Alicia Boole Stott

Alicia Boole Stott
Alicia Boole Stott
Doğum	8 Haziran 1860; Cork, İrlanda
Ölüm	17 Aralık 1940 (80 yaşında); Middlesex, İngiltere
Vatandaşlık	Birleşik Krallık, İspanya, Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı
Eğitim	Queen's College London, Groningen Üniversitesi
Çocuk(lar)	Mary (1891-1982); Leonard (1892-1963)
Ebeveyn(ler)	George Boole (baba); Mary Everest Boole (anne)
Ödüller	Groningen Üniversitesi Fahri Doktorası (1914)
Kariyeri
Dalı	Matematik, Geometri
Etkilendikleri	Charles Howard Hinton
	Kardeşler: Ethel Lilian Voynich, Mary Boole Hinton, Margaret Boole Taylor, Lucy Everest Boole

Alicia Boole Stott, (8 Haziran 1860 - 17 Aralık 1940)^[1] İrlandalı bir matematikçiydi. Matematik alanına bir dizi katkıda bulunmuş ve Groningen Üniversitesi'nden fahri doktora unvanı almıştır.^[2] Erken yaşlardan itibaren dört boyutlu geometriyi kavramış ve dört veya daha fazla boyutta dışbükey bir katı için "politop" terimini ortaya atmıştır.^[3]

Kişisel yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Alicia Boole, Cork, İrlanda'da, İngiliz ebeveynleri matematikçi ve mantıkçı George Boole ve kendi kendini yetiştirmiş bir matematikçi ve eğitimci olan Mary Everest Boole'un beş kızından üçüncüsü olarak doğdu. Kız kardeşlerinden Lucy Everest Boole kimyager ve eczacı, Ethel Lilian Voynich ise romancıydı.

Babasının 1864'teki ani ölümünden sonra aile Londra'ya taşındı ve annesi Queen's College, London'da kütüphaneci oldu.^[4] Alicia, Queens' College'a bağlı okula kız kardeşlerinden biriyle birlikte devam etti, ancak üniversiteye hiç gitmedi. Arkadaşları ve ailesi tarafından Alice olarak biliniyordu, ancak her zaman Alicia adıyla yayın yaptı.

Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Erken dönem[değiştir | kaynağı değiştir]

Alicia, ebeveynlerinin matematik kariyerini miras alan Boole ailesinden tek kardeşti, ancak annesi Mary Everest Boole beş çocuğunu da küçük yaşlardan itibaren "geometrinin akışıyla tanıştırmak için"^{[kimin tarafından?]} kağıt üzerine şekiller yansıtarak, sarkaçlar asarak vb. yetiştirmişti.^[5] İlk olarak 17 yaşındayken kayınbiraderi Charles Howard Hinton tarafından geometrik modellerle tanıştırıldı ve dört boyutlu uzay görselleştirme yeteneğini geliştirdi.^[2]^[4] Tam olarak altı düzenli konveks 4-politop olduğunu buldu. Bu keşif 1850'den önce Ludwig Schläfli tarafından yapılmıştı ancak çalışması henüz yayınlanmamıştı. Alicia, Schläfli'nin "polişema" (polischeme) terimini bilmediği için "politop" (polytope) terimini kullanmıştır.^[6] Hiç analitik geometri öğrenmediği için tamamen Öklid yapıları ve sentetik yöntemleriyle altı düzenli politopun üç boyutlu merkezi kesitlerini üretti. Tüm bu bölümlerin kartondan modellerini yaptı.

Geç dönem[değiştir | kaynağı değiştir]

1889'da Liverpool yakınlarında sekreterlik yapmaya başladıktan sonra 1890'da bir aktüer olan Walter Stott ile tanıştı ve evlendi. Mary (1891-1982) ve Leonard (1892-1963) adında iki çocukları oldu.^[7] Stott, Pieter Schoute'nin düzenli politopların merkezi kesitleri üzerine yaptığı çalışmayı 1895 yılında öğrendi. Schoute İngiltere'ye geldi ve Alicia Stott ile birlikte çalışarak onu sonuçlarını yayınlamaya ikna etti ve bunu 1900 ve 1910 yıllarında Amsterdam'da yayınlanan iki makalede yaptı.^[8]

Groningen Üniversitesi, onu üniversitenin üç yüzüncü yıl kutlamalarına davet ederek ve 1914 yılında fahri doktora unvanı vererek onurlandırdı.^[9] Schoute'nin 1913'teki ölümünden sonra Alicia matematik çalışmalarına ara verdi.

