Elsa Morante

Elsa Morante
Elsa Morante
	Elsa Morante kedileri ile birlikte Roma'daki apartmanında
Doğum	18 Ağustos 1912; Roma, İtalya
Ölüm	25 Kasım 1985 (73 yaşında); Roma, İtalya
Meslek	Yazar, şair, çevirmen
Dil	İtalyanca
Önemli eser	La storia (Ve Tarih Devam Ediyor)

Elsa Morante (İtalyanca telaffuz: [ˈElsa moˈrante, ˈɛl-]; d. 18 Ağustos 1912 – ö. 25 Kasım 1985) İtalyan romancı, şair, çevirmen ve çocuk kitapları yazarıydı. La storia (Ve Tarih Devam Ediyor) romanı, Bokklubben Dünya Kütüphanesi Tüm Zamanların En İyi 100 Kitabı listesinde yer almaktadır.

Hayatı ve kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Elsa Morante, 1912'de öğretmen Irma (evlilik öncesi soyadı Poggibonsi) ve Augusto Morante'nin kızı olarak Roma'da doğdu. Annesi, Modena'da yaşayan Yahudi bir aileden geliyordu.^[1] Morante, gençken ailesinin bir komşusu olan Francesco Lo Monaco'nun biyolojik babası olduğunu öğrendi. II. Dünya Savaşı sırasındaki kısa bir dönem dışında, 1985'te ölene kadar Roma'da kaldı.

Morante küçük yaşta yazmaya başladı. Ebeveynlerinden fazla destek görmediği için kendi kendine eğitti. 1930'ların ortalarında kısa öyküler yazmaya başladı. Bu öykülerin bazıları çocuklar için süreli yayınlar da dahil olmak üzere çeşitli yayın ve dergilerde çıktı. Il Gioco Segreto (Gizli Oyun) adlı kısa öykülerden oluşan ilk kitabı 1941'de yayımlandı. Aynı yıl yazar ve film eleştirmeni arkadaşı Alberto Moravia ile evlendi. 1942'de ilk çocuk kitabı Le Bellissime avventure di Caterì dalla Trecciolina'yı yazdı (bu kitap 1959'da Le straordinarie avventure di Caterina olarak yeniden yayınlandı).

II. Dünya Savaşı'nın sonunda Almanya'nın İtalya'yı işgali sırasında, Yahudi geçmişinden korkan Morante ve Moravia, Frosinone yakınlarındaki Ciociaria bölgesinde tamirat işleri yapma bahanesiyle Roma'dan kaçtı. Bu deneyim, Morante'nin La storia (1974) ve Moravia'nın La Ciociara'yı (1960'ta "Kızım ve Ben" adıyla Vittorio De Sica tarafından sinemaya uyarlandı) yazmasına ilham verdi. Morante, Ciociaria'da geçirdiği süre boyunca Katherine Mansfield'ın çalışmalarını çevirmeye başladı. Menzogna e sortilegio'nun ilk basımında kullanılacak el yazmasını ve kışlık giysiler almak için büyük risk alarak kısa bir süre için savaştan zarar görmüş Roma'ya dönmeye karar verdi.

Savaşın sonunda Morante ve Moravia, İngilizce konuşan pazara girmelerine yardımcı olan Amerikalı çevirmen William Weaver ile tanıştı. 1948'de yayımlanan ilk romanı Menzogna e sortilegio Viareggio Ödülü'nü kazandı. Morante, uluslararası başarısına rağmen, İngilizce çeviriyi zayıf buldu.

Morante'nin bir sonraki romanı L'isola di Arturo, 1957'de yayımlandı ve Strega Ödülü'nü kazandı. 1961'de Morante ve Moravia ayrıldı ve Morante'nin yazıları daha düzensiz hale geldi. Bu süreçte yazılı çalışmalarının pek çoğunu yok etse de Endülüs Çanı (1963) adlı bir roman ve The Adventure adlı bir şiir kitabı yayımladı. Bir sonraki eseri Il mondo salvato dai ragazzini (Çocuklar Tarafından Kurtarılan Dünya), çoğunlukla yeni sevgilisi sanatçı Bill Morrow'a hitap eden şiir ve şarkılardan oluşan bir karışımdı ve 1968'de yayımlandı. 1963'te Pier Paolo Pasolini, Morante'yi The Gospel According to St. Matthew adlı filminin müziğini seçmeye davet etti. Ayrıca oyuncu kadrosunun belirlenmesine yardımcı oldu.

