Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 822 sayılı kararı

BM Güvenlik Konseyinin
822 sayılı kararı
BM Güvenlik Konseyinin ; 822 sayılı kararı
	Azerbaycan haritası ve Kelbecer Rayonu
Tarih	30 Nisan 1993
Oturum no.	3,205
Kod	S/RES/822 (Doküman)
Konu	Ermenistan-Azerbaycan
Oylama	Kabul: 15; Ret: Yok; Çekimser: Yok;
Sonuç	Kabul edildi
Güvenlik Konseyi üyeleri
Daimi üyeler	Çin; Fransa; Rusya; Birleşik Krallık; Birleşik Devletler;
Geçici üyeler	Brezilya; Yeşil Burun Adaları; Cibuti; Macaristan; Japonya; Fas; Yeni Zelanda; Pakistan; İspanya; Venezuela;
	← 821 sayılı kararı 823 sayılı kararı →

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 822 sayılı kararı 30 Nisan 1993 tarihinde kabul edildi. Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki ilişkilerin kötüleşmesi ve ardından silahlı çatışmaların artmasıyla bölgedeki insani durumun kötüleşmesi konusundaki endişelerini dile getiren Konsey, düşmanlıkların derhal durdurulmasını ve başta Kelbecer bölgesi olmak üzere Dağlık Karabağ'dan Ermeni işgal güçlerinin derhal geri çekilmesini talep etti.^[1]

Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]

Karabağ Savaşı, 1980'lerin sonundan Mayıs 1994'e kadar, Azerbaycan'ın güneybatısındaki anklav Dağlık Karabağ bölgesinde, Ermenistan Cumhuriyeti tarafından desteklenen çoğunluğu etnik Ermeni olan Dağlık Karabağ ile Azerbaycan arasında meydana gelen etnik ve bölgesel bir çatışmaydı. Savaş ilerledikçe Azerbaycan Dağlık Karabağ'daki ayrılıkçı hareketi engellemeye çalışırken, her ikisi de eski Sovyet cumhuriyetleri olan Ermenistan ve Azerbaycan, Karabağ'ın dağlık tepelerinde bir savaşın içine girdiler.^[2]^[3]

1992'ye gelindiğinde artık bağımsız olan iki ülke arasında tam ölçekli bir savaş durumu vardı. Kış yaklaşırken, her iki taraf da gaz ve elektrik gibi kaynaklarını korumak amacıyla tam ölçekli saldırılar düzenlemekten büyük ölçüde kaçınmıştır. Karabağ'da yaşayanlar için bir otoyol açılmasına rağmen iki tarafın da uyguladığı ekonomik ablukalar nedeniyle bölge sakinleri büyük zarar gördü.^[4] Ermenistan ve Karabağ'daki pek çok ailenin sıcak suya erişimi olmadığından 1992-1993 kışı daha da soğuk geçti.^[5]

1993 baharında Ermeni kuvvetleri, bir önceki yıldan beri Azerbaycanlıların ellerinde tuttuğu Karabağ'ın kuzeyindeki köylere doğru yeni bir taarruz dalgasına başladı.^[6] Askerî yenilgiler nedeniyle yaşanan hayal kırıklığı Azerbaycan iç cephesinde büyük bir etki yarattı. Ermenistan'da da benzer şekilde siyasi kargaşa ortamı hakimdi.^[7]

Kelbecer[değiştir | kaynağı değiştir]

Karabağ'ın kuzeybatısında bölgenin sınırları dışında, Ermenistan'ı çevreleyen Kelbecer rayonu vardı. Rayonda bulunan birkaç köy Azeri ve Kürtlerden oluşmaktaydı.^[8] Mart 1993'te, Ağdere'de bulunan Sarsang barajı yakınlarında Ermenilerin eline geçen bölgelerin Azerbaycanlıların saldırısına uğradığı bildirildi.^[9] 2 Nisan'da Ermeni kuvvetleri, Gence-Kelbecer kesişimi yakınında Azerbaycan kuvvetlerine saldırı düzenleyerek iki yönden Kelbecer'e doğru ilerledi. Azerbaycan kuvvetleri Ermeni kuvvetlerini durduramadı. Yöneltilen ikinci saldırı da Azerbaycan savunmasını hızla alt etti. 3 Nisan'a kadar Ermeni güçleri Kelbecer'i işgal etti. Azerbaycan Cumhurbaşkanı Elçibey, iki ay süreyle olağanüstü hâl ilan etti ve genel zorunlu askerlik uygulamasını başlattı.^[9] İnsan Hakları İzleme Örgütü, Kelbecer saldırısı sırasında Ermeni güçlerinin sivil halkı göçe zorladığını, ayrım gözetmeden kişilere ateş açtığını ve rehin alma dahil olmak üzere birçok savaş kuralını ihlal ettiğini tespit etti.^[8]

