Dağıstan Oblastı (Rus İmparatorluğu)

Dağıstan Oblastı
Дагестанская область
Dağıstan Oblastı; Дагестанская область
Oblast
	; Arma
	; Dağıstan Oblastı'nın idari haritası
Ülke	Rus İmparatorluğu
Genel valilik	Kafkasya
Kuruluş	1860
Dağılış	1921
Başkent	Temir-Han-Şura; (günümüzde Buynaksk)
Yüzölçümü
• Toplam	2.709,63 km²
En yüksek nokta	4,466 m (14.652 ft)
Nüfus (1916)
• Toplam	713,342
• Kent	9,81%
• Kırsal	90,19%

Dağıstan Oblastı^[a], Rus İmparatorluğu'nun Kafkasya Genel Valiliği'ne bağlı bir oblasttı (eyalet). Sınırları, kabaca günümüz Rusya Federasyonu içerisinde bulunan Dağıstan'ın güneydoğusunun çoğuna karşılık geliyordu. Dağıstan oblastı, 1860 yılında eski Kafkasya İmamlığı topraklarından oluşturuldu ve kuzeyde Terek Oblastı, batıda Tiflis Guberniyası ve Zakatala Okrugu, güneyde Yelizavetpol Guberniyası ve doğuda Bakü Guberniyası ile sınır komşusuydu. Oblastın idari merkezi Temir-Han-Şura'ydı (bugünkü Buynaksk). ^[1]

İdari bölümler[değiştir | kaynağı değiştir]

1917 yılında Dağıstan oblastının okrugları (ilçe) aşağıdaki gibiydi:^[2]^[3]

İsim	Başkent	Nüfus		Yüzölçümü
İsim	Başkent	1897	1916	Yüzölçümü
Avarski okrugu (Аварскій округъ)	Hunzah	37.639	35.749	1.306,80 km²
Andiyski okrugu (Андійскій округъ)	Botlih	49.628	57.875	3.587,37 km²
Gunibski okrugu (Гунибскій округъ)	Gunib	55.899	76.175	3.894,82 km²
Darginski okrugu (Даргинскій округъ)	Levaşi	80.943	85.131	1.735,83 km²
Kazikumuhski okrugu (Казикумухскій округъ)	Kumuh	45.363	51.250	1.446,25 km²
Kaytago-Tabasaranski okrugu (Кайтаго-Табасаранскій округъ)	Mecalis	91.021	82.154	3.296,44 km²
Kyurinski okrugu (Кюринскій округъ)	Kasumkent	77.680	117.218	3.490,27 km²
Samurski okrugu (Самурскій округъ)	Ahtı	35.633	71.556	3.708,80 km²
Temir-Han-Şurinski okrugu (Темир-Хан-Шуринскій округъ)	Temir-Han-Şura (Buynaksk)	97.348	136.234	6.218,38 km²

Demografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Rus İmparatorluğu nüfus sayımı[değiştir | kaynağı değiştir]

Rus İmparatorluğu nüfus sayımına göre Dağıstan oblastının 28 Ocak [E.U. 15 Ocak] 1897 itibarıyla nüfusu 283.279 erkek ve 287.875 kadın olmak üzere toplam 571.154'tü. Nüfusun çoğunluğu Avarcayı ana dilleri olarak belirtmişti; Dargince, Lezgice, Lakça, Kumukça ve Azerice konuşan azınlıklar da mevcuttu.^[2]

1897'de Dağıstan **oblastının** dilsel yapısı ^[2]
Dil	Konuşanlar	%
Avarca	158.550	27.76
Dargince	121.375	21.25
Lezgice	94.596	16.56
Lakça	76.381	13.37
Kumukça	51.209	8.97
Azerice	32.143	5.63
Rusça	13.111	2.30
Yahudice	7.361	1.29
Tatça	2.998	0,52
Ukraynaca	2.895	0,51
Nogayca	1.909	0.33
Farsça	1.720	0.30
Ermenice	1.636	0,29
Lehçe	1.630	0,29
Arapça	912	0.16
Çeçence	757	0.13
Litvanca	520	0,09
Gürcüce	375	0,07
Almanca	261	0,05
Belarusça	38	0,01
Diğer	777	0.14
Toplam	571.154	100.00

