Technion, İsrail Teknoloji Enstitüsü
הטכניון – מכון טכנולוגי לישראל
Bilgisayar Fen Fakültesi, Technion
Kuruluş	1924
Tür	Devlet Üniversitesi
Eğitim dil(ler)i	İbranice
Başkan	Yitzhak Apeloig
Öğrenciler	12,500
Konum	Hayfa, İsrail
Web sitesi	www.technion.ac.il

Technion, aynı zamanda İsrail Teknoloji Enstitüsü (İbranice: הטכניון – מכון טכנולוגי לישראל) adı verilen bir üniversitedir. 1924'te İsrail'in en önemli liman kenti Hayfa'da kurulan üniversite, İsrail'in en eski üniversitesi unvanını taşımaktadır. Technion özellikle mühendislik ve temel bilimler alanlarına yoğunlaşmış olsa da, mimarlık ve tıp konularında da başarılı çalışmalar gerçekleştirmektedir. 1,325,000 metrekarelik Technion City adı verilen kampüste 85 binaya yayılmış olan 18 fakültesi bulunmaktadır. Lisans düzeyinde 49, lisansüstü düzeyde 65 programı olan Technion'da şu an 13,000 öğrenci okumaktadır ve bunların 10,000'i lisans düzeyinde eğitim almaktadır. Technion öğretim üyeleri Prof. Dr. Avram Hershko ve Prof. Dr. Aaron Ciechanover 2004 yılında kimya alanında Nobel Ödülü almışlardır.

Techion – genel bakış[değiştir | kaynağı değiştir]

Teknolojinin, bir milletin tarihini, oluşumunu ve kaderini ne ölçüde belirlediği, tarihsel bilimin sorularından biridir^[1] ve Technion-İsrail Teknoloji Enstitüsü, bu konuda dikkat çekici bir örnek teşkil eder. İkinci Sanayi Devrimi’nin^[2] ortaya koyduğu yeni iletişim teknolojilerinin yardımıyla artan Yahudi birliğinin sonucu olarak, Technion, İsrail özgürlüğünü ilan etmeden 36 yıl önce doğdu. O zamanlar, eğittiği mühendislerle, modern bir devletin alt yapısını kuracak uzmanlığı oluşturdu.^[3] Buna elektriğin temel yapısı, su teminatı ve yol yapımı da dahil oldu.^[4] 1912’de ilk temel taşının yerleştirilmesiyle birlikte, bir asır boyunca, Technion, İsrail Devleti’nin hayatta kalması ve büyümesi için gereken ihtiyaçları fark edip bulmak gibi tarihi bir görev üstlendi.^[5][6] Ünlü bir İngiliz gazeteciye göre, Technion hikayesi, özgür bir millet oluşturma yolunun ortasında kalmış, imkansız sonuçlar bekleyen gruplar için bir örnektir; “Devletin doğmasından uzun yıllar önce, Technion, Modern İsrail Devleti’nin temelini kurdu. Ülkenin bir Bilim ve Teknoloji sahası olmasının temeli, Technion vizyonuna dayanır.^[7]” Technion, bio-teknoloji, uydu araştırmaları, bilgisayar bilimleri, nano-teknoloji ve enerjide bir global öncü olma yolunda, hızlıca gelişti. 2004 yılında, bir Technion profesörü, İsrail’in ilk Nobel Ödülünü bilim dalında aldı. 2011’de Profesör Dan Shectman, Kimya dalındaki Qiasicrystal (ya da Schechtmanite) buluşuyla Technion’un üçüncü Nobel Ödülü kazananı oldu. 2012’de yüzüncü yılını kutlayan Technion, 12,850 öğrenci ve 80 lisans programıyla,^[8] dünyanın başarılı bir araştırma ve eğitim merkezi oldu. 2011’de Technion, Cornell Üniversitesiyle partner olarak, Roosevelt Adasında, Technion Cornell İnovasyon Enstitüsü’nü (TCII) kurdu.^[9]

İlk planlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Başlangıçta, Yahudi kültürünü yaşamak isteyen Yahudilerin, başka milletlerin kültürleri altında asimile olmadan, İsrail Devleti sınırları içinde meşru bir şekilde kimliklerini yaşamalarını amaçlayan Siyonist hareket, tarihi İsrail topraklarında bir Yahudi Üniversitesi kurma vizyonuna sahipti.^[10] Yahudiler genelde teknik ve bilimsel eğitimden uzak kalmıştı ve bu yeteneklere sahip olmadan, Siyonist hareketin bir millet oluşturma vizyonu ancak bir rüya olarak kalacaktı.

