Johannes Brahms
Doğum	7 Mayıs 1833 Hamburg
Ölüm	3 Nisan 1897 (63 yaşında) Viyana
Meslek	Müzisyen, besteci, piyanist ve orkestra şefi
İmza

Johannes Brahms (7 Mayıs 1833, Hamburg - 3 Nisan 1897, Viyana) Alman piyanist, orkestra şefi ve 19. yüzyılın ikinci yarısının en önemli Romantik dönem bestecilerindendir. Hamburg'da Lutheran bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi ve profesyonel yaşamının çoğunu Viyana'da geçirdi. Bazen Johann Sebastian Bach ve Ludwig van Beethoven ile müziğin "Üç B"sinden biri olarak gruplandırılır, bu yorum aslında on dokuzuncu yüzyıl orkestra şefi Hans von Bülow tarafından yapılmıştır.

Brahms, senfoni orkestrası, oda toplulukları, piyano, org, ses ve koro için besteler yapmıştır. Bir virtüöz piyanist olarak kendi eserlerinin birçoğunun prömiyerini kendi yaptı. Piyanist Clara Schumann ve kemancı Joseph Joachim (üç yakın arkadaştı) dahil zamanının önde gelen sanatçılarıyla çalıştı. Eserlerinin çoğu, modern konser repertuvarının parçaları oldu.

Brahms, çağdaşları ve sonraki yazarlar tarafından hem gelenekçi hem de yenilikçi olarak kabul edildi. Müziğinin kökleri, klasik müzik ustalarının yapılarına ve kompozisyon tekniklerine dayanır. Bu yapıların içine derinden romantik motifler gömülüdür. Bazı çağdaşları onun müziğini fazlasıyla akademik bulsa da katkısı ve işçiliği Arnold Schoenberg ve Edward Elgar gibi çeşitli isimler tarafından takdir edildi. Brahms'ın eserlerinin gayretli, yüksek düzeyde oluşturulmuş doğası bir nesil boyunca besteciler için başlangıç noktası ve bir ilham kaynağıydı.

Gençlik yılları[değiştir | kaynağı değiştir]

Brahms'ın babası Johann Jakob Brahms (1806–72), Holstein'daki Heide kasabasındandı. Aile adı bazen 'Brahmst' veya 'Brams' olarak da yazılmıştır ve Almanca çalı süpürgesi anlamındaki (broom) kelimesi olan 'Bram'dan türetilmiştir.

7 Mayıs 1833'te Hamburg'da doğan Brahms (Aşağı Sakson - Kuzey Alman) genişçe bir ailenin çocuğuydu. Babası el işçiliğiyle para kazanıyordu, ayrıca Hamburg'daki birkaç dans lokalinde korno ve kontrabas çalarak küçük gruplarla sahne alıyordu. Brahms piyano dersleri alarak müziğe yedi yaşında başladı.

Ailenin isteği dışında, Johann Jakob müzik kariyerine devam etti ve 1826'da Hamburg'a geldi ve burada telli ve nefesli çalgıları çalan bir müzisyen olarak iş buldu. 1830'da, kendisinden 17 yaş büyük bir terzi olan Johanna Henrika Christiane Nissen (1789-1865) ile evlendi. Aynı yıl Hamburg yedek askerlerine doğal korno müzisyeni olarak atandı. Sonunda Hamburg Devlet Operası (Stadttheater Hamburg) ve Hamburg Filarmoni Topluluğu'nda kontrbasçı oldu. Johann Jakob zenginleştikçe, aile yıllar içinde Hamburg'da daha iyi bir eve taşındı. Johannes Brahms 1833'te doğdu; kız kardeşi Elisabeth (Elise) 1831'de, küçük erkek kardeşi Fritz Friedrich (Fritz) 1835'te doğdu. Fritz ayrıca piyanist oldu; kardeşinin gölgesinde kalarak 1867'de Karakas'a göç etti ve daha sonra öğretmen olarak Hamburg'a geri döndü.

