Fransız Akademisi

Fransız Akademisi
Fransız Akademisi
Académie Française
	Institut de France binası
Slogan	Fransızca: À l'immortalité; ("To immortality");
Kuruluş	22 Şubat 1635
Merkez	Paris, Fransa
Koordinatlar	48°51′33″N 2°20′17″E / 48.859167°K 2.337917°D
Üyeler	40
Daimi Sekreter	Hélène Carrère d'Encausse
Resmî site	academie-francaise.fr

Fransız Akademisi^[1] (Fransızca: Académie Française), Fransızca ile ilgili konularda Fransa'nın asli kurumu niteliğindedir.^[2] Akademi, resmî olarak 1635 yılında Kral XIII. Louis'in başbakanı Kardinal Richelieu tarafından kurulmuştur.^[2] 1793 yılında Fransız Devrimi sırasında kapatılan kurum, 1803 yılında Napoleon Bonaparte tarafından Institut de France'ın bünyesinde yeniden kurulmuştur.^[2] Enstitünün beş akademisinden en eskisidir.

Akademi, les immortels ("ölümsüzler") olarak bilinen toplam kırk üyeden oluşur.^[3] Yeni üyeler, Akademinin kendi üyeleri tarafından seçilir. Üyeler normalde yaşam boyu görevde kalırlar ancak görevlerini kötüye kullandıkları durumlarda istifa edebilir ya da görevden alınabilirler. I. Dünya Savaşı'ndaki Verdun Muharebesi'nden sonra Fransa Mareşali seçilen Philippe Pétain, 1931 yılında Akademiye seçilmiş ve II. Dünya Savaşı'nda Vichy Fransası'nı yönetmesinin ardından 1945 yılında istifa etmek zorunda kalmıştır.^[4] Kurum, dil konusunda resmi bir otorite olarak hareket etme görevine sahip olup dilin resmi bir sözlüğünü yayımlamakla görevlidir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Akademinin kökenleri, 1620'lerin sonu ve 1630'ların başında Hôtel de Rambouillet'de düzenlenen kültür toplantılarından doğan gayriresmî bir edebiyat grubuna dayanmaktadır. Grup, Valentin Conrart'ın evinde toplanmaya başladı ve gayriresmî olmaya çalıştı. Grubun o sırada dokuz üyesi vardı. Fransa'nın Başbakanı Kardinal Richelieu, kendisini grubun hamisi ilan etti ve Akademinin resmî olarak kurulmasını beklerken 1634 yılında yeni üyelerin ataması yapıldı. 22 Şubat 1635'te, Richelieu'nun ısrarıyla, Kral XIII. Louis konseyi resmen kurmak için gereken imtiyaznameyi verdi. 10 Temmuz 1637'de Parlement de Paris'te tescil edilen yazılı izinde Académie Française için "Dilimize kesin kurallar koymak, onu sanat ve bilimleri ele alabilecek hâle getirmek için mümkün olan tüm özen ve titizlikle çalışacaktır." denmiştir.^[2] Académie Française; Fransızca dil bilgisi, imla ve edebiyatın düzenlenmesinden sorumlu olmuştur.

Richelieu'nün modeli, bir dilin "kirliliklerini" ortadan kaldırmaya adanmış ilk akademi, 1582'de Floransa'da kurulan ve Floransa'nın Toskana lehçesinin İtalyanca için model olarak zaten baskın olan pozisyonunu resmîleştiren Accademia della Crusca. Floransa Akademisi, 1612'de Vocabolario'yu yayımlamıştı.^[5]

Üyelik[değiştir | kaynağı değiştir]

Fransız Akademisinde toplam kırk koltuk bulunmakta olup bunların her birine ayrı bir numara tahsis edilmiştir. Adaylar başvurularını genel olarak Akademi için değil belirli bir koltuk için yaparlar. Eğer birden fazla koltuk boşsa, bir aday her biri için ayrı ayrı başvurabilir.

Üyeler, Kardinal Richelieu tarafından verilen tüzüğün resmi mühründe yazılı olan Akademinin sloganı À l'immortalité'ye ("Ölümsüzlüğe") atıfla les immortels ("Ölümsüzler") olarak anılırlar.^[3]

Üniforma[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir üyenin resmî üniforması, l'habit vert ya da yeşil giysi olarak bilinir.^[6] Akedeminin resmî törenlerinde giyilen habit vert, ilk olarak Napolyon Bonapart'ın Institut de France'ı yeniden organize etmesi sırasında kabul edilmiştir.^[6] Her ikisi de yeşil yaprak motifleriyle zengin bir şekilde işlenmiş uzun siyah bir ceket ve siyah tüylü bicorn ile siyah pantolon ve etekten oluşur. Ayrıca ruhban sınıfı dışındaki üyeler bir tören kılıcı (Fransızca: l'épée) taşırlar.^[6]

