Amerikan Bağımsızlık Savaşı

Amerikan Bağımsızlık Savaşı
	; Sol üstten saat yönünde: Yorktown Kuşatması sonrası Lord Cornwallis'in teslim olması, Trenton Savaşı, General Warren'ın Bunker Tepesi Muharebesi'nde ölümü, Long Island Savaşı, Guilford Court House Savaşı
Tarih	19 Nisan 1775 - 12 Mayıs 1783
Bölge	Kuzey Amerika, Avrupa, Avrupalı ülkelerin kolonileri
Sonuç	Kesin ABD zaferi, ; Paris Antlaşması (1783)
Taraflar
ABD; Fransa ; İspanya ; Hollanda; Oneida; Tuscarora; Vermont Cumhuriyeti; Watauga Birliği; Catawba; Lenape	Büyük Britanya; Alman yardımcı kuvvetleri ; Kızılderililer; Onondaga; Mohawk; Cayuga; Seneca; Cherokee;
Komutanlar ve liderler
George Washington; Nathanael Greene ; Horatio Gates; Richard Montgomery (ölü); Daniel Morgan; Henry Knox; Benedict Arnold (Dönek); Friedrich Wilhelm von Steuben; Marquis de La Fayette; Comte de Rochambeau; Comte de Grasse; Duc de Crillon; Bailli de Suffren; Bernardo de Gálvez; Luis de Córdova; Juan de Lángara	Lord North; Sir William Howe; Thomas Gage; Sir Henry Clinton ; Lord Cornwallis (esir) ; Sir Guy Carleton; John Burgoyne (esir) ; Benedict Arnold ; George Rodney ; Richard Howe; Wilhelm von Knyphausen ; Joseph Brant
Güçler
Büyüklük:; 35,000 Düzenli; 44,500 Milis; 5,000 Düzenli denizci (1779 yılındaki büyüklüğü); 53 gemi (active service at some point during the war); 12,000 Fransız (Amerika'da); ~60,000 Fransız ve İspanyol (Avrupa'da)	Büyüklük:; 56,000 İngiliz[kaynak belirtilmeli]; 78 Kraliyet Deniz Kuvvetleri gemisi (1775) 171,000 Denizci; 30,000 Alman; 50,000 Kral'a bağlı; 13,000 Yerli
Kayıplar
Amerikan: 25,000 ölü 8000 savaşlarda; 17,000 başka nedenlerden; Toplam Amerikan kayıpları: 50,000 üzeri ölü veya yaralı ; Müttefikler: 6000± Fransız ve İspanyol (Avrupa'da); 2000 Fransız (Amerika'da)	20,000± Kraliyet ordusu askeri ölü veya yaralı 19,740 denizci öldü; 42,000 denizci kayıp; 7,554 Alman öldü

Amerikan Bağımsızlık Savaşı, 1775–1783 yılları arasında Büyük Britanya ve Kuzey Amerika'daki On Üç Koloni arasında geçen ve Amerika Birleşik Devletleri'nin kurulmasıyla sonuçlanan savaştır. Amerikan Devrimi olarak da bilinir.

Savaşın nedenleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Aslında savaş tam bir bağımsızlık mücadelesi olarak başlamamıştır. Savaş, Büyük Britanya'nın Yedi Yıl Savaşları sonucu oluşan kayıplarını giderebilmek için, Amerika'da bulunan kolonilere ağır vergiler yüklemesiyle başlar.

1765 yılında koloniler için "Damga Pulu Kanunu" çıkarıldı; ancak gelen tepkiler üzerine kaldırıldı. 1767 yılında ise "Townshend Kanunu" olarak bilinen kanun yürürlüğe sokuldu ve çay dahil bazı ürünlere yeni vergiler koyuldu. Bu ise halkın tepkisini çekti ve İngiltere'den gelen çayları Boston Limanı'nda denize döktüler. Böylece iç savaşın fitili de yakılmış oldu.