1897'de Dağıstan oblastının dini yapısı ^[4]
İnanç	Erkek	Kadın	Toplam
İnanç	Erkek	Kadın	Sayı	%
Müslüman	263.475	276.815	540.290	94.60
Doğu Ortodoks	10.996	5.341	16.337	2.86
Yahudi	5.367	4.689	10.056	1.76
Roma Katolik	2.079	137	2.216	0,39
Ermeni Apostolik	955	668	1.623	0,28
Eski İnanan	184	114	298	0,05
Lüterci	185	100	285	0,05
Ermeni Katolik	24	5	29	0,01
Baptist	1	1	2	0,00
Anglikan	0	3	3	0,00
Budist	3	0	3	0,00
Kalvinist	3	0	3	0,00
Hristiyan olmayan diğer mezhepler	7	2	9	0,00
Toplam	283.279	287.875	571.154	100.00

Kavkazskiy kalendar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kavkazskiy kalendar'ın 1917 tarihli yayınına göre Dağıstan oblastının 14 Ocak [E.U. 1 Ocak] 1916 itibarıyla nüfusu 659.976'sı kalıcı nüfus ve 53.366'sı geçici olarak ikamet edenler olmak üzere 369.737 erkek ve 343.605 kadın dahil toplam 713.342 idi: ^[3]

Milliyet	Kentsel		Kırsal		Toplam
Milliyet	Sayı	%	Sayı	%	Sayı	%
Kuzey Kafkasyalılar	12.247	17.50	533.367	82.90	545.614	76.49
Sünni Müslümanlar^[b]	1.137	1.62	90.840	14.12	91.977	12.89
Ruslar	27.045	38.65	9.078	1.41	36.123	5.06
Yahudiler	11.913	17.03	5.397	0,84	17.310	2.43
Şii Müslümanlar ^[c]	11.263	16.10	4.352	0,68	15.615	2.19
Ermeniler	4.668	6.67	84	0,01	4.752	0,67
Diğer Avrupalılar	736	1.05	251	0,04	987	0.14
Asyalı Hristiyanlar	785	1.12	0	0,00	785	0.11
Gürcüler	179	0,26	0	0,00	179	0,03
Toplam	69.973	100.00	643.369	100.00	713.342	100.00

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Rusça: Дагеста́нская о́бласть, Dagestánskaya óblast
^ Çoğunlukla Türk-Tatarlar.^[5]
^ Çoğunlukla Tatarlar (1918 öncesi Azeriler, çoğunlukla Tatarlar olarak anılıyordu).^[5]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Tsutsiev 2014.
^ ^a ^b ^c "Демоскоп Weekly - Приложение. Справочник статистических показателей". www.demoscope.ru. 25 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2023.
^ ^a ^b Кавказский календарь на 1917 год.
^ "Демоскоп Weekly - Приложение. Справочник статистических показателей". www.demoscope.ru. 1 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2022.
^ ^a ^b Hovannisian 1971, s. 67.

42°49′00″N 47°07′00″E / 42.8167°K 47.1167°D / 42.8167; 47.1167

[1] Rusça: Дагеста́нская о́бласть, Dagestánskaya óblast

[7] Çoğunlukla Türk-Tatarlar.^[5]

[8] Çoğunlukla Tatarlar (1918 öncesi Azeriler, çoğunlukla Tatarlar olarak anılıyordu).^[5]

[FOOTNOTETsutsiev2014-2] Tsutsiev 2014.

[:1-3] "Демоскоп Weekly - Приложение. Справочник статистических показателей". www.demoscope.ru. 25 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2023.

[FOOTNOTEКавказский_календарь_на_1917_год-4] Кавказский календарь на 1917 год.