Karar[değiştir | kaynağı değiştir]

30 Nisan'da Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Türkiye ve Pakistan'ın ortaklığında tüm düşmanlıkların derhal durdurulmasını ve işgalci güçlerin Kelbecer'den çekilmesini talep eden 822 sayılı Kararı kabul etti.^[10] Konsey, ilgili tarafları AGİT Minsk Grubu tarafından önerilen barış süreci çerçevesinde çatışmaya son vermek için müzakereleri sürdürmeye ve süreci aksatacak her türlü eylemden kaçınmaya çağırdı.^[11]^[12] Karar daha sonra, bölgedeki sivil halkın çektiği acıyı insani yardım yoluyla hafifletmek için uluslararası insani yardım çabalarına engelsiz erişim çağrısında bulunarak taraflara uluslararası insancıl hukuk kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmeleri gerektiğini hatırlattı. Son olarak Konsey, Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği ve uluslararası ajanslardan, etkilenen sivil nüfusa, özellikle yerinden edilmiş olanlara, ilgili acil yardım sağlanmasını talep ederek, Genel Sekreter ve AGİT Minsk Grubu'nun rapor vermeye devam etmelerini arz etti.^[10]

Sonuç[değiştir | kaynağı değiştir]

Her iki taraf da kararın kabul edilmesini memnuniyetle karşıladı.^[4]^[13] Yine de çatışmalar 1993 boyunca ve 1994'e kadar devam etti. 5 Mayıs 1994'te her iki ülke de çatışmaları durdurma ve 12 Mayıs'ta yürürlüğe giren ateşkesi uygulama kararı aldı.^[14] Bölgenin bazı bölgelerinde ara sıra çatışmalar devam etse de ateşkes 2018 itibarıyla hâlâ yürürlüktedir.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Europa Publications Limited (1999). Eastern Europe and the Commonwealth of Independent States. 30. 4. Londra: Routledge. s. 176. ISBN 978-1-85743-058-5.
^ Rieff, David (Haziran 1997). Without Rules or Pity. 76. Dış İlişkiler Konseyi. 20 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Lieberman, Benjamin (2006). Terrible Fate: Ethnic Cleansing in the Making of Modern Europe. Chicago: Ivan R. Dee. ss. 284–292 ISBN 978-1-56663-646-9
^ ^a ^b Croissant, Michael P. (1998). The Armenia–Azerbaijan Conflict: Causes and Implications. Londra: Praeger. ISBN 978-0-275-96241-8.
^ Chrysanthopolous, Leonidas T. (2002). Caucasus Chronicles: Nation-building and Diplomacy in Armenia, 1993–1994. Princeton: Gomidas Enstitüsü. ISBN 978-1-884630-05-7.
^ Bourdreaux, Richard (5 Ocak 1993). "Despite Appeals, Karabakh Battles Rage". Los Angeles Times. 6 Şubat 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Armenians Rally to Protest Leader". Los Angeles Times. 6 Şubat 1993. 14 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
^ ^a ^b "Azerbaijan: Seven Years of Conflict in Nagorno-Karabakh" (PDF). 1994. 28 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
^ ^a ^b Melkonyan, Markar (2005). My Brother's Road, An American's Fateful Journey to Armenia. New York: I.B. Tauris. ISBN 978-1-85043-635-5.
^ ^a ^b Department Of State. The Office of Electronic Information, Bureau of Public Affairs. "1993 UN Security Council Resolutions on Nagorno-Karabakh". 2001-2009.state.gov (İngilizce). 6 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
^ "Карабах: применение силы и его результаты". regnum.ru. 22 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
^ "Чем в Баку "кормят" читателя по Карабаху?". regnum.ru. 13 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
^ "Владимир Казимиров: Азербайджан и Совбез ООН: повторение пройденного в карабахском конфликте". regnum.ru. 22 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
^ Hakobyan, Tatul. Կանաչ ու Սև: Արցախյան օրագիր [Yeşil ve Siyah: Karabağ Günlüğü]. Erivan-Hankendi: Heghinakayin Publishing, 2008, ss. 506–508. (Ermenice)

