David Bohm
Doğum	David Joseph Bohm 20 Aralık 1917(1917-12-20) Wilkes-Barre, ABD
Ölüm	27 Ekim 1992 (74 yaşında) Londra, Birleşik Krallık
Milliyet	Yahudi
Vatandaşlık	ABD Birleşik Krallık
Mezun olduğu okul(lar)	State College Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü Kaliforniya Üniversitesi
Din	Agnostizm
Ödüller	Royal Society üyesi
Kariyeri
Dalı	Fizik
Çalıştığı kurumlar	Manhattan Projesi Princeton Üniversitesi São Paulo Üniversitesi Technion Bristol Üniversitesi Birkbeck, University of London
Doktora danışmanı	Robert Oppenheimer
Doktora öğrencileri	Yakir Aharonov David Pines Jeffrey Bub Henri Bortoft Marvin Weinstein
Etkilendikleri	Albert Einstein Jiddu Krishnamurti
Etkiledikleri	John Stewart Bell

David Bohm (20 Aralık 1917 - 27 Ekim 1992); teorik fizik, felsefe ve nöropsikoloji alanlarına katkıda bulunmuş bir kuantum mekaniği fizikçisidir.

Bohm 1917'de ABD'nin Pensilvanya eyaletinde Wilkes-Barre’de doğdu. Başarılı bir iş insanı olan babasının isteğinin aksine O, bir iş insanı olmayı reddetti ve bir teorik fizikçi olmaya karar verdi. 1939'da Pennsylvania Eyalet Koleji'nden mezun olduktan sonra teorik fizikçi Robert Oppenheimer ile birlikte çalışmak için Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü ve ardından Kaliforniya Üniversitesi'nde bulundu. 2. Dünya Savaşı'ndan sonra Princeton Üniversitesi'nde görev yaptı; burada Albert Einstein'la birlikte çalıştı. 1951 yılında yayınlanan ve ilk kitabı olan "Kuantum Teorisi" (Quantum Theory) isimli kitabı alanında bir klasik olarak kabul edilir. Daha sonraları çoğunluk tarafından kabul edilen kuantum fiziği yorumundan ayrılarak kuantum mekaniğine kendi yorumunu getirmiştir. Parçalardan ziyade bütüne önem veren bu görüşünü "Modern Fizikte Nedensellik ve Şans" (Causality and Chance in Modern Physics), "Bütünlük ve Saklı Düzen" (Wholeness and the Implicate Order), "Bölünmemiş Evren: Kuantum Teorisinin Ontolojik Bir Yorumu" (The Undivided Universe: An ontological interpretation of quantum theory) gibi kitaplarında detaylandırmıştır. Elektronların içine girdikleri zaman bireysel olarak davranmayı bırakıp daha büyük ve parçaları birbirleriyle bağlantılı bir bütünün bir parçası gibi davranmaya başladıklarını gözlemlemiş ve şu sözleri söylemiştir:

"maddeselliğine ve muazzam boyutlarına rağmen evren kendi içinde ve kendi başına mevcut olmayıp, daha büyük ve tarif edilemez bir şeyin ürünüdür. Evren, hayal edilmez bir okyanusun ortasında meydana gelen küçük bir dalgalanmadan, nispeten küçük bir 'hareketlenme motifinden' ibarettir."

Hint filozof Jiddu Krishnamurti'yi keşfetmesi, bilimsel ve felsefi düşüncelerinin olgunlaşmasına katkıda bulundu. Bohm, nöropsikoloji alanında, kuantum-matematik ilkeleriyle ve dalga süreçleriyle uyumlu olarak, beynin bir hologram gibi işlediğini öngören hologramik modeli ortaya koydu. Ayrıca atom altı parçacıklarla ilgili araştırmaları neticesinde de evren'in dev bir hologram olduğu kanısına vardı. Bohm'un en önemli saptamalarından biri, günlük yaşantımızın gerçekte bir holografik görüntü olduğudur. Ona göre evren, sonsuz ve sınırsız tek bir holografik yapıdır ve parçalardan söz etmek anlamsızdır. İnsan, hayat, tabiat, düşüncenin yapısı gibi konularda çalışmalarını sürdüren Bohm, bir yandan da kendi ismiyle anılan bir diyalog tekniği geliştirdi, Yaptığı konuşmalarda bir sosyoterapi biçimi olarak diyalogun öneminden bahsetti, krishnamurti ile yaptığı diyalogları kitaplaştırdı. Jiddu Krishnamurti ile birçok söyleşide bulunmuştur ve 1992 yılında 74 yaşında Londra'da kalp krizi yüzünden ölmüştür.