Johann Jakob, oğluna ilk müzik eğitimini verdi; Johannes ayrıca keman çalmayı ve çello çalmanın temellerini öğrendi. 1840'tan itibaren Otto Friedrich Willibald Cossel (1813-1865) ile piyano çalıştı. Cossel, 1842'de Brahms'ın "bu kadar iyi bir oyuncu olabileceğinden, ancak hiç bitmeyen bestesini durdurmayacağından" şikayet etti. Brahms 10 yaşındayken sanatçı olarak ilk çıkışını Beethoven'ın Piyano ve Nefesliler Beşlisi Op. 16 ve Mozart tarafından bir piyano dörtlüsü'nün de dahil olduğu özel bir konserde yaptı. Ayrıca Henri Herz'in étude adlı solo eserini de çaldı. 1845'te sol minör (G minor) bir piyano sonatı yazmıştı. Ailesi, besteci olarak erken çabalarını onaylamadı ve bir sanatçı olarak daha iyi kariyer beklentileri olduğunu hissetti.

1845'ten 1848'e kadar Brahms, Cossel'in öğretmeni, piyanist ve besteci Eduard Marxsen (1806-1887) ile çalıştı. Marxsen, Beethoven ve Schubert'in kişisel bir tanıdığıydı, Mozart ve Haydn'ın eserlerine hayrandı ve J. S. Bach'nın müziğine kendini adamıştı. Marxsen, Brahms'a bu bestecilerin geleneğini aktarmış ve Brahms'ın kendi bestelerinin bu gelenek üzerine temellenmesini sağlamıştır. 1847'de Brahms ilk kez Hamburg'da solo piyanist olarak Sigismund Thalberg 'un bir fantezisini çalarak kamuoyuna çıktı. 1848'deki ilk tam piyano resitali, Bach'ın bir fügünü (ing:fugue) yanı sıra Marxsen ve Jacob Rosenhain gibi çağdaş virtüözlerin eserlerini içeriyordu. Nisan 1849'daki ikinci bir resitali, Beethoven'ın Waldstein sonatı ve kendi bestesinin bir vals fantazisini içeriyordu ve gazetelerden olumlu eleştiriler aldı. 1849'da yazdığı Sevilen Valsler üzerine Fantezi adlı yapıtı piyano çalarlar için çalınması hiç de kolay olmayan bir yapıttır. Brahms'ın bu dönemdeki bestelerinin piyano müziği, oda müziği ve erkek sesli koro için eserler içerdiği bilinmektedir. Takma adı altında 'G. W. Marks', bazı piyano düzenlemeleri ve fantezileri 1849'da Hamburg firması Cranz tarafından yayınlandı. Brahms'ın kabul ettiği en eski çalışmaları ("Scherzo" Op. 4 ve "Heimkehr" Op. 7 şarkısı) 6) 1851 tarihlidir. Bununla birlikte, Brahms daha sonra tüm erken eserlerini elemek konusunda titiz davrandı; 1880 gibi geç bir tarihte bile arkadaşı Elise Giesemann'a koro müziğiyle ilgili el yazmalarını yok etmeleri için göndermesi için yazdı.

Barlarda ve genelevlerde çalan yoksullaşmış ergen Brahms'ın kalıcı hikâyeleri yalnızca anekdot kaynaklıdır^[1] ve birçok modern bilim adamı bunları reddeder; Brahms ailesi görece refah içindeydi ve Hamburg mevzuatı, genelevlere müziği veya küçüklerin girmesini çok katı bir şekilde yasaklıyordu.

Brahms genç birisi olarak kendine özgü bir anlatım biçimi geliştirmişti; erken dönem yapıtlarını takma ad ile (G. W. Marcks, Karl Würth) yayınlatıyordu ve bunlara kendine göre yüksek opus numaraları veriyordu. Başlarda yalnızca piyano yapıtları veren Brahms orkestranın olanakları ve sınırları konusunda kendine henüz güvenmiyordu. Daha sonraki yıllarda da orkestra yazısı konusunda yakın çevresinin desteğine başvurmuştur.