[1] Europa Publications Limited (1999). Eastern Europe and the Commonwealth of Independent States. 30. 4. Londra: Routledge. s. 176. ISBN 978-1-85743-058-5.

[2] Rieff, David (Haziran 1997). Without Rules or Pity. 76. Dış İlişkiler Konseyi. 20 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[3] Lieberman, Benjamin (2006). Terrible Fate: Ethnic Cleansing in the Making of Modern Europe. Chicago: Ivan R. Dee. ss. 284–292 ISBN 978-1-56663-646-9

[:0-4] Croissant, Michael P. (1998). The Armenia–Azerbaijan Conflict: Causes and Implications. Londra: Praeger. ISBN 978-0-275-96241-8.

[5] Chrysanthopolous, Leonidas T. (2002). Caucasus Chronicles: Nation-building and Diplomacy in Armenia, 1993–1994. Princeton: Gomidas Enstitüsü. ISBN 978-1-884630-05-7.

[6] Bourdreaux, Richard (5 Ocak 1993). "Despite Appeals, Karabakh Battles Rage". Los Angeles Times. 6 Şubat 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[7] "Armenians Rally to Protest Leader". Los Angeles Times. 6 Şubat 1993. 14 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.

[:1-8] "Azerbaijan: Seven Years of Conflict in Nagorno-Karabakh" (PDF). 1994. 28 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.

[:2-9] Melkonyan, Markar (2005). My Brother's Road, An American's Fateful Journey to Armenia. New York: I.B. Tauris. ISBN 978-1-85043-635-5.

[:3-10] Department Of State. The Office of Electronic Information, Bureau of Public Affairs. "1993 UN Security Council Resolutions on Nagorno-Karabakh". 2001-2009.state.gov (İngilizce). 6 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.

[11] "Карабах: применение силы и его результаты". regnum.ru. 22 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.

[12] "Чем в Баку "кормят" читателя по Карабаху?". regnum.ru. 13 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.

[13] "Владимир Казимиров: Азербайджан и Совбез ООН: повторение пройденного в карабахском конфликте". regnum.ru. 22 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.

[14] Hakobyan, Tatul. Կանաչ ու Սև: Արցախյան օրագիր [Yeşil ve Siyah: Karabağ Günlüğü]. Erivan-Hankendi: Heghinakayin Publishing, 2008, ss. 506–508. (Ermenice)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

