İşçi ve Çiftçi Kadın Heykeli

İşçi ve Çiftçi Kadın Heykeli
Рабочий и колхозница
	Bir kadın ve bir erkeğin komünizmin sembolü olan orak ve çekiç taşıdığı İşçi ve Çiftçi Kadın Heykeli, 2022
Koordinatlar	55°49′42″K 37°38′48″D / 55.82833°K 37.64667°D
Konum	Moskova, Rusya
Malzeme	Paslanmaz çelik
Yükseklik	60 metre (34,5 m alt bina ile birlikte)
Açılış tarihi	25 Mayıs 1937 (86 yıl önce)
Adandığı	Sovyetler Birliği, İşçi sınıfı, Komünizm

İşçi ve Çiftçi Kadın Heykeli veya İşçi ve Kolhoz Kadın Heykeli (Rusça: Рабочий и колхозница - Raboçiy i kolkhoznitsa), ideolojik ve kavramsal olarak Boris İofan tarafından ortaya atılan, Vera Muhina tarafından tasarlanan, Paris'te 1937 yılında gerçekleşen uluslararası fuarda sergilenen, paslanmaz çelikten yapılmış, 60 ton ağırlığında^[1] ve 24,5 metre uzunluğundaki heykel.^[2]^[3] Döneminde ilk kez denenen nokta kaynak metodu ile yapılan heykel, komünizmin sembolü olan orak ve çekiç taşıyan bir kadın ve bir erkekten oluşmaktadır.

Heykel sadece Sovyetler Birliği sanatı ile sınırlı kalmamış, bununla birlikte dünyanın pek çok yerinde kullanılan sanatsal ve siyasi sembollerinden biri olmuştur.^[4] Ayrıca eser, Büyük Sovyet Ansiklopedisi tarafından sosyalist gerçekçilik akımının standardı olarak tanımlanmıştır.^[5] Bu kapsamda Kuzey Kore'de inşa edilen Juche Kulesi'nin önünde bu yapıdan esinlenilen ve orak, çekiç ve yazı fırçası taşınan bir heykel bulunmaktadır.^[6]

İnşa fikri[değiştir | kaynağı değiştir]

Sanatta sosyalist gerçekçilik akımı 1930'lu yıllarda Sovyetler Birliği'nde ortaya çıkmış ve eserlerde işçi sınıfını ve işçi sınıfının kurtuluşu için mücadele eden devrimci kahramanların anlatılmasının gerekliliği savunulmuştur. Bu kapsamda yapılan tüm tüm sanat eserleri SSCB'de devlet nezdinde desteklenmiştir.^[7]

Sovyet mimar Boris İofan tarafından Paris'teki uluslararası fuarda sergilenmek üzere Sovyet sembollerinden oluşan bir heykel yaratılma fikri ortaya atılmış ve bu tasarıyı gerçekleştirmek için bir yarışma düzenlenmiştir. İofan'ın sekreteri I. Y. Ejgel, antik Yunan heykeli Semadirek Kanatlı Zaferi ile Tiran katilleri heykellerine benzer bir yapının yapılmasını ve bu yapıda heykelinin elinde kılıç olan bir tasvirin çizilmesini önermiştir.^[8]^[9] Bu yarışmaya V. Andreev, B. D. Korolev, M. Manizer, V. Mukhina ve I. D. Shadr gibi birçok Sovyet mimarında aralarında bulunduğu 47 mimar katılmıştır.^{[kaynak belirtilmeli]} Yarışmayı Vera Muhina kazanmış ve heykelin mimarı olmaya hak kazanmıştır.^[10]

Ardından Vyaçeslav Molotov başkanlığında toplanan Halk Komiserleri Kurulu, 11 Kasım 1936 yılında heykelin son halini onaylamışlar ve ardından başlayan inşaat sonucunda yalnızca 3 ay sonra heykel tamamlanmış ve Mart 1937'deki sergiye sunulmak üzere hazır hale getirilmiştir.^[11]