1930 yılında yeğeni Geoffrey Ingram Taylor tarafından Harold Scott MacDonald Coxeter ile tanıştırıldı ve çeşitli problemler üzerinde birlikte çalıştılar.^[9] Alicia, altın kesitle ilgili çokyüzlü yapılar hakkında iki önemli keşif daha yaptı. Coxeter ile Cambridge Üniversitesi'nde ortak bir bildiri sundu.^[4] Coxeter daha sonra şöyle yazmıştır: "Karakterinin gücü ve sadeliği, ilgi alanlarının çeşitliliğiyle birleşerek onu ilham verici bir arkadaş haline getirmiştir."^[3]

Ölümü ve mirası[değiştir | kaynağı değiştir]

Alicia, 1940 yılında Middlesex'te öldü.^[9] 2001 baharında, Groningen Üniversitesi'nde çokyüzlülerin renkli çizimlerinden oluşan bir kağıt rulosu bulundu.^[4] İmzasız olmasına rağmen Alicia'nın çalışması olduğu hemen anlaşıldı. Irene Polo-Blanco'nun araştırmasına yol açan bu çalışma, Theory and History of Geometric Models (2007) adlı kitabında Alicia'nın çalışmalarına bir bölüm ayırmıştır. Büyükbaba ve annenin öncü ruhu, tüberküloz tedavisine yardımcı olan ve yapay bir pnömotoraks aparatı icat eden oğlu Leonard'da da devam etti.^[10]

Yayınları[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Riddle, Larry. "Alicia Boole Stott". Biographies of Women Mathematicians. Agnes Scott College. 1 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2024.
^ ^a ^b Morrow, Charlene; Perl, Teri (1998). Notable Women in Mathematics: A Biographical Dictionary. Greenwood Press. ss. 243-245.
^ ^a ^b Coxeter 1973, ss. 258-259.
^ ^a ^b ^c ^d Des MacHale; Anne Mac Lellan (2009). Mulvihill, Mary (Ed.). Lab Coats and Lace. Women in Technology and Science. ISBN 9780953195312.
^ Gerry Kennedy (2016), The Booles and the Hintons, Atrium Press, s. 85, ISBN 978-1782051855
^ Coxeter 1973, s. vi, Preface to the first edition.
^ Polo-Blanco, Irene (Mayıs 2008). "Alicia Boole Stott, a geometer in higher dimension". Historia Mathematica. 35 (2). ss. 123-139. doi:10.1016/j.hm.2007.10.008.
^ W. W. Rouse Ball (1960), "Mrs. Stott's Construction", Mathematical Recreations and Essays, New York: Macmillan, ss. 139-140
^ ^a ^b ^c Franceschetti, Donald R. (1999). "Biographical Encyclopedia of Mathematicians – Vol. 2". Marshall Cavendish. ss. 482-484. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Chas, Moira (Aralık 2019). "The extraordinary case of the Stott family" (PDF). Notices of the American Mathematical Society. 66 (11). ss. 1853-1866. doi:10.1090/noti1996 . 16 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Mart 2024.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Coxeter, H.S.M. (1973) [1948]. Regular Polytopes. 3rd. New York: Dover.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Alicia Boole Stott", MacTutor Matematik Tarihi arşivi
"Alicia Boole Stott, the woman who could see four dimensions - Moira Chas". YouTube. Stony Brook Mathematics. 4 Ekim 2020.

[1] Riddle, Larry. "Alicia Boole Stott". Biographies of Women Mathematicians. Agnes Scott College. 1 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2024.

[MathsWomen-2] Morrow, Charlene; Perl, Teri (1998). Notable Women in Mathematics: A Biographical Dictionary. Greenwood Press. ss. 243-245.

[FOOTNOTECoxeter1973258-259-3] Coxeter 1973, ss. 258-259.

[Labcoats_and_Lace-4] Des MacHale; Anne Mac Lellan (2009). Mulvihill, Mary (Ed.). Lab Coats and Lace. Women in Technology and Science. ISBN 9780953195312.

[5] Gerry Kennedy (2016), The Booles and the Hintons, Atrium Press, s. 85, ISBN 978-1782051855

[FOOTNOTECoxeter1973viPreface_to_the_first_edition-6] Coxeter 1973, s. vi, Preface to the first edition.

