Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi
	New York'taki Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi odası
Kısaltma	BMGK veya UNSC
Kuruluş	24 Ekim 1945 (78 yıl önce)
Tür	Uluslararası kuruluş
Amaç	Uluslararası güvenliği ve barışı korumak
Merkez	New York, Amerika Birleşik Devletleri
Üyeler	15 üye ülke; Daimî üyeler:; ABD; Birleşik Krallık; Çin; Fransa; Rusya; Geçici üyeler:; Arnavutluk; Birleşik Arap Emirlikleri; Brezilya; Ekvador; Gabon; Gana; İsviçre; Japonya; Malta; Mozambik
Resmî diller	Arapça, Çince, Fransızca, İngilizce, İspanyolca, Rusça
Başkan	Rusya

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), Birleşmiş Milletler'in üye ülkeler arasında güvenlik ve barışı korumakla yükümlü en güçlü organı. Birleşmiş Milletler'in diğer organları sadece tavsiye kararı alabilirken, Uluslararası Adalet Divanı ile birlikte bağlayıcı karar alma yetkisine sahip iki Birleşmiş Milletler organından biridir. Bu bağlayıcılık, üye ülkelerin tamamına yakını tarafından imzalanmış olan Birleşmiş Milletler Antlaşması'nda açık bir şekilde belirtilmiştir.

Güvenlik Konseyi, beşi daimi olmak üzere on beş üyeden oluşmaktadır: Çin, Fransa, Rusya, Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri. Bu ülkeler, II. Dünya Savaşı'nın galipleri olan büyük devletler ya da onların halefi olan devletlerdir. Daimi üyeler, Birleşmiş Milletler'e yeni üye devletlerin kabulü ya da Genel Sekreter adayları da dahil olmak üzere, Güvenlik Konseyi'nin her türlü önemli kararını veto edebilir. Bu veto hakkı, Genel Kurul ya da Genel Kurul'un acil özel oturumları ya da oylamaları için geçerli değildir. Diğer on üye bölgesel bazda iki yıllık bir dönem için seçilir. Konseyin başkanlığı, üyeleri arasında aylık olarak dönüşümlüdür.

Güvenlik Konseyi kararları genellikle üye devletler tarafından gönüllü olarak sağlanan ve BM ana bütçesinden bağımsız olarak finanse edilen askerî güçlerden oluşan Birleşmiş Milletler Barış Gücü tarafından uygulanmaktadır. Kasım 2021 itibarıyla, 121 ülkeden 87.000'den fazla personelin görev yaptığı ve toplam bütçesi yaklaşık 6,3 milyar dolar olan 12 barışı koruma heyeti bulunmaktadır.

Üyeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, 15 üye ülkeye sahiptir. Bu ülkelerden beş tanesi daimi üye, on tanesi ise seçilmiş üyelerdir. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin daimi üyeleri, aynı zamanda Birleşmiş Milletler'in kurucu üyeleri olan Rusya ve Çin, SSCB ve Çin Cumhuriyeti'nin halefleri olarak, konsey tarafından tanınmışlardır. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde, kararları veto etme hakkı bulunan daimi üyeler Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık, Fransa, Çin Halk Cumhuriyeti ve Rusya ile on geçici üye ülke bulunur. Dönüşümlü 10 üye ülke her iki yılda bir Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda yapılan seçimlerle belirlenir. Konsey Başkanlığı ise ayda bir üye ülkeler arasında el değiştirir.

Birleşmiş Milletler'in üyeleri, örgütün hızlı ve etkili hareket etmesini sağlamak için, uluslararası barış ve güvenliğin korunmasında başlıca sorumluluğu Güvenlik Konseyi'ne bırakırlar ve bu sorumluluk gereğince görevlerini yerine getirirken Güvenlik Konseyi'nin kendi adlarına hareket ettiğini kabul ederler.

Güvenlik Konseyi, bu görevleri yerine getirirken Birleşmiş Milletler'in Amaç ve İlkeleri'ne uygun hareket eder. Bu görevleri yerine getirebilmesi için Güvenlik Konseyi'ne verilmiş belirli yetkiler VI-VIII. ve XII. bölümlerde gösterilmiştir.

