I. Theodoros Paleologos
Mistra'taki Odigitria Kilisesi'nden I. Theodoros'u hükümdar ve keşiş olarak temsil eden fresk.
Mora Despotu
Hüküm süresi	1383-1407
Önce gelen	I. Dimitrios Kantakuzinos
Sonra gelen	II. Theodoros Paleologos
Doğum	y. 1355
Ölüm	24 Haziran 1407 (yaş y. 52)
Eş(ler)i	Bartolomea Acciaioli
Hanedan	Paleologos
Babası	V. İoannis
Annesi	Eleni Kantakuzini
Dini	Rum Ortodoks Kilisesi

I. Theodoros Paleologos (ya da Palaeologus) (Yunanca: Θεόδωρος Α΄ Παλαιολόγος) (y. 1355 – 24 Haziran 1407) 1383'ten 24 Haziran 1407'deki ölümüne kadar Mora Despotu (despotēs) idi. İmparator V. İoannis'in oğlu olan Theodoros, Bizans İmparatorluğu'nun yönetimini gasp etmeye teşebbüs eden rakip Kantakuzinos ailesinin nihai yenilgisinden sonra Paleologos Hanedanı'ndan Mora'ya Despot olarak atanan ilk üyedir.

Theodoros, despotluğu genişletmek için, Dördüncü Haçlı Seferi'nden bu yana orada kalan birkaç Latin mülkünü başarıyla ilhak edecek birkaç askeri sefer düzenledi. Bilinen bir varisi olmadan öldü ve yerine İmparator II. Manuil'in oğlu II. Theodoros Mora Despotu oldu.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Theodoros, Bizans imparatoru V. İoannis ile Eleni Kantakuzini hayatta kalan en küçük oğullarıdır. Anne tarafından büyük babası VI. İoannis'dir. Ağabeyleri imparator IV. Andronikos ve II. Manuil'dir.

1376'da, zaten despotēs unvanına sahip I. Theodoros Paleologos, babası V. İoannis tarafından Selanik'i yönetmekle görevlendirildi, ancak şehrin kontrolünü alamadan, babası ve kardeşi Manuil ile birlikte ağabeyi IV. Andronikos tarafından tutuklandı ve hapsedildi. Konstantinopolis'teki Anemas Hapishanesi'ndeki bu esaret, Andronikos'un gaspı boyunca 1376'dan 1379'a kadar sürdü. V. İoannis'in iktidara geri gelmesinden kısa bir süre sonra, Manuil, Selanik'te hüküm sürmek üzere atanırken Theodoros Mora'ya transfer edildi.

Mora, İmparator VI. İoannis'in 1354'te tahttan çekilmesinden sonra bile, küçük oğlu Manuil Kantakuzinos'un elinde kalmıştı. Manuil 1380'de öldü ve yerini ağabeyi, eski ortak imparator Matheos Kantakuzinos aldı 1383'te ya emekli ya da öldü. O zaman Theodoros, Mora'yı yönetmek için atandı (1382'de), ancak kısa bir süre sonra Matheos'un yerine oğlu muhtemelen I. Demetrios Kantakuzinos geçti. Theodoros, 1383'te Mora'ya geldi ve despotluğun idaresini başarıyla ele geçirdi.

Genç despotēs kısa süre sonra eyaletinin genişletilmesi için savaşlar başlattı. Onun askeri seferleri, Tesalya ve Epir'in geniş bölgelerinin babasının dedesi III. Andronikos'un tarafından 14. yüzyılın başlarında ilhak edilmesinden bu yana tartışmasız en başarılı Bizans askeri operasyonlarıydı. Theodoros, ordusunun potansiyel insan gücünü artırmak için Arnavutların Mora'ya yerleşmesini teşvik etti ve onları yerel toprak sahiplerine, despotluğunu çevreleyen Latin mülklerine ve Osmanlılar'a karşı asker olarak görevlendirdi.

Theodoros'un ilk başarıları 1388'de geldi ve kısa süre sonra Argos'u fethetti. Ancak Venedik Cumhuriyeti müdahale ederek Argos'un kontrolünü ondan alırken Patras'a da koruma teklif etti. 1394 yılında Mora ile Venedik arasında askeri bir ittifak imzalanması ile durum çözüldü. Osmanlı padişahı I. Bayezid Balkanlar üzerindeki kontrolünü genişletmeye başladı ve her iki rakip Mora'yı olası bir işgale karşı savunmak zorunda kaldılar. Yeni ittifaka, Korint Kıstağı boyunca bir sur duvarı inşa etme kararı eşlik etti.