[7] Polo-Blanco, Irene (Mayıs 2008). "Alicia Boole Stott, a geometer in higher dimension". Historia Mathematica. 35 (2). ss. 123-139. doi:10.1016/j.hm.2007.10.008.

[rouse_ball_1960-8] W. W. Rouse Ball (1960), "Mrs. Stott's Construction", Mathematical Recreations and Essays, New York: Macmillan, ss. 139-140

[BioMath-9] Franceschetti, Donald R. (1999). "Biographical Encyclopedia of Mathematicians – Vol. 2". Marshall Cavendish. ss. 482-484. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[10] Chas, Moira (Aralık 2019). "The extraordinary case of the Stott family" (PDF). Notices of the American Mathematical Society. 66 (11). ss. 1853-1866. doi:10.1090/noti1996 . 16 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Mart 2024.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

g t d Kadın matematikçiler
4. yüzyıl	İskenderiyeli Hipatia
17. yüzyıl	Elena Lucrezia Cornaro Piscopia
18. yüzyıl	Anna Barbara Reinhart Caroline Lucretia Herschel Gabrielle Émilie du Châtelet Maria Gaetana Agnesi Marie-Sophie Germain Mary Greig Somerville
19. yüzyıl	Agnes Sime Baxter Alicia Boole Stott Anna Irwin Young Anna Johnson Pell Wheeler Annie Dale Biddle Andrews Annie MacKinnon Fitch Augusta Ada King (Lovelace) Bird Margaret Turner Cecilia Krieger Charlotte Angas Scott Charlotte Barnum Charlotte Elvira Pengra Christine Ladd-Franklin Clara Eliza Smith Clara Latimer Bacon Claribel Kendall Cora Barbara Hennel Cypra Cecilia Krieger Dunaij Elime Norton Martin Elizabeth Ruth Bennett Elizabeth Street Dickerman Elizaveta Litvinova Ellen Amanda Hayes Emmy Amalie Noether Euphemia Haynes Florence Eliza Allen Florence Nightingale Frances Hardcastle Gertrude Blanch Goldie Printis Horton Grace Chisholm Young Grace Marie Bareis Helen Abbot Merill Helen Brewster Owens Herta Marks Ayrton Hilda Geiringer von Mises Hilda Phoebe Hudson Ida Martha Metcalf Isabel Maddison Josephine Elizabeth Burns Glasgow Lao Genevra Simons Leona May Peirce Lorna Mary Swain Louise Duffield Cummings Marguerite Lehr Marie Litzinger Mary Emily Sinclair Mary Everest Boole Mary Frances Winston Newson Mayme I. Longson Mildred Leonora Sanderson Nola Haynes Olive Clio Hazlett Pauline Sperry Pelageia Kochina Philippa Fawcett Roxana Hayward Vivian Ruth Gentry Ruth Goulding Wood Sof’ja Aleksandrovna Janovskaja Sophia (Sonya) Vasilyevna Kovalevskaya Susan Jane Cunningham Virginia Ragsdale Winifred Edgerton Merrill
20. yüzyıl	Carol Ruth Karp Cathleen Synge Morawetz Christine Mary Hamill Cora Ratto de Sadosky Dorothy McCoy Edna Kramer Lassar Etta Zuber Falconer Evelyn Boyd Granville Evelyn Merle Roden Nelson F. Jessie MacWilliams Fan Chung Florence Nightingale David Gertrude Mary Cox Grace Hopper Hanna Neumann Helena Rasiowa Herta Taussig Freitag Hülya Şenkon Irmgard Flügge-Lotz Julia Bowman Robinson Karen Uhlenbeck Kate Fenchel Lai-Sang Young Lene Hau Louise Hay Margaret Jarman Hagood Maria Cinquini-Cibrario Marie-Louise Dubreil-Jacotin Marjorie Lee Browne Mary Catherine Bishop Weiss Mary Celine Fasenmyer Mary Ellen Rudin Mary Lucy Cartwright Mary Warner Maryam Mirzakhani Mehpare Bilhan Mina Spiegel Rees Nermin Arık Nina Karlovna Bari Olga Arsen'evna Oleinik Olga Taussky-Todd Phyllis Nicolson Rózsa Péter Ruth Moufang Selma Soysal Sheila Scott Macintyre Sophie Piccard Sun-Yung Alice Chang Suzan Kahramaner Vivienne Malone-Mayes Winifred Lydia Caunden Sargent

Alicia Boole Stott nedir?, Alicia Boole Stott anlamı nedir?, Alicia Boole Stott ne demektir?