Blagoje Marjanović

Blagoje Marjanović
Kişisel bilgileri
Doğum tarihi	9 Eylül 1907
Doğum yeri	Belgrad, Sırbistan
Ölüm tarihi	1 Ekim 1984 (77 yaşında)
Ölüm yeri	Belgrad, Sırbistan SC, Yugoslavya
Boyu	1,72 m (5 ft 8 in)
Mevkisi	Santrfor
Altyapı kariyeri
	SK Jugoslavija
Profesyonel kariyeri*
Millî takım kariyeri
Teknik direktörlük kariyeri
1953-1956	BSK Beograd
1957-1958	Torino
1958-1959	Catania
1959	Pobeda
	* Yalnızca lig maçları ve gollerini içerir. ;

Blagoje "Moša" Marjanović (Sırpça: Благоје "Моша" Марјановић, Sırp-Hırvatça telaffuz: [blâɡoje marjǎːnoʋitɕ]; 9 Eylül 1907, Belgrad - 1 Ekim 1984, Belgrad), eski Sırp futbolcu ve teknik direktördür.

İlk yılları[değiştir | kaynağı değiştir]

Tüccar babası Dimitrije ve ev hanımı annesi Sofija'nın çocuğu olarak dünyaya gelen genç Blagoje, Belgrad'ın eteklerinde 7 Đakovačka Sokağı'nda aynı zamanda futbolcu olan abisi Nikola ile birlikte büyüdü.^[1]

Kulüp kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Marjanović, Yugoslavya Krallığı'nın en iyi forvetlerinden biriydi. BSK'de oynadı (1927-39), orada beş lig şampiyonluğu (1931, 1933, 1935, 1936 ve 1939) kazandı ve üç kez lig gol kralı oldu (1930, 1935, 1937).

Bu muhteşem forvet, Güney Amerika'dan döndükten sonra (takım arkadaşı Tirnanić ile birlikte) Yugoslavya'nın ilk profesyonel futbolcusu oldu^[2] (her ne kadar maaşı Tirnanić'ten biraz daha yüksek olsa da). BSK'deki hizmetleri karşılığında Marjanović'e ayda 1.800 YUS ödendi. Aralık 1930'da dinarın ABD doları karşısındaki döviz kuru 1 $ = 56,39 YUS şeklindeydi, yani aylık maaşı 32 dolardı (2014 dolarında yaklaşık 446 $). O ve Tirnanić, Yugoslav futbol tarihinin en büyük ortaklıklarından birini kurdular.

Kısa sürede A takım ve millî takıma katıldı. Marjanović'in OFK Beograd adına gol atmadan maçın bitmesi neredeyse düşünülemezdi. Sırp gazetesi Politica köşe yazarı Ljubomir Vukadinović, Yugoslavya'da bir sporcu hakkında ilk olan "Moše Marjanović'in 1000 Golü" (1936) kitabının maç günü gazetemizde yazıldığını belirterek, 1928'den bu yana en iyi Yugoslav futbolcusu olduğunu yazdı. Marjanović'in Fransa'ya gitmek için cazip teklifleri vardı, ancak hiçbirini kabul etmedi.^[3]^[4]

Oyun tarzı[değiştir | kaynağı değiştir]

Tirnanić'i çok iyi anlasa da kendi kulübünden ve millî takımdan diğer takım arkadaşlarıyla da hemen hemen aynı anlayışa sahipti. Marjanović son derece zeki bir oyuncuydu ve takım arkadaşlarının nasıl oynadığını anlayabiliyordu. Oyun sırasında, topla ya da topsuz ne yapacağını her zaman biliyormuş gibi görünüyordu (özellikle rakibin ceza sahasında son derece beklenmedik ve akıllıca gol attığı durumlarda). Çok isabetli şut çekerdi ama ortalama atış gücüne sahipti. Marjanović neredeyse her pozisyondan gol atabiliyordu (topuğuyla, göğsüyle ve hatta bazen karnıyla epeyce gol attı) ve topun aşağıdan mı yoksa yukarıdan mı geldiğini umursamıyordu çünkü aynı zamanda havada top kontrolü ve şutlarda da çok iyiydi. Uzmanlık alanı volelerdi. Bunun yanı sıra Yugoslavya'nın en iyi serbest vuruş atan oyuncularından biriydi.

