Türkiye'de vahşet ve soy kırımı girişimi: (15 Mayıs 1919 - 9 Eylül 1922). 15 Mayıs 1919 - 13 Eylül 1921, Gnkur. Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı yayınları, Genelkurmay Basımevi, 1994, s. 139.
^ ^a ^b Ayfer Özçelik: Gediz Taarruzu 10 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi (Sayı 21, Cilt: VII, Temmuz 1991)
^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2018.
^ Uluğ İğdemir: Atatürk, Turkish National Commission for Unesco, 1963, s. 79.
^ Sabahattin Selek: Anadolu ihtilâli (Cilt 1), Kastaş 1912-1922 Türk savaşları belgeseli, Kastaş A.Ş. Yayınları, 1987, s. 114.

[1] Talat Yalazan: Türkiye'de vahşet ve soy kırımı girişimi: (15 Mayıs 1919 - 9 Eylül 1922). 15 Mayıs 1919 - 13 Eylül 1921, Gnkur. Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı yayınları, Genelkurmay Basımevi, 1994, s. 139.

[ayfer-2] Ayfer Özçelik: Gediz Taarruzu 10 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi (Sayı 21, Cilt: VII, Temmuz 1991)

[3] "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2018.

[4] Uluğ İğdemir: Atatürk, Turkish National Commission for Unesco, 1963, s. 79.

[5] Sabahattin Selek: Anadolu ihtilâli (Cilt 1), Kastaş 1912-1922 Türk savaşları belgeseli, Kastaş A.Ş. Yayınları, 1987, s. 114.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Gediz Muharebeleri nedir?, Gediz Muharebeleri anlamı nedir?, Gediz Muharebeleri ne demektir?