Aharonov–Bohm etkisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Bohm, 1957'de Bristol Üniversitesinde araştırmalarını yürütmeye başladıktan kısa bir süre sonra 1959 yılında Yakir Aharonov ile birlikte bir manyetik alanın, alandan arındırılmış (yani manyetik ve elektrik alanın sıfır olduğu) bir bölgeye etkisinin gözlenebildiğini göstermişlerdir.^[1] Bu olay, manyetik potansiyelin ilk kez açıklanışıydı.

Kitapları[değiştir | kaynağı değiştir]

• 1951. Kuantum Teorisi (Quantum Theory), New York: Prentice Hall. 1989 reprint, New York: Dover, ISBN 0-486-65969-0
• 1957. Modern Fizikte Nedensellik ve Şans (Causality and Chance in Modern Physics), 1961 Harper edition reprinted in 1980 by Philadelphia: U of Pennsylvania Press, ISBN 0-8122-1002-6
• 1965. Özel Görelilik Kuramı (The Special Theory of Relativity), New York: W.A. Benjamin.
• 1980. Bütünlük ve Saklı Düzen (Wholeness and the Implicate Order), London: Routledge, ISBN 0-7100-0971-2, 1983 Ark paperback: ISBN 0-7448-0000-5, 2002 paperback: ISBN 0-415-28979-3
• 1985. Açılan Mana: David Bohm ile bir hafta sonu diyalogu (Unfolding Meaning: A weekend of dialogue with David Bohm) (Donald Factor, editor), Gloucestershire: Foundation House, ISBN 0-948325-00-3, 1987 Ark paperback: ISBN 0-7448-0064-1, 1996 Routledge paperback: ISBN 0-415-13638-5
• 1985. Zamanın Sona Ermesi (The Ending of Time), with Jiddu Krishnamurti, San Francisco, CA: Harper, ISBN 0-06-064796-5.
• 1987. Bilim, Düzen ve Yaratıcılık (Science, Order and Creativity), with F. David Peat. London: Routledge. 2nd ed. 2000. ISBN 0-415-17182-2.
• 1991. Değişen Bilinç: Dünyanın Yüzleştiği Sosyal Politik ve Çevresel Krizin Gizli Kaynaklarını Araştırma (Changing Consciousness: Exploring the Hidden Source of the Social, Political and Environmental Crises Facing our World) (a dialogue of words and images), coauthor Mark Edwards, Harper San Francisco, ISBN 0-06-250072-4
• 1992. Bir Sistem Olarak Düşünce (Thought as a System) (transcript of seminar held in Ojai, Kaliforniya, from 30 November to 2 December 1990), London: Routledge. ISBN 0-415-11980-4.
• 1993. Bölünmemiş Evren: Kuantum Teorisinin Ontolojik Bir Yorumu (The Undivided Universe: An ontological interpretation of quantum theory), with B.J. Hiley, London: Routledge, ISBN 0-415-12185-X (final work)
• 1996. Diyalog Üzerine (On Dialogue). editor Lee Nichol. London: Routledge, hardcover: ISBN 0-415-14911-8, paperback: ISBN 0-415-14912-6, 2004 edition: ISBN 0-415-33641-4
• 1998. Yaratıcılık Üzerine (On Creativity), editor Lee Nichol. London: Routledge, hardcover: ISBN 0-415-17395-7, paperback: ISBN 0-415-17396-5, 2004 edition: ISBN 0-415-33640-6
• 1999. Düşüncenin Sınırları: Tartışmalar (Limits of Thought: Discussions), with Jiddu Krishnamurti, London: Routledge, ISBN 0-415-19398-2.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]