"Moša ne Sindelar, ne Meazza, ne Hitrec, ne de Lešnik'ti. O sadece kendisiydi, tüm selef ve haleflerinden tamamen farklı, kendi tarzı ve çekiciliğinin bir oyuncusuydu. Gözleri nazik ve sıcak olan bu sarı saçlı, güçlü atlet, büyük bir çocuk gibi zararsızdır, spor formasındaki figürü binlerce gözle okşanır, kaleye koşması nefesleri keser ve atışını hızlandıran kalbin atışını hızlandırır. şut çekmesi zevk verir. Şutu döner, kaynar ve kükrer, binlerce kişi sevinir veya acı çeker." - Aleksandar Tirnanić.^[5]

Kendisi millî takım tarihinin en iyi ikililerinden biri olarak kabul edilen Moša - Tirka ikilisindeki meşhur Moša'dır.^[6]

Millî takım kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk millî maçına 28 Haziran 1926'da Zagreb'de Çekoslovakya'ya karşı bir hazırlık maçında (2-6) çıktı. İlk golünü 15 Mayıs 1927'de Sofya'da Bulgaristan'a karşı 85. dakikada attı, ikinci golünü aynı maçta 89. dakikada attı. Kariyeri boyunca millî takımda 58 maçta rekor 37 gol attı (rekoru Bobek 63 maçta 38 gol atarak kırdı, ancak Marjanović maç başına 0,63 golle daha iyi bir gol oranına sahip) ve kulübü BSK'de 14 sezonda 575 gol attı. Amsterdam'da düzenlenen 1928 Olimpiyat Oyunları'nda oynadı^[7] ve Uruguay'da düzenlenen ilk FIFA Dünya Kupası'nda ülkesinin bronz madalya kazanmasına yardımcı oldu.^[8]^[9] O turnuvada Bolivya'ya karşı oynanan maçta bir gol attı.^[10] 1986'da FIFA'nın aldığı idari kararla Yugoslavya, herhangi bir üçüncülük maçı oynanmadığı hâlde bu turnuvada ABD takımının hemen arkasında 4. sıraya yerleşti. FIFA, ABD ve Yugoslavya takımlarının şampiyonada aynı sayıda galibiyet ve mağlubiyete sahip olduğu (2-1), ancak ABD'nin daha fazla averaja sahip olduğu gerçeğini yönlendirdi, bu nedenle FIFA, ABD'yi 1930 Dünya Kupası'nda resmî olarak üçüncü sıraya aldı. Ancak üçüncülük maçı oynanmadığı için hangi takımın daha iyi olduğu sorusu cevapsız kalacak.

Marjanović, ülkesi adına birkaç hat-trick yaptı; en önemlisi 1934'te Belgrad'da oynanan bir hazırlık maçında Brezilya'ya karşı, takımının 8-4 galibiyet almasına yardımcı oldu. O zamanın pek çok futbol uzmanı "Moša'nın" becerilerini büyük takdirle karşıladı; Hugo Meisl (Avusturya "Wunderteam"in yaratıcısı ve koçu) Marjanović'in hücum hattında olmasıyla "Wunderteam"in mükemmel olacağını iddia etti. Daha sonra 1934-35 ve 1935'te Yugoslavya ile arka arkaya Balkan Kupaları'nı kazandı ve sırasıyla 1 ve 3 golle katkıda bulundu.^[11]^[12] Balkan Kupası'nda attığı 9 golle, turnuva tarihinde tüm zamanların en çok gol atan oyuncuları arasında yer alıyor. Millî takımdaki son maçına 3 Nisan 1938'de Dünya Kupası elemelerinde Polonya'ya karşı çıktı ve maçın tek ve galibiyet golünü atarak şık bir veda etti.^[13]

Onun zamanındaki biyografisine göre Marjanović kariyerinde 1.000'den fazla gol attı.^[14]

Kişisel yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Marjanović büyük bir şöhrete sahipti. Takımı Split kulübü Hajduk'a karşı oynadığı ana kadar ulusal bir yıldızdı ama aynı zamanda bir hovardaydı. Maçın arifesinde Hajduk taraftarı Dalmaçyalı bir kızla tanıştı. Halkın ve gazetecilerin büyük ilgisiyle 1938'de evlendiler. Almanya'nın Yugoslavya'yı işgali sırasında Marjanović, Yugoslav Kraliyet Ordusu'nda kamyon şoförü olarak yakalandı ve Almanya'nın Fürstenberg kentindeki bir esir kampına yerleştirildi. Bu zorlukların ortasında bazen "savaş esirleri" ile "gardiyanlar" arasında futbol maçları düzenlediler. Savaş bittiğinde Yugoslavya'ya döndü ve Dinamo Pančevo'da (1945-48) oynadı. Kariyeri Osijek takımı Proleter'de sona erdi (1949).^[15]

