Büyük Havza Millî Parkı

Great Basin Ulusal Parkı
Great Basin National Park
	Great Basin Ulusal Parkı'nda Stella Golü
Alan türü	Ulusal Park
Devlet	ABD
Devlet	ABD
Federasyon	Nevada
Bölge	White Pine County, Nevada
Şehir	Ely, Baker ve Border
Koordinatları	K 38° 50' 00" B 114° 18' 00"
Karasal alanı	312.30 km²; 31 234
Kuruluş tarihi	27 Ekim 1986
Ziyaretçi sayısı	91.451 (2011)
Kontrol kuruluşu	Ulusal Park Hizmeti
İnternet sitesi http://www.nps.gov/grba/index.htm

Great Basin Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri Nevada eyaletin merkezî-doğusunda Utah eyaleti sınırında olan "Ely", "Baker" ve "Border" gibi küçük kentlerin yakınlarında, 312,3 km² yüzölçümünü kapsayan, 27 Ekim 1986'da kurulmuş olan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî parktır.

Bu araziler ilk defa 24 Ocak 1922'de o zamanki Birleşik Devletler başkanı olan Warren G. Harding tarafından imzalanan bir kararname ile "Lehman Mağaraları Ulusal Anıtı" adı altında kurulmuştur. 24 Ocak 1986'da ise ABD Kongresi tarafından kabul edilmiş bir kanun ile statüsü değiştirilmiş ve ismi "Great Basin Ulusal Park" olarak değiştirilmiştir.

Bu ulusal parkın emsalsiz karakteristikleri başında bu arazilerde çoğaltımsal klonlama olmadan gelişip çoğalan canlı organizmalardan olan "bristlecone (sertkilikozalak)" mazı ağaçları korularının bulunması; 3.963 metre rakımlı "Wheeler Peak Zirvesi" ve onun alt eteğinde bulunan "Lehman Mağaraları"'dır.

Ulusal park içinde, motorlu araçlar için iyi bakımlı ve konforlu birkaç tane kamping tesisi olduğu gibi motorlu vasıta girmeyen arazilerde sırtçantası ile yürüyüş ve trekking sporu için ikamet sağlayan daha az konforlu kamping mevkileri de bulunmaktadır.

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Konum[değiştir | kaynağı değiştir]

Ulusal park, adını Sierra Nevada sıradağları ile Wasatch Sıradağları arasında bulunan kuru ve engebeli "Great Basin (Büyük Havza)" adlı bölgeden almıştır. Topolojik açıdan bu bölge "Havza ve Silsile Arazisi" olarak adlandırılmaktadır.^[1] Ulusal park Nevada'nın White Pine bölgesinde olup, en yakın şehirsel yerleşkeler Nevada'da "Ely", "Baker" ve "Border" gibi küçük kentleridir. Bu ulusal park Nevada'nın en büyük şehri olan Las Vegas'ın 470 km kuzeyinde bulunmaktadır.

Great Basin Ulusal Parkı'na komşu olarak diğer bir "vahşi doğa" alanı olan "Highland Ridge Vahşi Bölgesi" bulunmaktadır. Bu ulusal park ile "vahşi bölge" birlikte doğu Nevada'nın havzasal alanlarında 590,00 km² alanı kapsamakta ve birleşik vahşi doğa bitkileri ve hayvanları için habitat ve bunların korunmasına uygun ortamı sağlamaktadır.

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu ulusal park kurak bir bölgede bulunmaktadır ve bölge yıl içinde oldukça düşük yağış almaktadır. En tipik yağışlar kışın kar olarak ve yazın gök gürültülü sağanak yağmur olarak düşmektedir. Bu bölgeye düşen her türlü yağış ya buhar olup uçmakta ya yeraltına sızmakta ya da denize bağlantısı olmayan göllere akan sulara katılmaktadır; bu bölgede hiçbir yağış deniz veya okyanusa erişen akarsulara katılmamaktadır.^[2]