g t d Dağlık Karabağ sorunu
Arka plan	Dağlık Karabağ Tarih Azerilerin Ermenistan'dan sürgün edilmesi Sovyetler Birliği'nin dağılması Karabağ hareketi Miatsum Azerbaycan'daki Ermeniler Bakü Ermenileri Ermenistan Azerileri Azerbaycan'da Ermeni karşıtlığı Azeri karşıtlığı Azerbaycan-Ermenistan ilişkileri
Karabağ Savaşı	Çardaklı Çarpışması Askeran Çarpışması Sumgayıt Pogromu Gugark Katliamı Zvartnots Havalimanı Çarpışması Şuşa ve Hankendi Pogromları Kirovabad Pogromu Bakü Katliamı Kara Ocak 1990 Tiflis-Ağdam otobüsü saldırısı Koltso Harekâtı Voskepar Katliamı Tuğ Muharebesi 1991 Azerbaycan Mil Mi-8 helikopterinin düşürülmesi Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın Kaldırılmasına Dair Kanun Cemilli Katliamı Hankendi Kuşatması Daşaltı Operasyonu 1992 Azerbaycan Mil Mi-8 helikopterinin düşürülmesi Malıbeyli ve Kuşçular Katliamı Karadağlı Katliamı Hocalı Katliamı Ağdaban Katliamı Marağa Katliamı Şuşa Muharebesi Goranboy Operasyonu Mardakert ve Martuni Taarruzları Hasankaya Operasyonu Ballıkaya Katliamı Laçın Muharebesi Kazancı Operasyonu Kelbecer Muharebesi Başlıbel Katliamı Ağdam Muharebesi 1993 Yaz Taarruzları Horadiz Operasyonu Murovdağ Operasyonu 1994 Bakü Metrosu saldırıları 1994 Bagrataşen saldırısı
Savaşlar arası çatışmalar	2008 Ağdere çatışmaları 2010 Dağlık Karabağ çatışmaları 2010 Çaylı çatışmaları 2012 Azerbaycan-Ermenistan sınır çatışmaları 2014 Azerbaycan-Ermenistan çatışmaları 2014 Ermenistan Mil Mi-24 helikopterinin düşürülmesi 2016 Azerbaycan-Ermenistan çatışmaları 2017 Alhanlı saldırısı Günnüt Harekâtı Temmuz 2020 Azerbaycan-Ermenistan çatışmaları Susuzluk Olayı 2023 Dağlık Karabağ çatışmaları
2020 Dağlık Karabağ Savaşı	Ölü sayısı Kronoloji Uluslararası tepkiler Aras Vadisi Muharebesi Hankendi Bombardımanı Terter Bombardımanı Berde füze saldırıları Gence balistik füze saldırıları Hadrut Muharebesi Gazançetsots Katedrali bombardımanı Laçın saldırısı Şuşa Muharebesi 2020 Rus Mil Mi-24 helikopterinin düşürülmesi
Başlıca yerler	Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin idari yapılanması Hankendi Askeran Hadrut Kaşatag Martakert Martuni Şaumyan Şuşa Ermenistan işgalindeki topraklar Ağdam Rayonu Füzuli Rayonu Cebrayıl Rayonu Kelbecer Rayonu Laçın Rayonu Kubadlı Rayonu Zengilan Rayonu
Siyasi liderler	Ermenistan Levon Ter-Petrosyan Robert Koçaryan Serj Sarkisyan Nikol Paşinyan Dağlık Karabağ Artur Mkrtçyan Robert Koçaryan Leonard Petrosyan Arkadi Gukasyan Bako Sahakyan Arayik Harutyunyan Samvel Şahramanyan Azerbaycan Ayaz Mutallibov Ebulfez Elçibey Haydar Aliyev İlham Aliyev Dağlık Karabağlı Azerbaycanlılar Topluluğu Bayram Seferov Nizami Bahmanov Rusya Boris Yeltsin Vladimir Putin Sovyetler Birliği Mihail Gorbaçov Türkiye Turgut Özal Recep Tayyip Erdoğan
Askerî liderler	Ermenistan Vazgen Sarkisyan Gurgen Dalibaltayan Norat Ter-Grigoryants Jirair Sefilian Dağlık Karabağ Samvel Babayan Kristapor İvanyan Arkadi Ter-Tadevosyan Monte Melkonyan Azerbaycan İskender Hamidov Rahim Gaziyev Suret Hüseynov Valeh Barşadlı Rusya Pavel Graçov Sovyetler Birliği Viktor Polyaniçko Çeçenistan Şamil Basayev Afganistan Gulbeddin Hikmetyar
Barış süreci	Baker kuralları Bişkek Protokolü Tahran Tebliği Jeleznovodsk Tebliği AGİT Minsk Grubu Prag Süreci Madrid İlkeleri 2020 Ateşkes Antlaşması Dağlık Karabağ'da barışı koruma operasyonları
Uluslararası belgeler	Astrahan Bildirisi Dağlık Karabağ Bildirisi NATO Lizbon Zirvesi Bildirisi İİT 10/11 sayılı kararı İİT 10/37 sayılı kararı Avrupa Konseyinin 1416 sayılı kararı BMGK'nin 62/243 sayılı kararı BMGK kararları 822 853 874 884

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 822 sayılı kararı nedir?, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 822 sayılı kararı anlamı nedir?, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 822 sayılı kararı ne demektir?