Üyeler üniforma masraflarını kendileri karşılamaktadır. Cübbelerin maliyeti yaklaşık 50.000 dolardır ve Amin Maalouf bu göreve başlamanın kendisine tam 230.000 dolara mal olduğunu söylemiştir.^[7]

Bölgesel dillere karşı muhalefet[değiştir | kaynağı değiştir]

Fransız Akademisi, Haziran 2008'de Fransız Hükûmetinin bölgesel dillerin (Flamanca, Alsasça, Baskça, Bretonca, Katalanca, Korsikaca, Oksitanca, Gaskonca ve Arpitanca) anayasal olarak tanınması ve korunmasına yönelik teklifine karşı çıkmıştır.^[8]

Mevcut üyeleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Fransız Akademisinin mevcut üyeleri aşağıdaki gibidir:

Koltuk numarası	Ad	Seçildiği yıl
1	Claude Dagens	2008
2	Dany Laferrière	2013
3	Boşta
4	Jean-Luc Marion	2008
5	Andreï Makine	2016
6	Boşta
7	Jules Hoffmann	2012
8	Daniel Rondeau	2019
9	Patrick Grainville^[9]	2018
10	Florence Delay	2000
11	Gabriel de Broglie	2001
12	Chantal Thomas	2021
13	Maurizio Serra	2020
14	Hélène Carrère d'Encausse (Daimi Sekreter)	1990
15	Frédéric Vitoux	2001
16	Boşta
17	Érik Orsenna	1998
18	Mario Vargas Llosa	2021
19	Boşta
20	Angelo Rinaldi	2001
21	Alain Finkielkraut	2014
22	Boşta
23	Pierre Rosenberg	1995
24	François Sureau	2020
25	Dominique Fernandez	2007
26	Jean-Marie Rouart	1997
27	Pierre Nora	2001
28	Jean-Christophe Rufin	2008
29	Amin Maalouf	2011
30	Danièle Sallenave	2011
31	Michael Edwards	2013
32	Pascal Ory	2021
33	Dominique Bona	2013
34	François Cheng	2002
35	Antoine Compagnon	2022
36	Barbara Cassin	2018
37	Michel Zink	2017
38	Marc Lambron	2014
39	Jean Clair	2008
40	Xavier Darcos	2013

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Maalouf, Amin (2017). Fransiz Akademisine Kabul Konusmasi: ve Jean-Christophe Rufinin Yaniti. Yapi Kredi Yayinlari YKY. ISBN 978-975-08-3960-3. 10 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2022.
^ ^a ^b ^c ^d "L'histoire". Academie Française official website. 20 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2010.
^ ^a ^b "Les immortels". Academie Française official website. 16 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2018.
^ Sanche de Gramont, The French: Portrait of a People, G.P. Putnam's Sons, New York, 1969, p. 270
^ Einar Ingvald Haugen and Anwar S. Dil, The Ecology of Language, (Stanford University Press) p. 169.
^ ^a ^b ^c "L'habit vert et l'épée". Académie Française official website. 14 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2018.
^ Nossiter, Adam (3 Mart 2019). "The Guardians of the French Language Are Deadlocked, Just Like Their Country". The New York Times. 3 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2019.
^ Allen, Peter (16 Ağustos 2008). "France's L'Académie française upset by rule to recognise regional tongues". The Daily Telegraph. Londra. 12 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2010.
^ "Patrick GRAINVILLE". Académie française official website. 10 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2018.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

L'Académie française 29 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Fransızca)
L'Académie française from the Scholarly Societies project.
Herbermann, Charles, (Ed.) (1913). "The French Academy". Katolik Ansiklopedi (İngilizce). New York: Robert Appleton Company.
Dictionnaire de l'Académie française, neuvième édition 14 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Fransızca)

[1] Maalouf, Amin (2017). Fransiz Akademisine Kabul Konusmasi: ve Jean-Christophe Rufinin Yaniti. Yapi Kredi Yayinlari YKY. ISBN 978-975-08-3960-3. 10 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2022.

[aH4-2] "L'histoire". Academie Française official website. 20 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2010.

[aIM2-3] "Les immortels". Academie Française official website. 16 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2018.

[4] Sanche de Gramont, The French: Portrait of a People, G.P. Putnam's Sons, New York, 1969, p. 270

[5] Einar Ingvald Haugen and Anwar S. Dil, The Ecology of Language, (Stanford University Press) p. 169.

[uniform3-6] "L'habit vert et l'épée". Académie Française official website. 14 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2018.

[NYT_3_March_2019-7] Nossiter, Adam (3 Mart 2019). "The Guardians of the French Language Are Deadlocked, Just Like Their Country". The New York Times. 3 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2019.

[8] Allen, Peter (16 Ağustos 2008). "France's L'Académie française upset by rule to recognise regional tongues". The Daily Telegraph. Londra. 12 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2010.

[f9PG-9] "Patrick GRAINVILLE". Académie française official website. 10 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2018.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Fransız Akademisi nedir?, Fransız Akademisi anlamı nedir?, Fransız Akademisi ne demektir?