Çatışmalar önce Büyük Britanya'nın sömürge sorunlarından kaynaklanan bir iç savaş olarak başladıysa da; 1778'de Fransa Krallığı'nın, 1779'da İspanyol İmparatorluğu'nun 1780'de Hollanda'nın Koloniler'in yanında yer almasıyla, uluslararası bir savaşa dönüştü.

Savaşın gelişimi[değiştir | kaynağı değiştir]

İç Savaş olarak (1775 - 1778)[değiştir | kaynağı değiştir]

Koloniler, 35.000 kişilik düzenli Kıta Ordusu yanında kara kuvveti olarak hem eyalet milisleri, hem çiftçilerden oluşan 44.500 kişilik milis bir güç daha topladılar.^[8] Bunun yanında Amerikalılara müttefik olarak Kuzey Amerika'da 10.000 kişilik bir Fransız ordusu ve Avrupa'da İngilizlere karşı 60.000 kişilik bir Fransız-İspanyol kuvveti daha bulunuyordu. 1779 yılında Kuzey Amerika'da (Kanada'dan Florida'ya kadar dağılmış) İngiliz ordusu ise 60.000 kişilik bir kuvvetten oluşuyordu. İngiliz ordusunun içinde Alman kökenli 30.000 paralı asker vardı.^[9]

Savaş, ayaklanmacıların levazım depolarını imha etmek amacıyla General Thomas Gage'in Boston'dan Concord'a (Massachusetts) kuvvet göndermesiyle başladı. 19 Nisan 1775'te Lexington ve Concord'da çarpışmalar çıkınca, ayaklanmacılar Boston'u kuşattı. Amerikan generali Henry Knox'un Ticonderoga Kalesi'nden ele geçirdiği toplarla yetişerek, Gage'in yerine geçen General William Howe'u kenti boşaltmaya zorlamasıyla 17 Mart 1776'da kuşatma sona erdi.

General Richard Montgomery komutasında bir Amerikan kuvveti 1775 sonbaharında Kanada'yı işgal ederek Montreal'i aldı; Québec'e yapılan başarısız bir saldırıda Montgomery öldü. Amerikalılar baharda İngiliz yedek kuvvetleri yetişene değin kenti kuşatma altında tuttuktan sonra Ticonderoga Kalesi'ne çekildiler.

İngiliz Hükûmeti General Howe'un ağabeyi Amiral Lord Richard Howe'u, kardeşinin güçlerine katılmak üzere büyük bir filoyla New York'a gönderdi. Howe'lar, Amerikalılarla bağlantı kurmak ve teslim olmaları durumunda affedilebileceklerine ilişkin güvence verme yetkisine de sahipti.

4 Temmuz 1776'da bağımsızlıklarını ilan eden Amerikalılar barış önerisini geri çevirince, General Howe, Long Island'a yürüdü ve 27 Ağustos'ta Amerikan ordusunun başkomutanı General George Washington'ın güçlerini yenilgiye uğrattı. Washington'ın Manhattan içlerine çekilmesi üzerine Howe onu kuzeye sürdü ve ordusunu, 28 Ekim'de White Plains yakınlarındaki Chatterton Hill'de yenilgiye uğrattı. Daha sonra Washginton'ın Manhattan'da bırakmış olduğu garnizonun üzerine yürüdü, çok sayıda tutsak alıp silah ve erzağa el koydu.

Lord Cornwallis de Washington'un Lee Kalesi'ndeki garnizonunu ele geçirerek Amerikan ordusunu New Jersey boyunca Delaware Irmağının doğu yakasına sürdü ve kış için, New Jersey'deki ileri karakollarda karargâh kurdu. Ama Washington, Noel gecesi Delaware Irmağı'nı geçerek Cornwallis'in Trenton'daki garnizonuna saldırdı ve 1000 kadar tutsak aldı. Cornwallis, Trenton'ı kısa sürede geri aldıysa da kaçtı ve Washington İngiliz ordusunun Princeton'daki yedek kuvvetlerini yenilgiye uğrattı.

