Beluçça

Beluçça
Beluçça
بلۏچی/Balòci
Telaffuz	Beloçi
Bölge	İran, Pakistan, Afganistan
Dönem	2021; 8,8 milyon
Dil ailesi	Hint-Avrupa İran Batı İran dilleri Kuzey Batı İran dilleri Beluçça; ; ; ;
Yazı sistemi	Beluç alfabesi
Dil kodları
ISO 639-3	bal
Glottolog	balo1260 Balochic

Beluçça (بلوچی ya da Balòci), Hint-Avrupa dil ailesinin İran dilleri koluna ait bir dildir. İran'ın güneydoğusunda Sistan ve Belucistan, Pakistan'ın güneybatısında Belucistan eyaletleri ve Afganistan'ın güney bölgelerinde konuşulmaktadır.^[3] Ethnologue'a,8.800.000 milyon konuşanı olan dilin^[4] konuşurlarının 6.28 milyonunun Pakistan'da yaşadığı düşünülmektedir.^[5] İsa öncesinde Hazar ve komşu bölgelerinde hüküm süren Pers ve Med uygarlıkları ile bağı olan bir dildir.^[6] Hint-Avrupa dil ailesine bağlı bir kuzeybatı İran dili olan Beluçça aynı gruptan olan Farsçayla yakından ilişkilidir. Günümüzde Pakistan, Belucistan, doğu İran ve Afganistan'da konuşulmaktadır. Afganistan'da bazı bölgelerde halkın çoğunluğunun konuştuğu bölgesel dillerden biridir.^[7] Yoğun olarak konuşulduğu bölgeler için üçüncü resmi dil olarak kabul edilmektedir.

Beluçça İran, Pakistan, Afganistan, Hindistan, İran Körfezi, Türkiye, Arap Yarımadası, Türkmenistan ve Doğu Afrika'da konuşulur. Hint-Avrupa dil ailesinin İran grubunun bir üyesi olarak sınıflandırılır. Bu yüzden Farsça, Peştuca, Kürtçe, Dari, Tacik, Zazaca, Osetya dilleriyle benzeşir.

Doğu ve batı olmak üzere iki ana lehçesi vardır. Beluçça konuşanların toplam sayısını tahmin etmek zordur. Beluçça'nın bir lehçesi olan Batı Beluçça'yı konuşan kişi sayısı daha yaygındır. Dili altı milyon kadar insanın konuştuğu düşünülmektedir. Batı lehçesi içinde ise iki ayrı lehçe, Rakhşani ve Makrani vardır. Doğu Beluçça lehçeleri (Belucistan, Pencap ve Sindh'in kuzey-doğu bölgelerinde) konuşulduğu bölgelerde, yazılı olarak çok az kullanılması sonucu gelişememiştir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Baluchi | Ethnologue Free". Ethnologue (Free All) (İngilizce). 9 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2024.
^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). "Balochic". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
^ Spooner, Brian (2011). "10. Balochi: Towards a Biography of the Language". In Schiffman, Harold F. (ed.). Language Policy and Language Conflict in Afghanistan and Its Neighbors. Brill. p. 319. ISBN 978-9004201453. It [Balochi] is spoken by three to five million people in Pakistan, Iran, Afghanistan, Oman and the Persian Gulf states, Turkmenistan, East Africa, and diaspora communities in other parts of the world.
^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; e26 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
^ "Table 11 – Population by Mother Tongue, Sex and Rural/Urban" (PDF). Pakistan Bureau of Statistics. 2017. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Kasım 2023.
^ Harrison, Selig S. "Devletsiz Uluslar 4". balochvoice.com. 8 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2009.
^ Kazu, İbrahim Yaşar; Gülece, Sadık. "AFGANİSTAN EĞİTİM SİSTEMİNİN İNCELENMESİ". 5 Eylül 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2009.

Pakistan ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

Türkmenistan ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

İran ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

Hint-Avrupa dil ailesi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] "Baluchi | Ethnologue Free". Ethnologue (Free All) (İngilizce). 9 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2024.

[Glottolog-2] Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). "Balochic". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.

[3] Spooner, Brian (2011). "10. Balochi: Towards a Biography of the Language". In Schiffman, Harold F. (ed.). Language Policy and Language Conflict in Afghanistan and Its Neighbors. Brill. p. 319. ISBN 978-9004201453. It [Balochi] is spoken by three to five million people in Pakistan, Iran, Afghanistan, Oman and the Persian Gulf states, Turkmenistan, East Africa, and diaspora communities in other parts of the world.

[e26-4] Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; e26 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)

[5] "Table 11 – Population by Mother Tongue, Sex and Rural/Urban" (PDF). Pakistan Bureau of Statistics. 2017. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Kasım 2023.

[6] Harrison, Selig S. "Devletsiz Uluslar 4". balochvoice.com. 8 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2009.

[7] Kazu, İbrahim Yaşar; Gülece, Sadık. "AFGANİSTAN EĞİTİM SİSTEMİNİN İNCELENMESİ". 5 Eylül 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2009.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Belucice ne demektir

Belucice ne demektir

Beluçça

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]