1853 yılında, Reményi adı altında icra eden Macar kemancı Eduard Hoffman (1828-98) Brahms'ı Hannover'de oturan dönemin büyük kemancısı Joseph Joachim ile tanıştırmıştır. Joachim'den çok etkilenen Brahms Onun çalışında yoğun bir ateş, öyle ki, her şeyi kaderine bırakan bir enerji, ritimdeki kesinlik, sanatçıyı gösterircesine ve onun yapıtlarında (bestelerinde) daha şimdiden büyük bir anlatım gücü görüyorum, yaşıtlarıyla karşılaştırılamayacak bir biçimde... diye söz eder.

Joachim'in Brahms'a önerisi kendisini Weimar'da Saray Müzik Direktörü olan Franz Liszt'e tanıtması olmuştu. Liszt'in Brahms'a sözü ise Breitkopf & Härtel Yayınevi'ne yazdığı bir mektupta kendisinden söz etmesi olmuştu. Brahms bu durumdan pek bir beklenti çıkaramamış ve Joachim'e bir mektup yazarak kendisini sanat yaşamına sokmasını istemişti. Bunun üstüne Joachim Brahms'ı Düsseldorf'ta oturan besteci Robert Schumann'la tanışmasını önermişti.

Yeni Yollar[değiştir | kaynağı değiştir]

25 Ekim 1853 yılında Robert Schumann tarafından Leipzig'te kurulan 'Müzik için Yeni Dergi' nin (Neuen Zeitschrift für Musik) Yeni Yollar başlığı altında ilk yazısını Schumann yazmış ve Brahms için şunları belirtmiştir:

' (...) ve o geldi işte, bu seçkin ve kahraman nöbeti tutabilecek yeni bir kan. Hamburg'lu Johannes Brahms, oranın karanlık sessizliğinde yaratılmış ama sanatın bu zor uzlaşısında kendisine fazlasıyla ve coşkuyla ilgilenmiş bir öğretmenden biçimlenmiş, kısa bir süre önce saygıdeğer yakınım olan bir usta tarafından bana sözü edilen Brahms. Bütün bu belirtileri üzerinde taşıyan o: O seçkin birisi. (...) '

Schumann, Müzik Yayınevi Breitkopf & Härtel'in de Brahms'ı kabul etmesini dileyerek, yayınevinin Brahms'ın birkaç çalışmasını yayınlamasını istedi. Onun kişisel olarak bu konuya yüklenmesi yirmi yaşındaki Brahms'ı Almanya'da sanki bir gecede ünlü birisi yapmıştı. Müzikle ilgilenen bir sürü kişi ondan bir şeyler dinlemek, yapıtlarını görmek, bu yeteneği daha çok tanımak istiyordu. Bu durum Brahms'ı ürkütmüştü. Schumann'a yazdığı mektuplarında korkularını dile getirmiş, kamu ölçütlerine göre yetersiz kalabileceğini belirtmişti. Kendini aşırı eleştirerek bunalıma girip birkaç çalışmasını yakıp yok etmişti.

Brahms'ın Müziği[değiştir | kaynağı değiştir]

Brahms'ın yapıtları bütün Avrupa müzik geleneğini kapsar. Yalnızca Beethoven'la kalmayıp Johann Sebastian Bach, Georg Friedrich Händel ve Giovanni Pierluigi da Palestrina'nın da Brahms müziğinde etkisi vardır. Müzik tarihsel çalışmaların sonucunda Brahms müziğini üç döneme ayırabiliriz: Birinci dönem „Ein Deutsches Requiem“ e kadar olan kısımdır. İkincisi; ikinci piyano konçertosuna kadar olan kısımdır. Üçüncüsü ise 3. Senfoni ile başlar. İlk dönem için romantik temel üzerine oturmuş denilebilir. İkinci dönem güçlü bir klasik vurgusudur. Üçüncü dönem için ise romantik ve klasik temelin kendi içinde erimesi diyebiliriz.