1902’de Theodor Herzl, Hayfa’yı; “Büyük bir park… tepede elektrikli tren… uygulamalı bilim, mühendislik ve teknoloji sayesinde meydana gelmiş, muhteşem evlerin ve kamu kurumlarının bulunduğu bir şehir” olarak öngördü. Herzl, politik Siyonizm’e yeni ve pratik zorunluluk ekledi. 1901’deki 5. Siyonist Kongresi’yle birlikte, baskı kültürel kurumlar kurma üzerinde oldu.

1920'li yaşlarda 3 gençten oluşan bir grup: Viyana’da felsefe ve Siyonizm öğrencisi olan Martin Buber; Berlinli politik yazar ve editör Bethold Feiwel, Chaim Weizmann, bir Yahudi Üniversitesinin kurulmasını ve üniversitenin ilk amacının teknoloji eğitimi olmasını öncelik olarak tutan bir topluluk kurdu. Bu topluluk, yaşadıkları yerdeki üniversitelere girmek isteyen gençlerin yaşadıkları zorlukları anlatan bir doküman hazırladı.^[11] Yahudi öğrenciler için, teknik eğitim almakta yaşadıkları problemlerin diğerlerinden çok daha ciddi olduğunu yazdılar. Problem ekonomik ve sosyaldi. Mesela Rusya’da, Yahudiler ticari işlerde çalışmaya itilmekten, teknik eğitim almaktan mahrum bırakıldılar. Plan, bir hazırlık Teknik okulu kurmaktı (Technikum). Bu okul kısmen öğrencileri üniversitelere hazırlamayı ve kısmense özgür bir kurum olarak, gençleri teknik, tarımsal ve benzeri mesleklerde eğitmeyi amaçlayacaktı. Mezunlar, Yahudi sanayisinin temelini oluşturacaktı.

1903’te Filistin’deki 60.000 Yahudi, günümüzdeki İsrail’deki parlamentonun (Knesset) selefi olan ilk milli-demokratik meclisi için seçime gitti. Bu meclisin adı Knessiah Rishonah (Birinci Meclis) idi. Bu meclis, Yahudilerin kendi yönetimlerini oluşturmaları için attıklar ilk temelden gelen hareketti. Siyonist lider, Doktor Menahem Ussishkin bu meclisi kullandı ve Filistin’de bir yüksek öğretim enstitüsünün kurulmasının ivediliğini dile getirdi. Meclis, Filistin’de bir politeknik enstitüsünün kurulması için bir çözüm önergesini destekledi ve İsrail Teknoloji Enstitüsü- Technion (kağıt üzerinde) doğdu.^[12] Paul Nathan (Alman Yahudilere Yardım Kurumu) farklı Yahudi gruplarını Technion şemsiyesi altında bir araya getirmekte ve kaynak bulmakta merkezi bir rol oynadı.^[13]

İlk bağışlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Vefat eden Rus çay tüccarı K. Zeev Wissotzky, vasiyetinde büyük bir miktar bağış bıraktı. Vasiyete göre, bu bağıştan, on yılda iki defa kamu kuruluşları pay verilecekti. Vasiyeti yerine getirenler arasında, Ahad Ha-Am adlı önemli bir Siyonist filozof vardı. Ahad ha-am, Wissotzky’nin oğlunu, Teknik okulun planında görevlendirdi ve böylece 100,000 Rublelik ilk bağış bulunmuş oldu. 1908’de, Amerikalı yardımsever Jacop Schiff “kutsal toprakları” geziyordu.^[14] Schiff, Filistin’deki Yahudilerin içinde bulundukları fakirlik ve çaresizlikten etkilendi. Teknik eğitim verecek bir kurum fikrini beğendi.