Washington'ın Trenton-Princeton seferi tüm ülkede heyecan yarattı ve bağımsızlık savaşına canlılık kattı. General John Burgoyne komutasındaki bir İngiliz ordusu 1777'de Kanada'dan güneye doğru hareket etti. Yarbay Barry St. Leger komutasında daha küçük bir kuvvet de Mohawk Vadisi boyunca St. Lawrence Irmağını izleyerek Albany'de Burgoyne'la birleşecekti. Burgoyne 5 Temmuz'da Ticonderoga Kalesi'ni alıp, acil at ihtiyacını karşılamak üzere Bennington'a (Vermont) Alman paralı askerlerden oluşan bir kuvvet gönderdi; ama New England kuvvetleri Almanları yenilgiye uğrattı.

Bu arada 6 Ağustos'ta General Benedict Arnold'un ordusu St. Leger'ı Oriskany'de durdurdu. General Horatio Gates'in komuta ettiği başka bir Amerikan ordusu da Albany'ye yaklaşmakta olan Burgoyne'u iki kez yenilgiye uğrattı; Burgoyne 17 Ekim 1777'de Saratoga'da ordusuyla beraber teslim olmak zorunda kaldı. Bundan bir müddet önce de Howe gemilerle New York'tan Chesapeake'e gitmiş ve karaya çıkar çıkmaz 11 Eylül'de Brandywine Creek'te Washington'ın kuvvetlerini yenmiş, 25 Eylül'de de Amerikan başkenti Philadelphia'yı işgal etmişti.

Washington, 4 Ekim'de Germantown'a başarılı bir darbe indirdikten sonra 11.000 askeriyle Valley Forge'da kışlık karargâhını kurdu. Buradaki çetin şartlara ve yiyecek sıkıntısına karşın, Amerikan birlikleri Prusyalı bir subay olan Friedrich Wilhelm von Steuben gözetiminde sıkı bir silah eğitiminden geçirildi. Von Steuben'in katkıları, Washington'ın 28 Haziran 1778'de Monmouth'da (New Jersey) kazandığı başarıyla belli oldu. Bu çarpışmadan sonra kuzeydeki İngiliz kuvvetleri New York kenti ve çevresinde çakılıp kaldılar.

Uluslararası savaş (1778 - 1783)[değiştir | kaynağı değiştir]

Amerikalılara 1776'dan başlayarak el altından para ve malzeme yardımı yapan Fransa, 1778'de filolarını ve ordularını hazırlamaya başladı ve sonunda Haziran 1778'de İngiltere'ye savaş ilan etti. Kuzeyde durumun büyük ölçüde sürüncemede kalmış olmasına karşılık Fransızlar güneyde, İngilizlerin elindeki Savannah'ı ve büyük önemi olan Yorktown'ı kuşattılar.

Cornwallis 16 Ağustos 1780'de Camden'da (Güney Karolina) Gates'in komutasındaki bir orduyu dağıttıysa da, 7 Ekim'de Kings Mountain'da ve 17 Ocak 1781'de Cowpens'te ağır kayıplar verdi.15 Mart 1781'de Guilford Court House'da (Kuzey Karolina) pahalıya mal olan bir zaferden sonra, öbür İngiliz birlikleriyle birleşmek üzere Virginia'ya girdi ve Yorktown'da üslendi. Washington'ın ordusuyla birlikte Fransız Comte de Rochambeau komutasında bir kuvvet Yorktown'ı kuşattı; Cornwallis 19 Ekim 1781'de 7 bin kişilik ordusuyla teslim oldu (Yorktown Kuşatması).