Genel bilgiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Sosyalist gerçekçi sanat tarzının tipik bir örneği olan heykelde çiftçi kadın orakla, işçi erkek ise çekiçle tasvir edilmiş ve proletarya davası olan sosyalizmin cinsiyetler arasındaki eşitliği simgelenmiştir. Ayrıca heykelin tasarımı tüm Sovyetler Birliği cumhuriyetlerinde yürütülen kolektivizasyon politikalarına bir atıf da bulundurur. Heykelde havaya doğru kalkan orak ve çekiç, sosyalizmin daha ileri ve yukarı taşınacağını anlatır. Heykel sadece sosyalizmi simgelememekle birlikte tüm dünyadaki işçi sınıfının da temsilidir. Heykel paslanmaz çelikten yapılmıştır ve sergileneceği Paris'teki Paris Dünya Fuarı'na 65 parçaya bölünerek 28 vagon trenle götürülmüştür. Ardından 1937 yılında burada sergilenmiştir. Toplam 60 ton ağırlığında ve 24,5 metre uzunluğunda olan heykel, sergilenmesinin ardından 44 parçaya bölünerek sökülmüştür. Bu parçalar söküm işlemleri sırasında hasar görmüş, bu nedenle Ocak-Ağustos 1939 tarihleri arasında 8 ay boyunca restorasyona maruz kalmış^[12] ve daha sonra Moskova'daki Tüm Rusya Sergi Merkezi'nin hemen girişine dikilmiştir.^[13] Heykel, günümüzde altındaki 34,5 metre uzunluğundaki alt bina ile birlikte (eski alt bina 10 metre yüksekliğindeydi) toplam 60 metre yüksekliğindedir.

Sovyetler Birliği bu heykelin basılı olduğu pullar döneminde birçok defa basılmıştır. Ayrıca heykelin resmi 1947 yılında Mosfilm stüdyoları tarafından logo olarak seçilmiştir.

2014 Kış Olimpiyatları açılış töreninde gerçekleşen gösterimde, gösterinin Ekim Devrimi yıllarını ve ardından gerçekleşen sanayileşme dönemini anlatan kısmında bu heykelin maketleri gösterilmiştir.^[14]^[15]

Heykelin tasarımcısı Vera Muhina tasarladığı bu heykel sayesinde 1941 yılında Stalin Ödülü'nü almaya hak kazanmıştır. Ayrıca 1953 yılında Sovyetler Birliği'nde halkın sanatçısı seçilmiştir.^[13]

Yorumlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Fransız grafiker Frans Masereel, eserin Paris'te sergilendiği dönemde "Sizin eseriniz biz Fransız sanatçılarının başına adeta kaynar su döktü. Biz bütün gece bu eserden söz ediyoruz" yorumunu yapmıştır.^[4]
Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Fransız yazar Romain Rolland heykel hakkında "Sen Nehri açıklarında iki Sovyet devi coşkuyla orak ve çekici yücelttiler ve biz onların içlerinden halkları özgürlüğe, birliğe çağıran ve onların zaferine yol açan kahramanlık marşının aktığını duyuyoruz" sözlerini söylemiştir.^[4]

Restorasyon çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Heykele dair ilk restorasyon çalışması, sergilendikten yaklaşık 14 ay sonra yapılmıştır. Serginin tamamlanmasının ardından söküm işlemleri sırasında heykel hasar görmüş, bu nedenle Ocak-Ağustos 1939 tarihleri arasında 8 ay boyunca restorasyona maruz kalmıştır.^[12]

1979 yılında da restore edilen heykelin yerini değiştirmek için çeşitli tartışmalar yürütülmüş, fakat heykelin yeri değiştirilmemiştir.^[16]

2003 yılında tekrar restorasyon amacı ile yerinden alınmıştır. Anıt 2005 yılında yerine tekrar konması planlanmış, fakat çeşitli ekonomik sorunlar ve ödenek yetersizlikleri nedeniyle yapılması planlanan restorasyon gecikmiştir. Bazı kaynaklar bu gecikmenin 2010 yılında yapılacak Expo fuarı Moskova'ya değil Şanghay'a verilmesine bağlı olduğunu belirtmektedir.^[17] Heykelin Kasım 2009 tarihinde restorasyonu tamamlanmış ve ardından özel bir vinç ile yerine konularak 4 Aralık 2009 günü görkemli bir törenle açılmıştır.^[18]^[19] Bu restorasyon maliyetinin yaklaşık 2,9 milyar ruble olduğu belirtilmektedir.^[20]^[21]

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

1961 SSCB pulu
Ekim Devrimi'nin 50. yıl dönümünde, 1967'de basılan 15 koneek
1976 SSCB pulu
İşçi ve Çiftçi Kadın Heykeli ile birlikte Tatlin Kulesi'nin yer aldığı bir Rusya pulu, 2000
Heykelin uzaktan görünümü
Heykelin bulunduğu binanın önündeki Sovyetler Birliği arması
Rusya Fuar Merkezi'nden heykele bakış
Paris'teki 1937 Dünya Fuarı'nda kartal ve gamalı haçtan oluşan Nazi pavyonunun karşısındaki Sovyet pavyonu
Eyfel Kulesi ve Sovyet Pavyonu, 1937
Hyke aynı amanda Mosfilm şirketi logosunda dakullanılmıştır