Avrupa’da, yeni Teknik Okul’a (Technikum) verilen ilgi arttı. 1909’da, daha sonra İsrail’in devlet başkanı olacak olan, Dr. Chaim Weizmann, Manchester’daki bir Siyonist konferansta, “milli teknik okul” çalışmalarının yolunda gittiğini rapor etti.^[15] Birçok ülkeden zengin Yahudi, cömert yardım sözleri verdi.

Hayfa’nın seçilmesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Kudüs’teki Yahudi toplumu, Teknik okulun Kudüs’te açılması için çeşitli girişimlerde bulundu ve bu isteği dile getirmek için bir komite oluşturuldu. Fakat Hayfa seçeneği daha güçlü kaldı:^[16]

• Hayfa, geleceğin şehri olmaya çok uygundu… büyük bir liman ve sanayi merkezi. Ayrıca demir yolu inşasıyla, Şam ve Bağdad’a bağlanabilirdi. Böylece okul kara taşımacılığına uygun bir alanda olurdu.
• Hayfa’daki yerli Yahudiler sert bir şekilde kimliklerini ve varlıklarını hissettirmiyordu. Dindarlığın merkezi olan Kudüs ya da Jaffa gibi Yahudi milliyetçiliğinin fazla hissettirilmediği bir yerdi ayrıca. Bu durum bir nötrlük yarattı ve Hayfa, bu şekilde tartışma ve saldırılardan uzak bir alan olabilirdi.
• Hayfa’daki Yahudi nüfusu küçüktü ve oradaki toplumda etkisi azdı. Okulun yapımı, kuzeyde nüfusun artışını ve Yahudi olgusunun baskınlığını artırabilirdi.

1912: İlk temel taşı[değiştir | kaynağı değiştir]

Ekim 1909’da Prusyalı mimar Alexander Baerwald, yeni bina için bir plan oluşturmakla görevlendirildi. Daha öncelerde Albert Einstein’la birlikte enstrüman çalmış olan bu mimar, Avrupa ve Doğu unsurlarını karıştırmak istedi.

Mütevelli heyeti Baerwald’in muhteşem tasarımını beğendi ve ağustos 1910’da, Baerwald, bütün planı detaylarıyla çizmekle ve planı uygulamaya sokmakla görevlendirildi. Taşın yanı sıra diğer birçok yapı malzemeleri, dışarıdan getirildi. Kireç Fransa’dan, çimento Almanya’dan. Su tesisatı kurulum malzemeleri ve diğer demirbaşlar da ayrıca Avrupa’dan geldi. Kuyu kazmak birçok problem doğurdu. İlk çabalarla ancak 40 metreye inilebildi ve bu noktada yetenekli işçi olmadığından duraksama yaşandı. Gerekli dinamitleri bulmak için izin alındı fakat su ancak yabancı bir usta geldiğinde bulundu. 93 metre dipte suya kavuşuldu. Kuyu için 100 metreye inildi. Carmel dağının yüksek yamaçlarında suyun bulunması, Hayfa’yı değiştirecekti. Ayrıca Kuyu ve onun suyu, Teknik okulun önemli bir geliri halini alacaktı.^[12] Titanik gemisinin battığı ve nadir olan tam güneş tutulmasının yaşandığı yılda, Teknik okulun ilk temel taşı, 11 nisan 1912’de yerleştirildi. Bu tam İsrail devleti özgürlüğünü ilan etmeden 36 yıl önceydi. Osmanlı himayesi altında, seneler sürecek bir rüyanın ilk fiziksel adımına şahit oldu Yahudiler.

Diller Savaşı[değiştir | kaynağı değiştir]

Almanya’daki Yahudiler tarafından yürütülen global eğitim kurumu, Hilfersvein ile Siyonist Hareket arası, süregelen ideolojik karşıtlık, Diller Savaşı olarak da bilinen, daha ciddi bir atışma halini aldı.^[17] Bu atışma Teknik okuldaki eğitim dili üzerine oldu. Modern İbranice, hala çok yeniydi ve eski İbranice teknik eğitim için kullanmak imkânsızdı. Eğitim dilinin Almanca olması üzerine güçlü bir istek vardı. İngilizce olması da önerildi fakat I. Dünya Savaşı sonunda, Almanya’nın yenilmesi ve Filistin üzerindeki etkisi azalınca, Teknik okuldaki eğitim dilinin İbranice olması üzerinde anlaşıldı.^[18]

