Collegium

Bir Latince: collegium (çoğul Latince: collegia), Antik Roma'da tüzel kişiliği olan her türlü topluluğa denilmekteydi. Bu tarz topluluklar sivil veya dini olabilirdi. Collegium kelimesi, topluluk anlamına gelmektedir ve çalışma arkadaşı anlamına gelen collega'dan gelmektedir. Sosyal kulüpler ve dini kolektifler olarak işlerliklerini yürütmüşlerdir ve üyeleri kendi ortak çıkarlarına yönelik çalışmışlardır. Bu ortak çıkarlar şehir yaşamının farklı alanlarını kapsamaktadır; politik çıkarlar, kült pratikleri, uzmanlıklar, ticaret ve yurttaşlık servisleri.^[1] Collegia tarafından sağlanan sosyal bağlantılar, politika ve ekonomi üzerindeki etkilerine oldukça katkıda bulunmuş, bu şekilde collegia, tüccarlar için lobi grupları ve temsil grupları gibi görevler görmüşlerdir.^[2] Bazı collegia, politik şiddet ve sosyal huzursuzluklara müdahil olmuş ve bu, sosyal toplulukların Roma hükûmeti tarafından bastırılmasıyla sonuçlanmıştır.^[3]

Sivil Collegia[değiştir | kaynağı değiştir]

Collegia, loncalar olarak, sosyal kulüpler olarak ve cenaze topluluğu (defne yardımcı olmak için) olarak görev görebilirdi; pratikte, Antik Roma'da, bazen bu topluluklar yerel işadamlarının ve suçluların dahi organizasyonları haline gelmişlerdir. Bu topluluklar, ilgili şehir bölgelerinde ticari/suç faaliyetlerinde bulunmuşlardır. (İtalyanca: rione'a benzer şekilde). Yasal collegia belli haklara sahipti, ortak mülkiyet, ortak hazine ve avukata sahip olma yasal hakkı gibi.^[4] Şehirdeki nüfusun büyük kısmı collegia topluluklarının bir parçası olabilir ve günün hemen hemen her alanında ilgili bir collegia içerisinde faaliyet gösterebilirlerdi.^[5] Collegium organizasyonu genellikle hükûmet organlarını modellerdi, Roma Senatosu en somut örneklerdendir. Toplantı salonu genellikle curia olarak bilinirdi, Roma Senatosu'nunkine verilen adla aynı şekilde.

Collegia'nın ve diğer sivil organların oluşturulması, Roma hükûmetinin kontrolü altındaydı. Julius Caesar'ın MÖ 49-44 arasındaki sosyal reformları (Lex Iulia) ve Augustus tarafından tekrarlanmaları sonrasında, collegia, yasal olarak faaliyete geçebilmek için Roma Senatosu'nun onayına ihtiyaç duymaya başlamıştır.^[6] Collegia genellikle Roma hükûmetinin bu toplulukların faaliyetleri hakkındaki şüphelerinin sonucunda kısıtlamaların ve yasaklamaların hedefi olmuştur.^[7]

Sivil collegia, sık sık yasamanın konusu olmuştur. MÖ 64'te, Roma anayasasına karşı olduğu dayanağıyla tüm sivil collegia Roma Senatosu tarafından yasaklanmış, ancak altı sene sonra MÖ 58 yılında tekrar serbest bırakılmıştır.^[8] Julius Caesar'ın hükmünde, sosyal reformlarının bir parçası, çok eski collegia dışındaki tüm collegiumları kapatmış ve yeni collegia'nın ancak Senato'nun, topluma faydalı olacağını düşünüp onaylamasıyla faaliyete geçebileceğini yasalaştırmıştır.^[9] Daha sonra ikinci yüzyılda, Roma dünyasındaki collegia, Roma hükûmetinden giderek artan bir tolerans görmüştür. Hadrian hükmü altında, Asia Minor'daki yazıtlar, Roma kısıtlamaları azaldıkça ve daha geçici hale geldikçe daha özgür bir şekilde hareket etmiş collegiumları resmetmektedir.^[10] Roma imparatoru Aurelianus, üçüncü yüzyılda collegia üzerinde tam devlet kontrolünü yürürlüğe koymuştur.^[11]

Dini Collegia[değiştir | kaynağı değiştir]

Dini collegia, rahip gruplarından oluşmakta, Roma hükûmeti tarafından onaylanmakta ve bir grup dini aktiviteleri toplum hayatına sunmaktaydılar. Kurban ritüellerini denetlemek, kehanetler bildirmek, kutsal yazıları korumak, festivalleri düzenlemek ve belli dini kültlerin sürdürülmesini sağlamak gibi faaliyetler yürütmekteydiler.^[12] Diğer dini faaliyetlerin yanında, bu tarz collegia aynı zamanda cenaze ve sosyal faaliyetlerle de ilgilenmekte, sosyalleşme için ortam sağlamak yanında, üyelerine garantilenmiş defin töreni sağlamaktaydılar.^[13]

Önem olarak azalmak üzere, Romalı rahiplerin dört büyük dini collegiası (Latince: quattuor amplissima collegia) vardı:

Latince: Pontifices (collegium pontificum), ki liderliği pontifex maximus tarafından yürütülmekteydi.
Latince: Augures
Latince: Quindecimviri sacris faciundis
Latince: Septemviri epulonum