[5] "Демоскоп Weekly - Приложение. Справочник статистических показателей". www.demoscope.ru. 1 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2022.

[FOOTNOTEHovannisian197167-6] Hovannisian 1971, s. 67.

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

[b]

[c]

[5]

g t d Rus İmparatorluğu'nun guberniyaları
Guberniyalar	Azov Altay¹ Arhangelgorod Arhangelsk Astrahan Belgorod Besarabya Beyaz Rusya Bratslav Çernigov Grodno Finlandiya Harkov Herson Holm Ingermanland İrkutsk İziaslav Kafkasya Kaluga Kaunas Kazan Kiev (1708) Kiev Koliva Kostroma Kursk Küçük Rusya (1764) Küçük Rusya (1796) Litvanya Minsk Mogilyov Moskova Nikolayev Nijni Novgorod Novgorod-Siverski Novgorod Novorossiysk Olonets Orenburg Oryol Penza Perm Petrograd¹ Podolya Polotsk Poltava Pskov Ryazan Samara Sankt Petersburg Saratov Sibirya Simbirsk Sloboda Ukrayna Slonim Smolensk Stavropol Tambov Tavrida Tobolsk Tomsk Tula Tver Ufa Vilnius Vitebsk Vladimir Voznesensk Vologda Volhinya Voronej Vyatka Vıborg Yaroslavl Yekaterinoslav Yeniseysk
Oblastlar	Amur Belostok Besarabya Don Voysko Hazar Kamçatka Kwantung Omsk Orenburg Kırgız Primorskaya Sahalin Tavrida Tarnopol Turgay Ural Yakut Zabaykalskaya
Bozkır Genel Valiliği'nin oblastları	Akmolinsk Semey Sibirya Kırgız
Türkistan Genel Valiliği'nin oblastları	Fergana Semerkant Sırderya Trans-Hazar Türkistan Yedisu
Kafkasya Genel Valiliği'nin guberniya, oblast, okrug ve uyezdleri	Bakü Guberniyası Karadeniz Guberniyası Derbent Guberniyası Erivan Guberniyası Gürcistan Guberniyası Gürcistan-İmeretya Guberniyası Kutaisi Guberniyası Şamahı Guberniyası Tiflis Guberniyası Elizavetpol Guberniyası Ermeni Oblastı Batum Oblastı Dağıstan Oblastı İmeretya Oblastı Kars Oblastı Kuban Oblastı Terek Oblastı Karadeniz Okrugu Sohum Okrugu Zakatala Okrugu Ozurgeti Uyezdi
Baltık Genel Valiliği'nin guberniyaları²	Estonya Kurlandiya Livonya Reval Riga
Finlandiya Grandüklüğü'nün guberniyaları	Abo-Byorneborg Kuopio Nyuland Sankt Mihel Tavastgus Uleoborg Vaza Vıborg
Vistül Toprağı'nın guberniyaları	Avgustov Kaliş Kelets Krakov Lomja Lyublin Mazovya Petrokov Plotsk Podlasie Radom Sandomir Sedlets Suvalki Varşova
Galiçya ve Bukovina Genel Hükûmeti'nin guberniyaları	Çernovtsi Lviv Peremışl Tarnopol
Koloni ve himayeler	Buhara Emirliği Bökey Orda Hive Hanlığı Hokand Hanlığı Rus Amerikası Uranhay Krayı Zeravşan Okrugu
Eğik yazılanlar 1 Ocak 1914'e kadar lağvedilen guberniya ve oblastlardır. ¹ 1 Ocak 1914 sonrası kurulan guberniya ve oblastlar. ² Baltık Genel Valiliği, 1876 yılında lağvedildi.

Dağıstan Oblastı (Rus İmparatorluğu) nedir?, Dağıstan Oblastı (Rus İmparatorluğu) anlamı nedir?, Dağıstan Oblastı (Rus İmparatorluğu) ne demektir?