1974'te Morante, II. Dünya Savaşı sırasında Roma'yı çevreleyen olayları anlatan bir kitap olan La storia'yı yayımladı. Kısmen Morante'nin yayıncı Einaudi'nin kitabı ekonomik bir ciltsiz baskısında yayımlaması konusundaki ısrarı nedeniyle, kitap İtalya'da ulusal en çok satanlar listesine girdi. Ticari başarısına rağmen kitap, anti-ideolojik tonundan hoşlanmayan sol görüşlü edebiyat eleştirmenlerinden öfkeli ve kimi zaman olumsuz tepkiler aldı. Pier Paolo Pasolini, kitap hakkında olumsuz bir eleştiri yazdıktan sonra, Morante arkadaşlıklarını bitiridi. La storia 1986'da bir Rai televizyon dizisine uyarlandı.^[2]

Morante'nin son romanı Aracoeli (1982), çocukluğun masumiyeti ve kasvetli gerçeklerden kaçmak için fantastik dünyalar yaratmanın önemi gibi yazılarında mevcut tüm motiflerin ve eğilimlerin bir özeti olarak değerlendirilir.

Temel temalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Morante müzik, kitaplar ve kedilere karşı bir sevgi besliyordu. En sevdiği kitaplar arasında Aşil, Don Kişot ve Hamlet vardı. Freudcu psikoloji, Platon ve Simone Weil ile de ilgilendi. Çalışmalarının çoğunda Güney İtalya'yı arka plan olarak kullandı. Morante'nin en büyük eserlerinin çoğu hayattaki seçimleri ve deneyimleriyle şekillenir ve bu durum kahramanlarına yansır. Morante'nin çalışmalarındaki ana temalardan biri Narsisizm'dir. Morante'nin önde gelen karakterlerinin çoğu, kendi kendine terapi ve umut arayışının bir yolu olarak otobiyografiyi kullanır. Anlatım, öncü bir araç haline gelir. Yazıları, kişisel anıları hakkında olumlu bir bilinç oluşması için çok önemlidir. Morante'nin çalışmalarının bir diğer önemli yönü de aşk metaforudur. Ona göre aşk, tutku ve takıntı olabilir ve umutsuzluğa veya yıkıma yol açabilir. Bu bakışı, henüz iki buçuk yaşındayken dokuz yaşındaki bir çocuğa duyduğu aşkla bağlantılı. Ona göre ilk aşkı bir cennetti ama sonra cehenneme dönüştü. Eserlerindeki aşk metaforu, en ünlü şiirlerinden biri olan "Alibi"ye kadar kolayca geriye dönük takip edilebilir. Aşk ve Narsisizm, birbiriyle iyi bağlantılı temalardır. Morante'nin karakterlerinin çoğu, aşık oldukları kişiye karşı gerçek hislere sahip oldukları için değil, çocukluklarından kalan boşluk duygularını örtmek için aşkı arar. Morante'nin anneliğin rolü ve çocukluk deneyimlerinin anlamı gibi diğer temaları kullanması aşk ve narsisizm aracılığıyla olur.^[3]

Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Romanlar ve novellalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Menzogna e sortilegio (1948)
L'isola di Arturo (1957) (Arturo'nun Adası, çev. Şadan Karadeniz, 2007)
La storia (1974) (Ve Tarih Devam Ediyor, çev. Nihal Önol, 2009)
Aracoeli (1982)

Kısa hikaye koleksiyonları[değiştir | kaynağı değiştir]

Il gioco segreto (1941) - yirmi kısa öykü
Le straordinarie avventure di Caterì dalla Trecciolina (1942) - daha sonra on üç kısa öykü içeren Le straordinarie avventure di Caterina olarak revize edildi, genişletildi ve yeniden yayınlandı
Lo scialle andaluso (1963) - on iki kısa öykü
Racconti dimenticati (1937–1947) 2002'de Einaudi tarafından yayınlanan yirmi kısa öykü.
Aneddoti infantili (1939–1940) - 2013'te Einaudi tarafından yayınlanan ilk defa "Oggi" dergisinde çıkan on beş kısa öykü

Şiir[değiştir | kaynağı değiştir]

Alibi (1958)
Il Mondo Salvato dai Ragazzini (1968), "La canzone degli F.P. e degli I.M.in tre parti" H.F. ve U.M.'nin üç parçalı şarkısı'nı da içerir.