Daimi üyeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ülke	Bölgesel Grup	Mevcut temsilci devlet	Eski temsilci devlet
Çin	Asya-Pasifik	Çin Halk Cumhuriyeti (1971-)	Çin Cumhuriyeti (1946-1971)
Fransa	Batı Avrupa ve Diğerleri	Beşinci Fransa Cumhuriyeti (1958-)	Dördüncü Fransa Cumhuriyeti (1946-1958)
Rusya	Doğu Avrupa	Rusya Federasyonu (1992-)	Sovyetler Birliği (1946-1991)
Birleşik Krallık	Batı Avrupa ve Diğerleri	Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı (1946-)	—
ABD	Batı Avrupa ve Diğerleri	ABD (1946-)	—

Geçici üyeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Yıl	Afrika Grubu			Asya-Pasifik Grubu		Latin Amerika ve Karayipler Grubu		Batı Avrupa ve Diğer Devletler Grubu		Doğu Avrupa Grubu
Yıl	* Arab Milletleri temsilcisi'					Latin Amerika ve Karayipler Grubu		Batı Avrupa ve Diğer Devletler Grubu		Doğu Avrupa Grubu
1966	Mali	Nijerya	Uganda	Japonya	Ürdün*	Arjantin	Uruguay	Hollanda	Yeni Zelanda	Bulgaristan
1967	Mali	Nijerya	Etiyopya	Japonya	Hindistan	Arjantin	Brezilya	Kanada	Danimarka	Bulgaristan
1968	Cezayir*	Senegal	Etiyopya	Pakistan	Hindistan	Paraguay	Brezilya	Kanada	Danimarka	Macaristan
1969	Cezayir*	Senegal	Zambiya	Pakistan	Nepal	Paraguay	Kolombiya	Finlandiya	İspanya	Macaristan
1970	Burundi	Sierra Leone	Zambiya	Suriye*	Nepal	Nikaragua	Kolombiya	Finlandiya	İspanya	Polonya
1971	Burundi	Sierra Leone	Somali	Suriye*	Japonya	Nikaragua	Arjantin	Belçika	İtalya	Polonya
1972	Gine	Sudan*	Somali	Hindistan	Japonya	Panama	Arjantin	Belçika	İtalya	Yugoslavya
1973	Gine	Sudan*	Kenya	Hindistan	Endonezya	Panama	Peru	Avustralya	Avusturya	Yugoslavya
1974	Kamerun	Moritanya	Kenya	Irak*	Endonezya	Kosta Rika	Peru	Avustralya	Avusturya	Beyaz Rusya SSC
1975	Kamerun	Moritanya	Tanzanya	Irak*	Japonya	Kosta Rika	Guyana	İtalya	İsveç	Beyaz Rusya SSC
1976	Benin	Libya*	Tanzanya	Pakistan	Japonya	Panama	Guyana	İtalya	İsveç	Romanya
1977	Benin	Libya*	Mauritius	Pakistan	Hindistan	Panama	Venezuela	Kanada	Batı Almanya	Romanya
1978	Gabon	Nijerya	Mauritius	Kuveyt*	Hindistan	Bolivya	Venezuela	Kanada	Batı Almanya	Çekoslovakya
1979	Gabon	Nijerya	Zambiya	Kuveyt*	Bangladeş	Bolivya	Jamaika	Norveç	Portekiz	Çekoslovakya
1980	Nijer	Tunus*	Zambiya	Filipinler	Bangladeş	Meksika	Jamaika	Norveç	Portekiz	Doğu Almanya
1981	Nijer	Tunus*	Uganda	Filipinler	Japonya	Meksika	Panama	İrlanda	İspanya	Doğu Almanya
1982	Togo	Zaire	Uganda	Ürdün*	Japonya	Guyana	Panama	İrlanda	İspanya	Polonya
1983	Togo	Zaire	Zimbabve	Ürdün*	Pakistan	Guyana	Nikaragua	Malta	Hollanda	Polonya
1984	Burkina Faso^[a]	Mısır*	Zimbabve	Hindistan	Pakistan	Peru	Nikaragua	Malta	Hollanda	Ukrayna
1985	Burkina Faso^[a]	Mısır*	Madagaskar	Hindistan	Tayland	Peru	Trinidad ve Tobago	Avustralya	Danimarka	Ukrayna
1986	Şablon:Ülke veri People's Republic of the Congo	Gana	Madagaskar	Birleşik Arap Emirlikleri*	Tayland	Venezuela	Trinidad ve Tobago	Avustralya	Danimarka	Bulgaristan
1987	Şablon:Ülke veri People's Republic of the Congo	Gana	Zambiya	Birleşik Arap Emirlikleri*	Japonya	Venezuela	Arjantin	Batı Almanya	İtalya	Bulgaristan