Yapıtları[değiştir | kaynağı değiştir]

Orkestra yapıtları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Piyano Konçertosu Nr. 1 re minör op. 15 (1859)
• Serenad Nr. 1 re majör op. 11 (1860)
• Serenad Nr. 2 La Majör op. 16 (1860)
• Haydn'ın bir konusu üzerine çeşitlemeler op. 56a (1874)
• 21 Macar Dansları (Piyano için, iki- ve dört el için, Nr. 1, 3 ve 10, 1874 ve 1876 Brahms tarafından orkestraya uyarlandı)
• Senfoni Nr. 1 do minör op. 68 (1876)
• Senfoni Nr. 2 re majör op. 73 (1877)
• Keman konçertosu re majör op. 77 (1879)
• Akademik Kutlama Uvertürü do minör op. 80 (1880)
• Trajik Uvertür re minör op. 81 (1880)
• Piyano Konçertosu Nr. 2 si bemol majör op. 83 (1882)
• Senfoni Nr. 3 fa majör op. 90 (1884)
• Senfoni Nr. 4 mi minör op. 98 (1886)
• İkili konçerto keman ve viyolonsel için la minör op. 102 (1888)
• Viyolonsel sonatları e minor no 1, no 2 no 3

Piyano müziği[değiştir | kaynağı değiştir]

İki el için[değiştir | kaynağı değiştir]

• Sonat Nr. 1 do majör op. 1 (1853)
• Sonat Nr. 2 fa diyez minör op. 2 (1854)
• Scherzo mi bemol minör op. 4 (1854)
• Sonat Nr. 3 fa minör op. 5 (1854)
• Schumann' in Bir Konusu Üzerine Çeşitlemeler op. 9 (1854)
• Gavotte WoO posth. 3 (1854-55)
• 2 Gigue WoO posth. 4 (1855)
• 2 Saraband WoO posth. 5 (1854-55)
• Dört Balad op. 10 (1856)
• Bir Konu Üzerine Çeşitlemeler op. 21/1 (1861)
• Bir Macar Türküsü Üzerine Çeşitlemeler op. 21/2 (1861)
• Händel' in Bir Konusu Üzerine Çeşitlemeler op. 24 (1862)
• Paganini' nin Bir Konusu Üzerine Çeşitlemeler (İki sıra) op. 35 (1866)
• 16 Vals (genişletilmiş metni de var) op. 39 (1865)
• 10 Macar Dansları WoO 1 (1872 Dört El için olan Uyarlaması 1869, altta)
• Sekiz Piyano Parçası op. 76 (1879)
• İki Rapsodi op. 79 (1880)
• Yedi Fantezi op. 116 (1892)
• Üç Intermezzo op. 117 (1892)
• Altı Piyano Parçası op. 118 (1893)
• Dört Piyano Parcası op. 119 (1893)
• Ossip Gabrilowitsch Intermezzo'yu çalıyor Nr. 3 C-Dur op. 119 Welte-Mignon için 4. Temmuz 1905'te. * 1602 kB ?/i
• 51 Piyano Alıştırması (1893)

Dört el için[değiştir | kaynağı değiştir]

• Souvenir de la Russie, WoO
• 21 Macar Dansları (1869 ve 1880)
• Schumann'in bir konusu üzerine çeşitlemeler mi bemol majör, op. 23 (1863)
• 16 Vals, op. 39
• 18 Aşk Türküsü (Vals), op. 52 a
• 15 Yeni Aşk Türküsü (Vals), op. 65 a

İki piyano için[değiştir | kaynağı değiştir]

• Sonat fa minör, op. 34 (Fa minör Piyanolu Beşil'inden, op. 34)
• Joseph Haydn'in bir konusu üzerine op. 56b (op. 56a Orkestra için uyarlama)

Oda müziği, piyanolu[değiştir | kaynağı değiştir]