Teknik direktörlük kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Teknik direktörlük kariyeri boyunca önce Proleter Osijek'i, ardından birlikte ulusal kupayı kazandığı OFK Beograd'ı çalıştırdı.^[16] Bunun ardından Mareşal Tito, Marjanović'i Yugoslavya Halk Liyakat Nişanı ile onurlandırdı. Yine 1955'te Marjanović, Çin Halk Lideri Mao Zedong ile tanışma onuruna sahip olduğu Asya turuna çıktı. Daha sonra İtalyan liginde antrenörlük yaptı (bir yıl AC Torino'da ve bir yıl Calcio Catania'da). Yugoslavya'ya döndü ve FK Pobeda'nın teknik direktörü oldu. 1961'deki bir maçın ardından Marjanović felç geçirdi. Bir daha asla konuşamadı ve vücudunun sağ tarafı felç kaldı. 1984'te öldü. Eski Yugoslavya'da da şu sözüyle anılmıştı: "Futbol benim hayatım."

Film[değiştir | kaynağı değiştir]

Montevideo, Tanrı Seni Korusun! (2010) ve Montevideo'da Görüşürüz (2014) filmlerinde Marjanović, aktör Petar Strugar tarafından canlandırıldı.

Kariyer istatistikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kulüp, sezon ve turnuvaya göre maçlar ve goller^[17]^[18]^[19]^[20]
Kulüp	Sezon	Lig			Kupa		Kıtasal		Diğer		Toplam
Kulüp	Sezon	Kademe	Maç	Gol	Maç	Gol	Maç	Gol	Maç	Gol	Maç	Gol
BSK Beograd	1927	Yugoslav Futbol Şampiyonası	5	2			2	0			7	2
	1928		2	0			2	1			4	1
	1929		7	6			0	0			7	6
	1930		10	10			0	0			10	10
	1930-31		10	7			0	0			10	7
	1931-32		4	2			0	0			4	2
	1932-33		20	15			0	0			20	15
	1933-34		-
	1934-35		18	12			0	0			18	12
	1935-36		5	4			0	0			5	4
	1936-37		17	19			0	0			17	19
	1937-38		18	13			1	0			19	13
	1938-39		3	0			1	0			4	0
	Toplam		119	90			8	1			127	91

Millî takım golleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Yugoslavya'nın golleri ilk sırada verilmiştir. Skor sütunundaki sonuç Marjanović'in attığı golden sonraki maç skorunu, sonuç sütunundaki skor ise maç sonucunu göstermektedir.^[21]