Diğer küçük dini collegia da vardı, aşağıdakiler bunlara örnektir:

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Verboven, Koenraad (2011). "Introduction: Professional Collegia: Guilds or Social Clubs?". Ancient Society. 41: 187-195. JSTOR 44079950. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2021 – JSTOR vasıtasıyla.
^ Verboven, Koenraad (2011). "Introduction: Professional Collegia: Guilds or Social Clubs?". Ancient Society. 41: 187-193. ISSN 0066-1619. JSTOR 44079950. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2021.
^ Meiggs, Russell (1973). Roman Ostia. Clarendon Press. ss. 311-312. ISBN 978-0-19-814810-4. 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2021.
^ Watson, Alan, (Ed.) (2009). The Digest of Justinian, Volume 1. University of Pennsylvania press. ss. 96-97. ISBN 9780812205510.
^ Meiggs, Russell (1973). Roman Ostia. Clarendon Press. s. 312. ISBN 978-0-19-814810-4. 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2021.
^ de Ligt, L. (2001). "D. 47,22, 1, pr.-1 and the Formation of Semi-Public "Collegia"". Latomus. 60 (2): 346-349. ISSN 0023-8856. JSTOR 41539517. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2021.
^ Arnaoutoglou, Ilias (2002). "Roman Law and collegia in Asia Minor". Revue Internationale des droits de l'Antiquité. 43: 30-44.
^ Arnaoutoglou, Ilias (2002). "Roman Law and collegia in Asia Minor". Revue Internationale des droits de l'Antiquité. 43: 30.
^ de Ligt, L. (2001). "D. 47,22, 1, pr.-1 and the Formation of Semi-Public "Collegia"". Latomus. 60 (2): 346. ISSN 0023-8856. JSTOR 41539517. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2021.
^ Arnaoutoglou, Ilias (2002). "Roman Law and collegia in Asia Minor". Revue Internationale des droits de l'Antiquité. 43: 36.
^ Boatwright, Mary T.; Gargola, Daniel J.; Lenski, Noel; Talbert, Richard J.A. (2012). The Romans: From Village to Empire. New York: Oxford University Press. ss. 434. ISBN 978-0-19-973057-5.
^ Lintott, Andrew (1999). The Constitution of the Roman Republic. Oxford: Oxford University Press. ss. 183-186.
^ Bendlin, Andreas (2011). "Associations, funerals, sociality, and Roman law: the collegium of Diana and Antinous in Lanuvium (CIL 14.2112) reconsidered". Aposteldekret und Antikes Vereinswesen: Gemeinschaft und Ihre Ordnung: 217-218.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Ancient Roman collegia ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

[1] Verboven, Koenraad (2011). "Introduction: Professional Collegia: Guilds or Social Clubs?". Ancient Society. 41: 187-195. JSTOR 44079950. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2021 – JSTOR vasıtasıyla.

[2] Verboven, Koenraad (2011). "Introduction: Professional Collegia: Guilds or Social Clubs?". Ancient Society. 41: 187-193. ISSN 0066-1619. JSTOR 44079950. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2021.

[3] Meiggs, Russell (1973). Roman Ostia. Clarendon Press. ss. 311-312. ISBN 978-0-19-814810-4. 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2021.

[4] Watson, Alan, (Ed.) (2009). The Digest of Justinian, Volume 1. University of Pennsylvania press. ss. 96-97. ISBN 9780812205510.

[5] Meiggs, Russell (1973). Roman Ostia. Clarendon Press. s. 312. ISBN 978-0-19-814810-4. 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2021.

[6] Ligt, L. (2001). "D. 47,22, 1, pr.-1 and the Formation of Semi-Public "Collegia"". Latomus. 60 (2): 346-349. ISSN 0023-8856. JSTOR 41539517. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2021.

[7] Arnaoutoglou, Ilias (2002). "Roman Law and collegia in Asia Minor". Revue Internationale des droits de l'Antiquité. 43: 30-44.

[8] Arnaoutoglou, Ilias (2002). "Roman Law and collegia in Asia Minor". Revue Internationale des droits de l'Antiquité. 43: 30.

[9] Ligt, L. (2001). "D. 47,22, 1, pr.-1 and the Formation of Semi-Public "Collegia"". Latomus. 60 (2): 346. ISSN 0023-8856. JSTOR 41539517. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2021.

[10] Arnaoutoglou, Ilias (2002). "Roman Law and collegia in Asia Minor". Revue Internationale des droits de l'Antiquité. 43: 36.

[11] Boatwright, Mary T.; Gargola, Daniel J.; Lenski, Noel; Talbert, Richard J.A. (2012). The Romans: From Village to Empire. New York: Oxford University Press. ss. 434. ISBN 978-0-19-973057-5.

[12] Lintott, Andrew (1999). The Constitution of the Roman Republic. Oxford: Oxford University Press. ss. 183-186.

[13] Bendlin, Andreas (2011). "Associations, funerals, sociality, and Roman law: the collegium of Diana and Antinous in Lanuvium (CIL 14.2112) reconsidered". Aposteldekret und Antikes Vereinswesen: Gemeinschaft und Ihre Ordnung: 217-218.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Collegium nedir?, Collegium anlamı nedir?, Collegium ne demektir?