Bundan sonra kara harekâtı sona erdi ve savaş açık denizlerde sürdü. Amerikalılar 1775'te bir Kıta Donanması oluşturdularsa da, savaş ilerledikçe, denizdeki varlıkları büyük ölçüde resmî görevli, silahlı özel gemilerle (privateers) sınırlı kaldı. 1780'den sonra deniz savaşı daha çok İngilizlerle Amerikalıların Avrupalı müttefikleri arasında geçti. Britanya Adaları çevresinde toplanan Amerikalılara ait gemiler ve komutanları John Paul Jones, savaş boyunca 1.500 İngiliz ticaret gemisiyle 12.000 İngiliz denizcisini ele geçirdiler. 1780'den sonra İspanya ve Hollanda, Britanya Adaları'nı çevreleyen sularda büyük ölçüde denetim kurarak İngiliz deniz gücünün açık denize çıkamaz hale gelmesine yol açtılar.

Savaşın sonlanması[değiştir | kaynağı değiştir]

Paris Antlaşması ile İngiltere, batıda Mississippi Irmağını da içine alan geniş sınırlarla, Amerika'nın bağımsızlığını tanıdı. Kanada İngiltere'nin elinde kaldı, ama Doğu ve Batı Florida İspanya'ya verildi. Antlaşmanın imzalanmasından 3 ay sonra, son İngiliz askerlerinin 25 Kasım 1783'te New York'tan ayrılmasından sonra George Washington şehre girdi.

Savaşın Avrupa'ya etkileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Savaş, Fransız ve İspanyol ekonomilerine büyük darbe vurdu. Fransa'da; kısa vadede Fransız Devrimi'ne, orta vadede Fransız İmparatorluğu'nun kurulmasına yol açtı. İspanya'ya, uzun vadede kolonilerin kaybına yol açtı.

İlgili filmler[değiştir | kaynağı değiştir]

Devrim (1985)
Vatansever (2000)
John Adams (mini dizi, 2008)
Turn (mini dizi, 2014-2017)

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Nancy Hart

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c Jack P. Greene and J. R. Pole. A Companion to the American Revolution (Wiley-Blackwell, 2003), p. 328.
^ Montero^{[kaynak belirtilmeli]} p. 356
^ ^a ^b ^c Mackesy (1964), pp. 6, 176 (British seamen)
^ A. J. Berry, A Time of Terror (2006) p. 252
^ Claude, Van Tyne, The loyalists in the American Revolution (1902) pp. 182–3.
^ Greene and Pole (1999), p. 393; Boatner (1974), p. 545
^ American dead and wounded: Shy, pp. 249–50. The lower figure for number of wounded comes from Chambers, p. 849.
^ Jack P. Greene ve J. R. Pole, A Companion to the American Revolution, (Wiley-Blackwell, 2003), sayfa 328
^ A. J. Berry, A Time of Terror, 2006, sayfa 252

[Greene-1] Jack P. Greene and J. R. Pole. A Companion to the American Revolution (Wiley-Blackwell, 2003), p. 328.

[2] Montero^{[kaynak belirtilmeli]} p. 356

[Mackesy_1964_pp._6,_176-3] Mackesy (1964), pp. 6, 176 (British seamen)

[4] A. J. Berry, A Time of Terror (2006) p. 252

[5] Claude, Van Tyne, The loyalists in the American Revolution (1902) pp. 182–3.

[6] Greene and Pole (1999), p. 393; Boatner (1974), p. 545

[7] American dead and wounded: Shy, pp. 249–50. The lower figure for number of wounded comes from Chambers, p. 849.

[8] Jack P. Greene ve J. R. Pole, A Companion to the American Revolution, (Wiley-Blackwell, 2003), sayfa 328

[9] A. J. Berry, A Time of Terror, 2006, sayfa 252

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Amerikan Bağımsızlık Savaşı nedir?, Amerikan Bağımsızlık Savaşı anlamı nedir?, Amerikan Bağımsızlık Savaşı ne demektir?