Fatin Rüştü Zorlu
Türkiye Dışişleri Bakanı
Görev süresi 25 Kasım 1957 - 27 Mayıs 1960
Başbakan	Adnan Menderes
Yerine geldiği	Fuat Köprülü
Yerine gelen	Selim Rauf Sarper
6. Türkiye Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı
Görev süresi 17 Mayıs 1954 - 29 Temmuz 1955
Başbakan	Adnan Menderes
Yerine geldiği	Samet Ağaoğlu
Yerine gelen	Fuat Köprülü
Türkiye Büyük Millet Meclisi 10. ve 11. dönem milletvekili
Seçim bölgesi	1954 – Çanakkale 1957 – Çanakkale
Kişisel bilgiler
Doğum	Ahmet Fatin[1] 20 Nisan 1910(1910-04-20) İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	16 Eylül 1961 (51 yaşında) İmralı, Bursa, Türkiye
Defin yeri	Adnan Menderes Anıt Mezarı, İstanbul
Partisi	Demokrat Parti (1954-1960)
Evlilik(ler)	Emel Zorlu
Bitirdiği okul	Paris Siyasi Bilimler Akademisi Cenevre Üniversitesi
Mesleği	Diplomat, siyasetçi

Ahmet Fatin Zorlu^[1] (20 Nisan 1910, İstanbul – 16 Eylül 1961, İmralı), Türk siyasetçi ve diplomattır. 1957-1960 yılları arasında Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı olarak görev aldı. Bundan önce ise 1954-55 yılları arasında Başbakan Yardımcılığı yaptı. 27 Mayıs Darbesi sonrası başlatılan Yassıada Yargılamaları sonrası Başbakan Adnan Menderes ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan ile birlikte İmralı adasında idam edildi.

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Fatin Rüştü Zorlu'nun dedesi Rus İbrahim Paşa Osmanlı'ya sığınınca Yusufelili Zor Derebeyi Ali Paşa'nın kızıyla evlendirildi.^[2] Zorlu soyisminin kaynağı buradan gelmektedir. Fatin Rüştü Zorlu, II. Abdülhamid devri Mirlivası İbrahim Rüştü Bey ve Hatice Güzide Hanım'ın en küçük çocukları olarak 20 Nisan 1910 tarihinde İstanbul'da dünyaya geldi.^[3] Demokrat Parti (DP) iktidarı döneminde başbakan yardımcılığı, devlet bakanlığı ve dışişleri bakanlığı yaptı, 27 Mayıs Darbesi’ni gerçekleştiren Millî Birlik Komitesi tarafından atanan yargıçlardan oluşan "Yüksek Adalet Divanı" tarafından idama mahkûm edildi.

Galatasaray Lisesi’ni, Paris Politik Bilimler Enstitüsü'nü ve Cenevre Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. 30 Ağustos 1934 tarihinde Atatürk'ün de hazır bulunduğu nikâhla dönemin Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras'ın kızı Emel Hanım'la evlendi^[3] ve 1936 yılında kızı Sevin doğdu. 1936 Montrö konferansına katıldı. Paris ve Kuybişef maslahatgüzarlığı, merkez şifre müdürlüğü yaptı. 1932’den başlayarak Dışişleri Bakanlığı’na bağlı çeşitli görevlerde bulunduktan sonra 1951’de Ekonomik İşbirliği Teşkilatı genel sekreteri oldu. 1952’de büyükelçiliğe yükselerek Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı’nda Türkiye daimi temsilciliğine getirildi. 1959 yılında Adnan Menderes'le beraber, Bilderberg toplantısına katıldı.