1988	Cezayir*	Senegal	Zambiya	Nepal	Japonya	Brezilya	Arjantin	Batı Almanya	İtalya	Yugoslavya
1989	Cezayir*	Senegal	Etiyopya	Nepal	Malezya	Brezilya	Kolombiya	Kanada	Finlandiya	Yugoslavya
1990	Fildişi Sahili	Zaire	Etiyopya	Yemen*^[b]	Malezya	Küba	Kolombiya	Kanada	Finlandiya	Romanya
1991	Fildişi Sahili	Zaire	Zimbabve	Yemen*^[b]	Hindistan	Küba	Ekvador	Avusturya	Belçika	Romanya
1992	Yeşil Burun Adaları	Fas*	Zimbabve	Japonya	Hindistan	Venezuela	Ekvador	Avusturya	Belçika	Macaristan
1993	Yeşil Burun Adaları	Fas*	Cibuti	Japonya	Pakistan	Venezuela	Brezilya	Yeni Zelanda	İspanya	Macaristan
1994	Nijerya	Ruanda	Cibuti	Umman*	Pakistan	Arjantin	Brezilya	Yeni Zelanda	İspanya	Çekya
1995	Nijerya	Ruanda	Botsvana	Umman*	Endonezya	Arjantin	Honduras	Almanya	İtalya	Çekya
1996	Mısır*	Gine-Bissau	Botsvana	Güney Kore	Endonezya	Şili	Honduras	Almanya	İtalya	Polonya
1997	Mısır*	Gine-Bissau	Kenya	Güney Kore	Japonya	Şili	Kosta Rika	Portekiz	İsveç	Polonya
1998	Gabon	Gambiya	Kenya	Bahreyn*	Japonya	Brezilya	Kosta Rika	Portekiz	İsveç	Slovenya
1999	Gabon	Gambiya	Namibya	Bahreyn*	Malezya	Brezilya	Arjantin	Kanada	Hollanda	Slovenya
2000	Mali	Tunus*	Namibya	Bangladeş	Malezya	Jamaika	Arjantin	Kanada	Hollanda	Ukrayna
2001	Mali	Tunus*	Mauritius	Bangladeş	Singapur	Jamaika	Kolombiya	İrlanda	Norveç	Ukrayna
2002	Kamerun	Gine	Mauritius	Suriye*	Singapur	Meksika	Kolombiya	İrlanda	Norveç	Bulgaristan
2003	Kamerun	Gine	Angola	Suriye*	Pakistan	Meksika	Şili	Almanya	İspanya	Bulgaristan
2004	Cezayir*	Benin	Angola	Filipinler	Pakistan	Brezilya	Şili	Almanya	İspanya	Romanya
2005	Cezayir*	Benin	Tanzanya	Filipinler	Japonya	Brezilya	Arjantin	Danimarka	Yunanistan	Romanya
2006	Gana	Kongo Cumhuriyeti	Tanzanya	Katar*	Japonya	Peru	Arjantin	Danimarka	Yunanistan	Slovakya
2007	Gana	Kongo Cumhuriyeti	Güney Afrika	Katar*	Endonezya	Peru	Panama	Belçika	İtalya	Slovakya
2008	Burkina Faso	Libya*	Güney Afrika	Vietnam	Endonezya	Kosta Rika	Panama	Belçika	İtalya	Hırvatistan
2009	Burkina Faso	Libya*	Uganda	Vietnam	Japonya	Kosta Rika	Meksika	Avusturya	Türkiye	Hırvatistan
2010	Gabon	Nijerya	Uganda	Lübnan*	Japonya	Brezilya	Meksika	Avusturya	Türkiye	Bosna-Hersek
2011	Gabon	Nijerya	Güney Afrika	Lübnan*	Hindistan	Brezilya	Kolombiya	Almanya	Portekiz	Bosna-Hersek
2012	Fas*	Togo	Güney Afrika	Pakistan	Hindistan	Guatemala	Kolombiya	Almanya	Portekiz	Azerbaycan
2013	Fas*	Togo	Ruanda	Pakistan	Güney Kore	Guatemala	Arjantin	Avustralya	Lüksemburg	Azerbaycan
2014	Çad	Nijerya	Ruanda	Ürdün*	Güney Kore	Şili	Arjantin	Avustralya	Lüksemburg	Litvanya
2015	Çad	Nijerya	Angola	Ürdün*	Malezya	Şili	Venezuela	Yeni Zelanda	İspanya	Litvanya
2016	Mısır*	Senegal	Angola	Japonya	Malezya	Uruguay	Venezuela	Yeni Zelanda	İspanya	Ukrayna
2017	Mısır*	Senegal	Etiyopya	Japonya	Kazakistan	Uruguay	Bolivya	İtalya	İsveç	Ukrayna
2018	Fildişi Sahili	Ekvator Ginesi	Etiyopya	Kuveyt*	Kazakistan	Peru	Bolivya	Hollanda^[1]	İsveç	Polonya
2019	Fildişi Sahili	Ekvator Ginesi	Güney Afrika	Kuveyt*	Endonezya	Peru	Dominik Cumhuriyeti	Almanya	Belçika	Polonya
2020	Nijer	Tunus*	Güney Afrika	Vietnam	Endonezya	Saint Vincent ve Grenadinler	Dominik Cumhuriyeti	Almanya	Belçika	Estonya