Çocuk kitapları[değiştir | kaynağı değiştir]

Le Straordinarie Avventure di Caterina (1959)

Kurgusal olmayan[değiştir | kaynağı değiştir]

Pro e contro la bomba atomica (1987, denemeler)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Patrizia Acobas, "Elsa Morante" 20 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Encyclopedia, Jewish Women's Archive.
^ La Storia (RAI), 1986
^ Contemporary Women Writers in Italy: A Modern Renaissance. Amherst: University of Massachusetts Press. 1990.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

The New York Review of Books'ta yayımlanmış Tim Parks'ın Morante üzerine The Dark in the Piazza 23 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. başlıklı makalesi
Il Gioco Segreto (The Secret Game) 12 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - The Short Story Project'te tam İngilizce çevirisi
The New York Review of Books'ta yayımlanmış Madeleine Schwartz'ın Arturo'nun Adası romanının The Disillusionist 21 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. başlıklı eleştirisi.

[1] Patrizia Acobas, "Elsa Morante" 20 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Encyclopedia, Jewish Women's Archive.

[2] La Storia (RAI), 1986

[3] Contemporary Women Writers in Italy: A Modern Renaissance. Amherst: University of Massachusetts Press. 1990.

[1]

[2]

[3]

g t d Strega Ödülü sahipleri
1947-1959	Ennio Flaiano (1947) • Vincenzo Cardarelli (1948) • Giovanni Battista Angioletti (1949) • Cesare Pavese (1950) • Corrado Alvaro (1951) • Alberto Moravia (1952) • Massimo Bontempelli (1953) • Mario Soldati (1954) • Giovanni Comisso (1955) • Giorgio Bassani (1956) • Elsa Morante (1957) • Dino Buzzati (1958) • Giuseppe Tomasi di Lampedusa (1959)
1960-1969	Carlo Cassola (1960) • Raffaele La Capria (1961) • Mario Tobino (1962) • Natalia Ginzburg (1963) • Giovanni Arpino (1964) • Paolo Volponi (1965) • Michele Prisco (1966) • Anna Maria Ortese (1967) • Alberto Bevilacqua (1968) • Lalla Romano (1969)
1970-1979	Guido Piovene (1970) • Raffaele Brignetti (1971) • Giuseppe Dessì (1972) • Manlio Cancogni (1973) • Guglielmo Petroni (1974) • Tommaso Landolfi (1975) • Fausta Cialente (1976) • Fulvio Tomizza (1977) • Ferdinando Camon (1978) • Primo Levi (1979)
1980-1989	Vittorio Gorresio (1980) • Umberto Eco (1981) • Goffredo Parise (1982) • Mario Pomilio (1983) • Pietro Citati (1984) • Carlo Sgorlon (1985) • Maria Bellonci (1986) • Stanislao Nievo (1987) • Gesualdo Bufalino (1988) • Giuseppe Pontiggia (1989)
1990-1999	Sebastiano Vassalli (1990) • Paolo Volponi (1991) • Vincenzo Consolo (1992) • Domenico Rea (1993) • Giorgio Montefoschi (1994) • Mariateresa Di Lascia (1995) • Alessandro Barbero (1996) • Claudio Magris (1997) • Enzo Siciliano (1998) • Dacia Maraini (1999)
2000-2009	Ernesto Ferrero (2000) • Domenico Starnone (2001) • Margaret Mazzantini (2002) • Melania G. Mazzucco (2003) • Ugo Riccarelli (2004) • Maurizio Maggiani (2005) • Sandro Veronesi (2006) • Niccolò Ammaniti (2007) • Paolo Giordano (2008) • Tiziano Scarpa (2009)
2010-2019	Antonio Pennacchi (2010) • Edoardo Nesi (2011) • Alessandro Piperno (2012) • Walter Siti (2013) • Francesco Piccolo (2014) • Nicola Lagioia (2015) • Edoardo Albinati (2016) • Paolo Cognetti (2017) • Helena Janeczek (2018) • Antonio Scurati (2019)
2020-2029	Sandro Veronesi (2020) • Emanuele Trevi (2021) • Mario Desiati (2022)