• Piyanolu Üçül la major (1853 sıraları)
• Piyanolu Üçül Nr. 1 si majör op. 8 (1854, yeni uyarlama 1891)
• Piyanolu Beşil Nr. 1 si minör op. 25 (1863)
• Piyanolu Beşil Nr. 2 şa majör op. 26 (1863)
• Piyanolu Beşil fa minör op. 34 (1865)
• Sonat, Piyano ve viyolonsel için Nr. 1 mi minör op. 38 (1865)
• Üçül, Korno keman ve Piyano için mi bemol majör op. 40 (1865)
• Piyanolu Beşil Nr. 3 do minör op. 60 (1875)
• Sonat, Piyano ve keman için Nr. 1 sol minör op. 78 (1880)
• Piyanolu Üçül Nr. 2 do majör op. 87 (1880)
• Sonat, Piyano ve Viyolonsel için Nr. 2 fa majör op. 99 (1886)
• Sonat, Piyano ve keman için Nr. 2 la majör op. 100 (1886)
• Piyanolu üçül Nr. 3 do minör op. 101 (1887)
• Sonat, piyano ve keman için Nr. 3 re minör op. 108 (1889)
• Klarinetli Üçül la minör op. 114 (1891)
• 2 Sonat, Klarinet ve Piyano için fa minör, mi bemol minör op. 120 (1894)
• Scherzo do minör, keman ve piyano için WoO 2

Oda müziği, piyanosuz[değiştir | kaynağı değiştir]

• Yaylı Altıl Nr. 1 si bemol majör op. 18 (1862)
• Yaylı Altıl Nr. 2 Sol majör op. 36 (1866)
• Yaylı Dördül Nr. 1 do minör op. 51/1 (1873)
• Yaylı Dördül Nr. 2 la minör op. 51/2 (1873)
• Yaylı Dördül Nr. 3 si bemol majör op. 67 (1876)
• Yaylı Dördül Nr. 1 fa majör op. 88 (1882)
• Yaylı Dördül Nr. 2 sol majör op. 111 (1891)
• Klarinetli Beşil si minör op. 115 (1891)

Org yapıtları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Fug la bemol minör WoO 8
• Prelüd ve Füg la minör WoO 9
• Prelüd ve Füg sol minör WoO 10
• Koral Dinleti ve Füg „O Traurigkeit, o Herzeleid“ üzerine WoO 7
• 11 Koral Dinleti op. posth. 122

Koro yapıtları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Missa Canonica op. posth. (1856-, Fragment) Daha sonra bir kısmı Motet op. 74.1' de kullanıldı
• Ave Maria op. 12 (1860)
• Cenaze Türküsü op. 13 Koro ve Üflemeliler (1860) Org uyarlaması K.M.Komma tarafından
• 2 Motet op. 29 (1857-1860): "Schaffe in mir Gott ein rein Herz" op. 29,2 (Psalm 51,12-14)
• Dinsel Türkü op. 30
• 12 Türkü ve Romans, Kadınlar korosu için op. 44
• Ein deutsches Requiem op. 45 (1866/67 ve 68 (Satz 5))
• Rinaldo op. 50 (1869)
• Aşk Türküleri - Valsler op. 52 (1868) ve Yeni Aik Türküleri op. 65 (1874)
• Rapsodi, Alto, Erkekler Korosu ve Orkestra için Goethe'nin "Harzreise im Winter"inden bir kısım üzerine op. 53 (1869)
• Kader Türküsü op. 54 (1871)
• Triumphlied op. 55 (1871)
• 2 Motet op. 74 (1878): "Warum ist das Licht gegeben dem Mühseligen" op. 74,1 und "O Heiland, reiß die Himmel auf"
• Nänie op. 82 (1881)
• Gesang der Parzen op. 89 (1882)
• Çingene Türküleri op. 103 ve 112, 4 Ses ve Piyano için
• Fest- und Gedenksprüche a cappella op. 109 (1888)
• 3 Motet op. 110 (1889)
• Annähernd 330 Ses için Türküler
• 4 Gerçek Türkü op.121 (1896)
• Vineta op. 42 Nr. 2 (1860) Wilhelm Müller'in bir şiiri üzerine

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]