Cafer Höyük

	Arkeolojik Höyük
Adı:	Cafer Höyük
il:	Malatya
İlçe:	Battalgazi
Köy:	Cafer
Türü:	Höyük
Tescil durumu:
Tescil No ve derece:
Tescil tarihi:
Araştırma yöntemi:	Kazı

Cafer Höyük, Malatya il merkezinin yaklaşık 40 km. kuzeydoğusunda bulunan höyük bugün için Karakaya Barajı suları altında kalmıştır.^[1] Bölgenin günümüzde 9 bin yıl önce iskan edildiği düşünülmektedir. Paleolitik Çağ insanlarının, Malatya civarında sık rastlanan mağaralardan çıkıp yabanıl tahıl devşiriciliği ile yerleşik yaşama geçtikleri, ardından da tarıma başladıkları (Neolitik Devrim) anlaşılmaktadır.^[2] Ancak hayvan evcilleştirildiğine ilişkin bir bulgu yoktur.^[3]

Kazılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kazı çalışmaları, 1979-1986 yılları arasında Fransız Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi (CNRS) tarafından Jacques Cauvin başkanlığında yapılmıştır. Yerleşme esas olarak Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ yerleşmesidir ancak, İlk Tunç Çağı’na ait olduğu ileri sürülen bazı buluntularla Orta Çağ’a ait az sayıda olmakla birlikte parçalar bulunmuştur.^[1]

Buluntular[değiştir | kaynağı değiştir]

Cafer Höyük, özellikle yapı tekniği yönünden Çayönü ile benzerlikler gösteren bir yerleşme olarak görülmektedir. Bu yerleşmede büyük olasılıkla tarım yapılırken hayvancılık henüz başlamamıştı.^[4] Cafer Höyük’ün dikkati çeker bir özelliği, bereket tanrıçasını temsil eden ve geniş bir çevrede kanıksanmış kadın idolleri yanı sıra bir erkek idolünün bulunmuş olmasıdır.^[1] Çayönü ve Göbeklitepe kazılarında da bulunan bu erkek idollerinin tanrı adak heykelcikleri olması muhtemeldir.^[5]

Yerleşimin “Eski Evre”sinde çakmak taşı aletler obsidiyen aletlerin kabaca iki katıdır. Fakat “Orta Evre”den başlayarak obsidiyen kullanımında artış görülmektedir. “Yeni Evre”de ise obsidiyen kullanımı % 90’ı bulmuştur. Kazılarda başsız bir iskeletle biri ana rahmindeki gibi kıvrık olmak üzere iki çocuk iskeleti ortaya çıkarılmıştır.^[1]

“Eski Evre” X. tabakada, aralarında dar geçitler olan yan yana üç odalı dikdörtgen bir yapı ortaya çıkarılmıştır. Üst tabakalardaki yapılardan farklı olan bu yapı, Kazı Başkanı Cauvin tarafından, Çayönü yerleşmesinin Izgara ve Hücre Planlı Yapılar Evreleri arasında değerlendirilmiştir.^[1] Çayönü yerleşmesinin Izgara Planlı Yapılar Evresi ile Hücre Planlı Yapılar Evresi, Çanak Çömleksiz Neolitik B Dönemi’ne tarihlenmektedir. Buna göre Cafer Höyük’ün uyarlanmış radyoaktif yaşı MÖ 8.450-7.180 tarihlerine denk gelmektedir.^[6]

Öte yandan köpek dışında evcil hayvan iskeletine rastlanmamıştır. İlk evrelerde çok bol olarak tavşan avlandığı ama daha sonraları avlanan tavşan sayısının çok çok azaldığı görülmüştür. Yine ilk evrelerde tilki, karaca, yaban domuzu ve büyük baş hayvanlar, diğer avları oluşturmaktadır. İleriki devrelerde bu hayvanların sayısı birdenbire artış göstermektedir. Koyun ve keçi her iki evrede de aynı sayıda avlanmaktadır. Diğer yandan geyik, ileriki evrelerde avlanır olmuştur. Çok az olmakla birlikte ayı ve panter kemiklerine de rastlanmıştır. Tüm bu buluntular, ileriki evrelerde büyük cüsseli avların tercih edildiği şeklinde yorumlanmaktadır. Büyük cüsseli hayvanları avlayabilmek için avlanma tekniklerinin ve av sosyal organizasyonun^{[not 1]} geliştirilmiş olduğu düşünülmelidir.^[1]

Kazılarda ilk tabakalardan itibaren yabanıl buğdayın yanı sıra emmer ve einkorn buğdayı da bulunmuştur. Bu iki buğdayın kültüre alındığı anlaşılmaktadır. Aynı şekilde mercimek ve bezelye de yabanıl türleri yanında kültüre alınmış haliyle bulunmaktadır. Arpa, üst evrelere doğru kültüre alınmıştır.^[1]

Değerlendirme[değiştir | kaynağı değiştir]

Höyükte sadece kurtarma kazısı yapılabildiği için “pek çok bilinmeyenle birlikte” artık su altındadır.^[1]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Yaban domuzu tehlikeli bir avdır. Bu av için (Neolitik Çağ silahlarıyla) ancak bir avcı grubunun üzerine gidebileceği, bu avcı grubunun çok iyi organize olması ve yönetilmesi gerektiği kabul edilmektedir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2012.
^ "Malatya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü". 23 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2012.
^ Tarımcı ve Hayvancı Toplumlar^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ Dr. Turgut Yiğit Tarih Öncesi ve Hitit Döneminde Isuwa Bölgesi^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ "Hurri-Mitanni Devleti" (PDF). 4 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2012.
^ "Dr. Burçin Erdoğu, Karşılaştırmalı Tablolara Göre Anadolu Kronolojisi" (PDF). 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ocak 2012.