#	Tarih	Yer	Rakip	Skor	Sonuç	Turnuva
1.	15 Mayıs 1927	Slavia Stadyumu, Sofya, Bulgaristan	Bulgaristan	1-0	2-0	Dostluk maçı
2.	15 Mayıs 1927	Slavia Stadyumu, Sofya, Bulgaristan	Bulgaristan	2-0	2-0	Dostluk maçı
3.	25 Mart 1928	Üllői úti stadion, Budapeşte, Macaristan	Macaristan	0-1	2-1	Dostluk maçı
4.	6 Mayıs 1928	Kızılyıldız Stadı, Belgrad, Yugoslavya	Romanya	2-0	3-1	1928 Kral Alexander Kupası
5.	19 Mayıs 1929	Yves du Manoir Olimpiyat Stadyumu, Colombes, Fransa	Fransa	2-0	3-1	Dostluk maçı
6.	28 Haziran 1929	Stadion Concordije, Zagreb, Yugoslavya	Çekoslovakya	2-2	3-3	Dostluk maçı
7.	28 Haziran 1929	Stadion Concordije, Zagreb, Yugoslavya	Çekoslovakya	3-2	3-3	Dostluk maçı
8.	6 Ekim 1929	ONEF Stadyumu, Bükreş Romanya	Romanya	1-2	1-2	1929-31 Balkan Kupası
9.	13 Nisan 1930	BSK Beograd Stadyumu, Belgrad, Yugoslavya	Bulgaristan	2-0	6-1	Dostluk maçı
10.	13 Nisan 1930	BSK Beograd Stadyumu, Belgrad, Yugoslavya	Bulgaristan	4-1	6-1	Dostluk maçı
11.	17 Temmuz 1930	Estadio Gran Parque Central, Montevideo, Uruguay	Bolivya	2-0	4-0	1930 FIFA Dünya Kupası
12.	3 Ağustos 1930	Estadio Alvear y Tagle, Buenos Aires, Arjantin	Arjantin	1-3	1-3	Dostluk maçı
13.	16 Kasım 1930	Slavia Stadyumu, Sofya, Bulgaristan	Bulgaristan	2-0	3-0	1929-31 Balkan Kupası
14.	19 Nisan 1931	Stadion SK Jugoslavija, Belgradd, Yugoslavya	Bulgaristan	1-0	1-0	1929-31 Balkan Kupası
15.	21 Mayıs 1931	BSK Beograd Stadyumu, Belgrad, Yugoslavya	Macaristan	1-0	3-2	Dostluk maçı
16.	28 Haziran 1931	Stadion Maksimir, Zagreb, Yugoslavya	Romanya	1-1	2-4	1929-31 Balkan Kupası
17.	2 Ağustos 1931	Stadion SK Jugoslavija, Belgrad, Yugoslavya	Çekoslovakya	2-0	2-1	Dostluk maçı
18.	4 Ekim 1931	Yunak Stadyumu, Sofya, Bulgaristan	Bulgaristan	2-0	3-2	1931 Balkan Kupası
19.	30 Nisan 1933	Stadion SK Jugoslavija, Belgrad, Yugoslavya	İspanya	1-1	1-1	Dostluk maçı
20.	24 Eylül 1933	BSK Beograd Stadyumu, Belgrad, Yugoslavya	İsviçre	2-0	2-2	1934 FIFA Dünya Kupası elemeleri
21.	18 Mart 1934	Stadion AS 23, Sofya, Bulgaristan	Bulgaristan	1-0	2-1	Dostluk maçı
22.	18 Mart 1934	Stadion AS 23, Sofya, Bulgaristan	Bulgaristan	2-0	2-1	Dostluk maçı
23.	3 Haziran 1934	BSK Beograd Stadyumu, Belgrad, Yugoslavya	Brezilya	3-3	8-4	Dostluk maçı
24.				6-3
25.				8-3
26.	26 Ağustos 1934	Stadion SK Jugoslavija, Belgrad, Yugoslavya	Polonya	4-1	4-1	Dostluk maçı
27.	16 Aralık 1934	Parc des Princes, Paris, Fransa	Fransa	1-1	2-3	Dostluk maçı
28.	1 Ocak 1935	Apostolos Nikolaidis Stadyumu, Atina, Yunanistan	Romanya	2-0	4-0	1934-35 Balkan Kupası
29.	17 Haziran 1935	Yunak Stadyumu, Sofya, Bulgaristan	Romanya	1-0	2-0	1935 Balkan Kupası
30.	20 Haziran 1935	Yunak Stadyumu, Sofya, Bulgaristan	Yunanistan	2-0	6-1
31.	24 Haziran 1935	Yunak Stadyumu, Sofya, Bulgaristan	Bulgaristan	1-0	3-3
32.	12 Temmuz 1936	Taksim Stadyumu, İstanbul, Türkiye	Türkiye	1-1	3-3	Dostluk maçı
33.	6 Eylül 1936	BSK Beograd Stadyumu, Belgrad, Yugoslavya	Polonya	1-0	9-3	Dostluk maçı
34.				3-0
35.				5-0
36.				8-1
37.	3 Nisan 1938	BSK Beograd Stadyumu, Belgrad, Yugoslavya	Polonya	1-0	1-0	1938 FIFA Dünya Kupası elemeleri

Başarıları[değiştir | kaynağı değiştir]

Kulüp[değiştir | kaynağı değiştir]

SK Jugoslavija

Yugoslav Şampiyonası: 1924

BSK Beograd

Yugoslav Şampiyonası: 1930-31, 1932-33, 1934-35, 1935-36, 1938-39
Yugoslav Kupası: 1934

Millî takım[değiştir | kaynağı değiştir]

Yugoslavya

Balkan Kupası: 1934-35, 1935
Balkan Kupası ikinci: 1929-31, 1933

Menajer[değiştir | kaynağı değiştir]