Albert Einstein ve diğer destekçiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Filistin’de Yahudiler için teknik ve bilimsel eğitim fırsatlarının doğması, özellikle Albert Einstein için yatırım yapmaya değer bir konuydu. Einstein, Amerika Technion Topluluğu yemeğinde, “Filistin’in gelişmesi, Yahudiler için çok büyük öneme sahip” açıklamasında bulundu.^[19] 1923’te Einstein Technion’u ziyaret etti.^[20] Ziyareti esnasında ilk palmiye ağacını dikti. Ağaç günümüzde,Hadar’daki eski binanın önünde durmakta. Einstein, Almanya’ya dönüp ilk Techion topluluğunu kurmak ve başkanı olmak istedi. Einstein sonra Filistin’de yüksek eğitim için bağış bulmaya gitti,^[21] bu konuya kendi deyimiyle “kalbini koydu”^[22] Einstein’ın motivasyonu milliyetçilikten değil, hümanistliktendi; “her yerde kötü davranışlara maruz kalan, kabilemden insanlar için yapabileceğim her şeyi yapacağım.^[23]”

İlk dersler[değiştir | kaynağı değiştir]

Technion ilk öğrencilerini 1924’te kabul etti ve resmi açılış 1925’te gerçekleşti. İlk dersinde 17 öğrenciye sahipti. Bu öğrencilerden sadece birisi kadındı ve branşı mühendislik ve mimarlıktı.^[24]

II. Dünya Savaşı[değiştir | kaynağı değiştir]

1930’larda, Enstitü, Polonya, Almanya ve Avusturya’dan birçok sayıda öğrenci ve önemli akademik kişileri çekti. Bu kişiler Nazi rejiminden kaçıyorlardı. Bu dönemdeki parasal sıkıntılar içinde, Technion öğretim kadrosu bir oylama ile geçici olarak maaşsız çalışma kararı aldı, bu şekilde kurum hayatta kalabilecekti.^[25] 1930 sonlarına doğru, teknik okul mezunlarına olan ihtiyaç arttı ve birçok Technion öğrencisi, İngilizlerle birlikte, Nazilere karşı savaşa katıldı. Okula giren öğrenci sayısı her geçen gün arttı. 1934’te Endüstriyel Teknoloji fakültesi kuruldu ve bu fakülte birçok alanı içinde barındırdı. Zamanla, bu alanlar birer bağımsız fakülteler haline geldi. İsrail Devleti’nin kurulmadan önce, Technion, çok önemli olan savunma konularının çözüme ulaştığı merkez –Hagannah oldu.^[12]

İsrail’in bağımsızlığı[değiştir | kaynağı değiştir]

1948’de, 680 öğrencisiyle, Technion, İsrail Özgürlük İlanını kutladı. Bir devlet geliştirme, üniversite üzerinde yeni ihtiyaçlara neden oldu. Bu ihtiyaçlara cevap vermek adına, Technion birçok yeni ve hırslı projelere adım attı. 1948’de Elektrik Mühendisliği fakültesi ve Makine mühendisliği fakültesi kuruldu. Havacılık Mühendisliği departmanı 1949’da kuruldu ve bu departman İsrail’in başarılı havacılık endüstrisi ve Hava kuvvetlerinin temelini oluşturdu.^[26]

Hızlı genişleme ve Yeni Kampüs[değiştir | kaynağı değiştir]

1951’e kadar lisans öğrencisi sayısı 966’ya yükseldi. Hayfa Merkez’indeki asıl kampüs çok küçük kaldığı için, Başbakan David Ben-Gurion yeni kampüs için Carmel Dağı üzerinde 300 dönümlük bir arazi seçti. 1953'te enstitü Carmel Dağı’ndaki Technion şehrine taşınmaya başladı. 1950'lerde ise sırasıyla Havacılık Bölümü Mühendisliği (1953, sonradan Hava ve Uzay Mühendisliği adını aldı), Ziraat Mühendisliği (1953), Kimya Mühendisliği (1954), Kimya (1958), Genel Çalışmalar (1958, sonradan İnsanlık ve Sanat Fakültesi adını aldı), Endüstri Mühendisliği ve Yönetimi fakülteleri kuruldu.