Bu ulusal parkta iklim şartları rakıma ve bulunulan mevkiye göre değişiklik göstermektedir. Düşük rakımlı mevkiler nispeten daha sıcak ve az yağışlı olup yüksek rakımlı mevkilerde iklim daha soğuk ve daha yağmurludur. Genellikle gözlemlenen ortalama ısıya göre kışlar nispeten soğuk ve yazlar ılık veya sıcak geçer. Özellikle ıssız kırsal alanlarda veya "Wheeler Peak Zirvesi" gibi yüksek rakımlı arazilerde hava durumları oldukça çabuk değişmektedir.^[3] "Lehman Mağaraları" içinde ise yılın tümünde ısı hiç değişmez ve devamlı yaklaşık 10 °C ve nemlilik %90 olarak kalmaktadır.^[4]

Vahşi bitki ve hayvanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Bitkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Great Basin Ulusal Parkı ve komşu vahşi doğa alanlarında 800'den daha çok türde bitki bulunduğu tespit edilmiştir. Bunlar arasında 11 iğne yapraklı ağaç türü bulunmaktadır. Ulusal parkta değişik rakımlarda değişik bitki türleri gözlemlenebilmektedir. Nispeten düşük rakımda bulunan "Ziyaretçi Merkezi" etrafındaki iğne yapraklı ağaçlar önemlidir. Daha yüksek rakımlı araziler dağ meralarıdır; ama bazı çam tipi ağaçlar (örneğin titrek kavak, Engleman ladini, batı sarıçamı) da bulunmaktadır. Bu ulusal parkta yetişen ve dünyada pek emsalı bulunmayan bir bitki türü de dünyada bilinen en eski çoğaltımsal klonlama olmadan gelişip çoğalan canlı organizmalardan olan "bristlecone (sertkillikozalak)" mazı ağacıdır.^[5] 1964'te "ABD Ormancılık Hizmeti" araştırması için bu türden bir ağaç kesilmiş ve yaşının asgari 5.000 yıl olduğu bulunmuştur. Bu nedenle bu ulusal parkta sırf bu tür ağaçlardan oluşan korulara antik Grek mitine göre tanrılardan ateşi kaçırıp insanlığa getiren kişi olan Prometheus lakabı verilmektedir.^[6]

Hayvanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Great Basin Ulusal Parkı vahşi fauna bakımdan da zengindir. Parkta ve buna komşu olan diğer vahşi doğa alanlarında 61 memeli hayvan,^[7] 18 sürüngen, 283 kuş, 2 iki yaşamlı ve 8 balık türü tespit edilmiştir.

Görülebilecek ilgi çekebilecek yerler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ziyaretçi Merkezleri[değiştir | kaynağı değiştir]

"Great Basin Ziyaretçi Merkezi" Baker adlı küçük şehrin içinde ve "Route 487" olarak anılan Nevade Eyalet Karayolu üzerindedir. "Lehman Mağaraları Merkezi" ise "Route 488" adlı Nevada Eyalet Karayolu üzerinde, ulusal park alanı içinde ve Baker'den 8,9 km uzaklıktadır. Her iki merkezde de parkın jeolojisini, doğa ve kültürel tarihini açıklayan sergiler ve ziyaretçileri bilgilendirip yönlendirmek için filmler gösterilen seyirci salonları bulunmaktadır. "Lehman Mağaraları Ziyaretçi Merkezi" Birleşik Amerika federal tatil günleri (Şükran Günü", "Noel Günü" ve "Yılbaşı Günü") hariç yıl içinde devamlı açıktır; ama "Great Basin Ziyaretçi Merkezi" sadece mevsimlik olarak, Nisan ortası ile Ekim'e kadar ziyaretçilere açıktır.^[8]

Lehman Mağaraları[değiştir | kaynağı değiştir]

Lehman Mağaraları içinde "Parachute" formasyonu

Lehman Mağaraları içinde "Gothic Palace (Gotik Saray)" formasyonu

Lehman Mağaraları 1922'de "Lehman Mağaraları Ulusal Anıtı" olarak federal devlet koruması altına alınmıştır. 1986 yılında ise Great Basin Ulusal Parkı ile birleştirilmiştir.^[9]^[10]

Ulusal Parklar Dairesi'ne göre, Lehman Mağaraları büyük olasılıkla Absalom Lehman tarafından 1885'te keşfedildi.^[11]

Lehmann Mağaralari çeşitli canlılar barınmaktadır. Bunların arasında bakteriler en yaygın olanlarıdır. Cırcır böcekleri, örümcekler, yalancı akrepler, akarlar ve yosun böcekleri de bu mağaralarda yaşayabilmektedir. Bu canlılar yaşamlarının tamamını mağara içinde sürdürebilirler.^[12]