Theodoros'un askeri dehası yakında ortaya çıkacaktı. Sadece Osmanlı güçlerini yenilgiye uğratmakla kalmadı, aynı zamanda başarılı bir şekilde karşı saldırıya geçti ve hem Korinth'i (1395) hem de Atina'yı (1396) fethetti. Zaferleri, kendisini tehlikeli bir rakip olarak görmeye başlayan I. Bayezid'in dikkatini çekti. Bayezid, bizzat Mora'ya karşı tam bir askeri sefer başlattı.

Theodoros, ağabeyi II. Manuil'in aksine, I. Bayezid'a boyun eğmeyi reddetti ve sonuna kadar savaşmaya devam etti. Mistra ve Korinth'in Osmanlı kontrolüne geçmesini artık engelleyemeyince, Theodoros her iki şehri de (1397'de Korinth,^[1] 1400'de Mistra) Rodos Hospitalier Şövalyeleri'ne teklif etti. Bu, kendi kontrolü altında olmasa bile Osmanlılara karşı direnişlerinin devam etmesini sağladı.

Sonunda yöntemleri başarılı oldu. I. Bayezid, Mora'yı bir Osmanlı vilayeti ilan etti, ancak seferini iptal etmeden ve Edirne'deki başkentine dönmeden önce kontrolünü tam olarak sağlayamadı. Theodoros kısa süre sonra Mora'da ve eski fetihlerinin çoğunda kontrolünü yeniden sağlamayı başardı. Şövalyeler Hospitaller, 1404'te bölgeyi korumak için artık kuvvetlerine ihtiyaç kalmadığında Hospitalier Şövalyeleri Mistra ve Korinth'i geri verdiler.

1400 yılında I. Bayezid dikkatini Konstantinopolis'e çevirmiş ve şehri kuşatmıştı. II. Manuil, İmparatorluk ailesinin çoğu ile birlikte başkentinden kaçmayı başardı. Batı Avrupa güçlerinden yardım almak için şahsen yola çıktı. Bu arada ailesini Theodoros'un korumasına bıraktı. Theodoros, ziyaret eden akrabalarını despotluğun yeni başkenti Monemvasia'da güvence altına aldı.

Theodoros, Atina Dükü I. Nerio Acciaioli'nin kızı Bartolomea Acciaioli ile evlendi ancak oğulları olduğu bilinmemektedir. Ölümünden kısa bir süre önce Theodoros, "Theodoret" adı altında manastır düzenine geçti ve 24 Haziran 1407'de öldü. II. Manuil kendi reşit olmayan oğlu II. Theodoros Paleologos'u Mora'nın yeni despotēs olarak atayarak, ölümünün neden olduğu iktidar sorunu çözdü.

Bazı kaynaklar, Theodoros'un adı bilinmeyen bir kızının Fetret Devri'nde Edirne Sultanı Süleyman Çelebi'nin eşi olduğunu kabul etmektedir. Süleyman'ın bilinen torunları yoktur.

Soy ağacı[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Genel

Özel

• Nicol, Donald M. (1993). The Last Centuries of Byzantium, 1261–1453 (İngilizce) (İkinci bas.). Londra: Rupert Hart-Davis Ltd. ISBN 0-246-10559-3. 
• Rosser, John H. (2011). Historical Dictionary of Byzantium (İngilizce) (2 bas.). Scarecrow Press. ISBN 978-0810874770. 
• Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8. 
• Joseph Freiherr von Hammer-Purgstall, Geschichte des Osmanischen Reiches
• Edward Gibbon, The History of the Decline and Fall of the Roman Empire
• Georgios Frantzis, The Fall of the Byzantine Empire

I. Theodoros Paleologos Paleologos Hanedanı Doğumu: c. 1355 Ölümü: 1407
Resmî unvanlar
Önce gelen: I. Dimitrios Kantakuzinos	Mora Despotu 1383–1407	Sonra gelen: II. Theodoros Paleologos