Yıllar süren savaşlar ve barışlar[değiştir | kaynağı değiştir]

1960’larda, Technion, Afrika ve Asya gibi gelişmekte olan ülkelerden yüzlerce öğrenciye kapılarını açtı. Technion fakülte üyeleri, Birleşmiş Milletler projeleri altında dünya çapında birçok ülkede teknik yardımda bulundular. Disiplinler arası eğitim trendinin ortaya çıkmasıyla birlikte Technion birçok yeni departman kurdu; Biyomedikal Mühendislik, Bilgisayar, Uygulamalı matematik. 1969’da, Tıp Fakültesini kurdu. 1970’ler İsrail için birçok ekstrem durumla geçti, Yom kipur Savaşından – Mısır’la barış anlaşması için beklentilere. Bütün bu süreçler boyunca, Technion, İsrail’in girişimlerinde ön safhada bulundu. Gerek yeni teknolojiler geliştirerek geleceğini garantileyerek gerekse bölgesel projeler planlayarak.^[12] 1971’de Biyoloji fakültesi kuruldu.

İsrail Yüksek-Teknolojisinin Doğuşu[değiştir | kaynağı değiştir]

1980’lerde Technion’daki araştırmalar ve yüksek sayıdaki mezunları, İsrail’deki yüksek teknoloji endüstrisinin gelişmesini sağladı.^[27] Fiber optikten, Opto-elektroniğe, mezunların teknolojik gelişmelerin lokal takipçileri olduğu çok belirgindi. 1990’lar başında, Sovyetler Birliği’nden gelen büyük göç öğrenci sayısını inanılmaz artırdı. Ayrıca kaliteli bilim adamları da bu akımla Technion’a geldiler. Technion’un sanayiyle bağları arttı, yeni akademik programlar geliştirildi ve büyük bir genişleme programı başlatıldı. Bunun içinde, Henry ve Marilyn Taub Teknoloji Merkezi yapıldı. 1998’de Asher Uzay Araştırmaları Enstitüsü (ASRI)başarılı bir şekilde “Gurwin Techsat II” mikro uydusunu gönderdi ve bu Techion’u kendi uydusunu tasarlayan, yapan ve uzaya gönderen 5 üniversiteden biri yaptı. Techion günümüzde geleceğin ihtiyaçlarını araştırmaya devam etmekte.

Bilim Dalında İlk Nobel Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

2004’te, Techion’dan iki bilim adamı İsrail’in bilim dalında aldığı ilk Nobel Ödüllerini aldılar: Avram Hershko, Aaron Ciechanover (İrwin Rose ile birlikte).^[28] 2011 yılında, Quasiperiodik kristaller (ya da Schechtmanite) projesiyle Kimya dalındaki Nobel Ödülü, Profesör Dan Schetman’a verildi.

Tarihi Techion Başarıları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Technion, bir öğrenci programıyla, kendi uydusunu tasarlayan, yapan ve gönderen beş üniversiteden biri (1995).^[29]
• DNA uzantıları kullanarak (ilk defa), insan saç telinden 1000 kat daha ince olan iletken tel yapıldı.^[30]
• Dünyanın her yerinde satılan anti-Parkinson sendromu ilacının temeli.^[31]
• 2011’de Profesör Schechtman’a Nobel Kimya Ödülü Kazandıran, Schechmanite ve Yarıperiyodik kristaller.^[32]
• Lempel-Ziv Algoritması, uluslararası veri sıkıştırma standardı oldu ve bir IEEE mihen taşı oldu.^[33]
• Embryonik kök hücrelerin tıpta kullanılabileceğini ortaya çıkaran ilk yazının yazarlarından olmak.^[34]
• %70'ten fazla İsrail Yüksek-Teknoloji endüstrisinin sahipleri ve yöneticilerinin Technion mezunu olmaları.^[35]
• Techion’daki bir grup öğrenci PHP (web programlama dili) (3'ten 5, bütün versiyonları) yaptı.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Technion on YouTube2 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Technion website in English
• Technion on Twitter26 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Technion on Facebook19 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• TechnionLIVE E-Newsletter18 Aralık 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi
• Centennial film about Technion history10 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• TechnionLIVE Blog of International News on Technion16 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.