İşleyiş[değiştir | kaynağı değiştir]

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Kararları, üye ülkeler tarafından verilen bir önergenin, 15 üye ülkeden dokuzu tarafından kabul edilmesi ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Daimi Üyesi ülkelerden birinden ret oyu almamış olması şartıyla alınır.

Dünya barışına katkısı ve karşıt görüşler[değiştir | kaynağı değiştir]

Veto yetkisine sahip beş daimi ülke olan Amerika Birleşik Devletleri, Rusya, Çin, Fransa ve Birleşik Krallık aynı zamanda dünyanın en çok silah üreten ve pazarlayan ülkeleridir.^[2] Dünya silah ticaretinin baş aktörlerinden oluşan Güvenlik Konseyi Ülkeleri'nin dünya barışına kalıcı katkıda bulunacak kararlar verebileceğine bazı çevreler şüpheyle bakmaktadır.

Kore Savaşı (1950) ve Körfez Savaşı kararları, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından onaylanmıştır.^{[kaynak belirtilmeli]}

Dipnot[değiştir | kaynağı değiştir]

^ At the time of election, and until August 1984, the country was known as Republic of Upper Volta.
^ The election was secured by South Yemen, and in May 1990, during its membership of the Security Council, it unified with North Yemen to form the single country of Yemen.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Italy, Netherlands ask to share Security Council seat". Al Jazeera. 28 Haziran 2016. 28 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2017.
^ "Rakamlarla Dünya Silah Ticareti (İngilizce)". Jubilee 2000. 9 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2007.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Resmî site21 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
1946-2007 Arasında Kullanılmış Tüm Vetolar ve Açıklamaları - İngilizce17 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] At the time of election, and until August 1984, the country was known as Republic of Upper Volta.

[2] The election was secured by South Yemen, and in May 1990, during its membership of the Security Council, it unified with North Yemen to form the single country of Yemen.

[Split-3] "Italy, Netherlands ask to share Security Council seat". Al Jazeera. 28 Haziran 2016. 28 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2017.

[Dünya_silah_ticareti-4] "Rakamlarla Dünya Silah Ticareti (İngilizce)". Jubilee 2000. 9 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2007.

[a]

[b]

[1]

[2]

g t d Birleşmiş Milletler Sözleşmesi
Sözleşme Metni	Önsöz Bölüm I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX Değişiklikler
Sözleşme Tarihi	1919 Paris Barış Konferansı Versay Barış Antlaşması Milletler Cemiyeti Sözleşmesi 1943 Moskova Konferansı 1943 Tahran Konferansı 1944 Dumbarton Oaks Konferansı 1945 Birleşmiş Milletler San Francisco Konferansı İmzacılar
Oluşturulan örgütler	Güvenlik Konseyi Genel Kurul Ekonomik ve Sosyal Konsey Vesayet Konseyi Uluslararası Adalet Divanı (statü) Sekreterlik Askeri Personel Komitesi
Kategori

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi nedir?, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi anlamı nedir?, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi ne demektir?