g t d Viareggio Ödülü sahipleri
1930'lar	Anselmo Bucci – Lorenzo Viani (1930) Corrado Tumiati (1931) Antonino Foschini (1932) Achille Campanile (1933) Raffaele Calzini (1934) Mario Massa – Stefano Pirandello (1935) Riccardo Bacchelli (1936) Guelfo Civinini (1937) Vittorio Giovanni Rossi – Enrico Pea (1938) Arnaldo Frateili – Orio Vergani – Maria Bellonci (1939)
1940'lar	Silvio Micheli – Umberto Saba (1946) • Antonio Gramsci (1947) • Aldo Palazzeschi – Elsa Morante – Sibilla Aleramo (1948) • Arturo Carlo Jemolo – Renata Viganò (1949)
1950'ler	Francesco Jovine – Carlo Bernari (1950) • Domenico Rea (1951) • Tommaso Fiore (1952) • Carlo Emilio Gadda (1953) • Rocco Scotellaro (1954) • Vasco Pratolini (1955) • Carlo Levi – Gianna Manzini (1956) • Italo Calvino – Pier Paolo Pasolini (1957) • Ernesto de Martino (1958) • Marino Moretti (1959)
1960'lar	Giovanni Battista Angioletti (1960) • Alberto Moravia (1961) • Giorgio Bassani (1962) • Antonio Delfini – Sergio Solmi (1963) • Giuseppe Berto (1964) • Goffredo Parise - Angelo Maria Ripellino (1965) • Ottiero Ottieri – Alfonso Gatto (1966) • Raffaello Brignetti (1967) • Libero Bigiaretti (1968) • Fulvio Tomizza (1969)
1970'ler	Nello Saito (1970) • Ugo Attardi (1971) • Romano Bilenchi (1972) • Achille Campanile (1973) • Clotilde Marghieri (1974) • Paolo Volponi (1975) • Mario Tobino – Dario Bellezza – Sergio Solmi (1976) • Davide Lajolo (1977) • Antonio Altomonte – Mario Luzi (1978) • Giorgio Manganelli (1979)
1980'ler	Stefano Terra (1980) • Enzo Siciliano (1981) • Primo Levi (1982) • Giuliana Morandini (1983) • Gina Lagorio – Bruno Gentili (1984) • Manlio Cancogni (1985) • Marisa Volpi (1986) • Mario Spinella (1987) • Rosetta Loy (1988) • Salvatore Mannuzzu (1989)
1990'lar	Luisa Adorno – Cesare Viviani – Maurizio Calvesi (1990) • Antonio Debenedetti (1991) • Luigi Malerba (1992) • Alessandro Baricco (1993) • Antonio Tabucchi (1994) • Maurizio Maggiani – Elio Pagliarani (1995) • Ermanno Rea – Alda Merini (1996) • Claudio Piersanti – Franca Grisoni – Corrado Stajano (1997) • Giorgio Pressburger – Michele Sovente – Carlo Ginzburg (1998) • Ernesto Franco (1999)
2000'ler	Giorgio van Straten – Sandro Veronesi (2000) • Niccolò Ammaniti – Michele Ranchetti – Giorgio Pestelli (2001) • Fleur Jaeggy – Jolanda Insana – Alfonso Berardinelli (2002) • Giuseppe Montesano (2003) • Edoardo Albinati – Andrea Tagliapietra – Livia Livi (2004) • Raffaele La Capria – Alberto Arbasino – Milo de Angelis (2005) • Gianni Celati – Giovanni Agosti – Giuseppe Conte – Roberto Saviano (2006) • Filippo Tuena – Paolo Mauri – Silvia Bre – Simona Baldanzi – Paolo Colagrande – Paolo Fallai (2007) • Francesca Sanvitale – Miguel Gotor – Eugenio De Signoribus (2008) • Edith Bruck – Adriano Prosperi – Ennio Cavalli (2009)
2010'lar	Nicola Lagioia – Michele Emmer – Pierluigi Cappello (2010) • Alessandro Mari – Mario Lavagetto – Gian Mario Villalta (2011) • Nicola Gardini – Franco Lo Piparo – Antonella Anedda (2012) • Paolo Di Stefano – Giulio Guidorizzi – Enrico Testa (2013) • Francesco Pecoraro – Alessandro Fo – Luciano Mecacci (2014) • Antonio Scurati – Massimo Bucciantini – Franco Buffoni (2015) • Franco Cordelli – Bruno Pischedda – Sonia Gentili (2016) • Gianfranco Calligarich – Giuseppe Montesano – Stefano Carrai (2017) • Fabio Genovesi – Giuseppe Lupo (2018) • Emanuele Trevi – Renato Minore – Saverio Ricci (2019)
2020'ler	Paolo Di Paolo – Luciano Cecchinel – Giulio Ferroni (2020) • Edith Bruck - Flavio Santi - Walter Siti (2021) • Silvia Sciorilli Borrelli – Pietro Castellitto – Claudio Damiani – Wlodek Goldkorn – Agnese Pini – Veronica Raimo – Silvia Ronchey (2022)

Elsa Morante nedir?, Elsa Morante anlamı nedir?, Elsa Morante ne demektir?