[7] Yaban domuzu tehlikeli bir avdır. Bu av için (Neolitik Çağ silahlarıyla) ancak bir avcı grubunun üzerine gidebileceği, bu avcı grubunun çok iyi organize olması ve yönetilmesi gerektiği kabul edilmektedir.

[TAY-1] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2012.

[2] "Malatya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü". 23 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2012.

[3] Tarımcı ve Hayvancı Toplumlar^{[ölü/kırık bağlantı]}

[4] Dr. Turgut Yiğit Tarih Öncesi ve Hitit Döneminde Isuwa Bölgesi^{[ölü/kırık bağlantı]}

[5] "Hurri-Mitanni Devleti" (PDF). 4 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2012.

[6] "Dr. Burçin Erdoğu, Karşılaştırmalı Tablolara Göre Anadolu Kronolojisi" (PDF). 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ocak 2012.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[not 1]

Arkeolojik Höyük
Adı:	Cafer Höyük
il:	Malatya
İlçe:	Battalgazi
Köy:	Cafer
Türü:	Höyük
Tescil durumu:
Tescil No ve derece:
Tescil tarihi:
Araştırma yöntemi:	Kazı

g t d Türkiye'deki antik kentler
Akdeniz	Afrodisias Akalissus Alalah Anavarza Antakya Antigonia Antioheia Ariassos Arsinoe Arikanda Aspendos Bab el-Hava Sınır Kapısı Comona Çukurova Antakyası Korykos (Kızkalesi) Cyrrhus Dalisandus Domuztepe Elaiussa Sebaste Epiphania Etenna Faselis Germanicia Gözlükule Hacılar Höyük Hemaksia Irenopolis İssos Kandyba Kanlıdivane Anchiale Karatepe Kelenderis Kibira Kilikya Antakyası Kremna Ksanthos Lamotis Antakyası Magarsa Mallus Mamure Kalesi Mezgitkale Misis Mira (antik kent) Mopsu Krene Myriandos Olba Patara Perge Pisidya Antakyası Rhosus Sagalassos Seleukia Seleucia Pieria Seleucia Sidera Selge Side Sillyon Soli Sozopolis Tell Tayinat Höyüğü Termessos Tlos Uzuncaburç Yumuktepe
Doğu Anadolu	Altıntepe Ani Arsamosata Arslantepe Höyüğü Cafer Höyük Harput Sugunia Tuşpa
Ege	Adramytteion Aigai Aizanoi Akmonya Alabanda Alinda Allianoi Amorium Amos Amyzon Antioheia Apameia Kibotos Afrodisias Apollonia (Mysia) Apollonis Atarneus Bargylia Beycesultan Caloe Celaenae Ceramus Didyma Docimium Efes Erithrai Euromos Fokaia Gambrion Gryneion Halikarnas Hierapolis Iasos Karyanda Karmylassos Kaunos Klazomenai Knidos Kolofon Kolossai Kyme Labranda Laodikya Latmus Lebedos Limantepe Magnesia ad Maeandrum Magnesia ad Sipylum Mastaura Menderes Antakyası Metropolis Milet Mindos Myrina Myus Notion Nysa Oinoanda Pepuza Pergamon Perperene Pinara Pitane Priene Pigela Sardis Sigeion Smirni Stratonikeia (Karya) Stratonikeia (Lidya) Temnos Teos Thiatira Tralleis Timion
Güneydoğu Anadolu	Taurum Antakyası Apamea, Fırat Coba Höyük Çayönü Dara Edessa Göbeklitepe Harran Karkamış Kuşşara Nevali Çori Mezopotamya Antakyası Samosata Sareisa Seleukia, Zeugma Sultantepe Tille Zeugma Zincirli Höyük Ziyaret Tepe Höyüğü
İç Anadolu	Alişar Höyüğü Binbirkilise Büklükale Höyüğü Çatalhöyük Derbe Ersele Höyük Ersele Yeraltı Şehri Faustinopolis Gordion Herakleia Cybistra İrenopolis Kaman Kalehöyük Kerkenes Kültepe (Kaniş) Laodicea Combusta Mokissos Nyssa Pessinus Purushanda Şarhöyük Tavium Tuvana
Karadeniz	Alacahöyük Euchaita Hattuşa Herakleia Pontiki Hüseyindede Tepe Ibora Karussa Komana Pontiki Laodikeia Maşat Höyük Nerik Nicopolis Pompeiopolis Salatiwara Samuha Sapinuwa Tripolis Yazılıkaya Zaliches
Marmara	Aegospotami Alexandria Troas Apamea Myrlea Apollonia Apros Assos Caesarea Germanica Cebrene Kalkedon Cius Drusipara Kardiya Kizikos Lisimahia Miletepolis Nikomedya Orestias Rhegion Sestos Skepsis Troya

Cafer Höyük nedir?, Cafer Höyük anlamı nedir?, Cafer Höyük ne demektir?