Siyasal yaşama atıldığı 1954’te, ardından 1957’de Demokrat Parti’den Çanakkale Milletvekili seçildi. Adnan Menderes hükûmetlerinde başbakan yardımcılığı, devlet bakanlığı ve dışişleri bakanlığında bulundu. 1957 yılında Kıbrıs Türkleri'ni EOKA terörüne karşı korumak için Türk Mukavemet Teşkilatı'nın kurulmasını sağladı.^[4][5] Dışişlerinde güttüğü politika NATO’ya bağlılığa dayanmakla birlikte, Türkiye'nin ekonomik büyümesi için Amerika’dan azami miktarda mali kaynak sağlamaya yönelikti. 1974'te Bülent Ecevit'in başbakanlığı döneminde TSK tarafından gerçekleştirilen Kıbrıs Harekâtı'nın hukuki dayanağı, Fatin Rüştü Zorlu'nun 11 Şubat 1959'da İsviçre'de Yunanistan ve Birleşik Krallık ile birlikte imzaladığı Zürih Antlaşması'ndaki Garantörlük hükmüdür.

İdamı[değiştir | kaynağı değiştir]

1960 yılında 27 Mayıs Darbesi'nden sonra diğer hükûmet üyeleri ve DP yöneticileriyle birlikte tutuklanarak, yeni oluşturulan "Yüksek Adalet Divanı" tarafından Yassıada’da yargılandı. Bu mahkeme 14 sanıkla birlikte Fatin Rüştü Zorlu'yu da idam cezasına çarptırdı. Cezası, Adnan Menderes ve Hasan Polatkan’ınki ile birlikte, askerî müdahaleyi gerçekleştiren MBK tarafından onaylandı. 16 Eylül 1961’de idam edilerek hayatına son verildi. İdama büyük bir metanetle gitmiştir. Yassıada komutanı Tarık Güryay'ın anılarında bu olaya şu şekilde yer vermiştir:

Zorlu, ölüme gerçekten zorlu bir metanetle gitti. O kadar ki, hatta mahut gömleğin üzerine giydirilişinden sonra, kendisine dini telkinde bulunan hocanın, Arapça kelimeleri telaffuzda düştüğü hataları düzeltti. Kollarını arkadan bağlarken, başsavcıya son bir ricada bulundu. Ellerinin önden bağlanmasını istedi. Fakat bunun kanunen imkânsızlığı kendisine anlatıldı. İdam sehpasına, öz dedesi Gazi Osman Paşa'nın adına yazılan marş eşliğinde gitmiştir.^[6] Beraberce sehpaya doğru yürüdük. Ne masaya ne de masa üzerindeki sandalyeye çıkarken yardım istedi. Hatta heyecandan eli titreyen cellâda: "Oğlum ne titreyip duruyorsun? İlmik senin değil, benim boynuma geçecek" dedi. Sonra adetâ kendisini uçsuz bucaksız bir boşluğa atar gibi: "Allah memleketi korusun, haydi Allahısmarladık!" dedikten sonra, ayaklarının altındaki sandalyeyi itmek işini de kimseye bırakmadı. Boyu uzun olduğu için, ayakları masaya basmıştı. Cellât masayı itti. Ona bu kadarcık da iş düşmüş bulunmasaydı, Zorlu sanki asılmış değil, intihar etmiş olacaktı.

Fatin Rüştü Zorlu idamından hemen önce ailesine yazdığı mektup şöyledir:

Cenazesi, ölümünden 29 yıl sonra, 17 Eylül 1990’da İmralı Adasındaki mezarından alınarak İstanbul’da yaptırılan Anıt Mezar'a nakledildi.

Aldığı ödül ve madalyalar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Yükselen Güneş Nişanı Yüce Kordonu (1958)^[7]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Vikipedi'nin kardeş projelerinden Fatin Rüştü Zorlu hakkında daha fazla bilgi edinin
	Commons'ta dosyalar
	Vikisöz'de alıntılar

• Vikikaynak'ta Fatin Rüştü Zorlu'nun idam edilmeden önce ailesine yazdığı mektup ile ilgili metin bulabilirsiniz.
• Sayın Fatin Rüştü Zorlu'nun Özgeçmişi(1912 -1960)18 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (MFA)