Diğer türlerdeki hayvanlarda bu mağaralarda yaşayabilirler fakat onlar yiyecek bulmak için mağaranın dışına çıkmak zorundadır. Çizgili sincaplar, fareler ve birçok farklı türdeki yarasalar bunlara örnektir. Şu ana kadar, Great Basin Ulusal Parkı civarında 10 tane farklı yarasa cinsi türü ile karşılaşılmıştır.^[13]

Doğal Lexington Kaya Kemeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Doğal Lexington Kaya Kemeri 38°50′39″K 114°12′30″B / 38.84417°K 114.20833°B / 38.84417; -114.20833 "Route 21" adlı Utah Eyalet Karayoluna 20 km. kadar uzaktadır. Erozyon ile ortaya çıkan bu kaya formasyonu batı ABD'de bulunan en büyük doğal kaya kemeridir.^[14]

Doğa yürüyüş patikaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Parkta 12 tane hazırlanmış doğa yürüyüş patikası bulunmakta ve bunların uzunlukları 400 metreden 21,1 km'ye kadar değişmektedir. Bu yürüyüş patikalarından en kısa olanın ("Dağ Manazaraları Doğa Patikası") başlangıç noktası rakımı 2.080 metre ve en uzunun ("Wheerler Zirvesi Patikası") başlangıç noktası rakımı ise 3.097 metredir. "Wheeler Zirvesi Patikası" uzun ve yorucu olup yüksek rakımda eksersiz yapmaya alışkın yürüyüşçüler için tavsiye edilmektedir ve iyi hazırlanmamış ve tecrübesiz yürüyüşçüler bu patikayı kullanmamaları için ikaz edilmektedir. Bu patikalar devamlı yürüyüşlere uygun olması için gözden geçirilmektedir ve bu dikkatli bakım parkın ıssız güney kısımlarındaki yürüyüş patikaları için bile uygulanmaktadır.^[15]

Resimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Great Basin Ulusal Parkı'nda "Prometheus" adlı mazı ağaçları korusu ve arka planda Wheeler Peak zirvesi
Great Basin Ulusal Parkı'nda geceleyin Wheeler Zirvesi Snake Sıra Dağları
Great Basin Ulusal Parkı'nda Lexington Kaya Kemeri
Great Basın Ulusal Parkı'nda Wheeler Zirvesi
Great Basin Ulusal Parkı Lexington yürüyüş yolunda dağlar silsilesi manzarası

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

ABD'deki ulusal parklar listesi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Güney Snake Silsilesi Jeolojisi". National-park.com Ana Sayfa. 25 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2010.
^ "Great Basin". National Park Service. 21 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2013.
^ "Ziyaretinizi planlayın". National Park Service. 18 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2013.
^ "Lehman Mağaraları Turları". National Park Service. 10 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2013.
^ "Bitkiler". National Park Service. 27 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2012.
^ Cohen, Michael. "En Yaşlı Yaşayan Ağaç Her şeyi İtiraf Etmekte". Terrain.org. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2008.
^ "Memeli Hayvanlar Listesi". National Park Service. 15 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2013.
^ "Çalışma Saatleri ve Sezonlar". National Park Service. 12 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2013.
^ "Lehman Caves National Monument". Ulusal Parklar Hizmeti. 9 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2010.
^ "Lehman Caves Discovery" (İngilizce). Ulusal Parklar Hizmeti. 15 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2011.
^ "Lexington Arch" (İngilizce). Ulusal Parklar Hizmeti. 2 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2011.
^ "Mağara Yaşamı" (İngilizce). Ulusal Parklar Hizmeti. 15 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2011.
^ "Bats" (İngilizce). Ulusal Parklar Hizmeti. 15 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2008.
^ "Lexington Kaya Kemeri". National Park Service. 2 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2013.
^ "Trekking ve yürüyüş patikaları". National Park Service erişimtarihi=30-06-2013.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Ulusal Park Hizmeti: Great Basin Ulusal Parkı16 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

(İngilizce)

[1] "Güney Snake Silsilesi Jeolojisi". National-park.com Ana Sayfa. 25 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2010.

[2] "Great Basin". National Park Service. 21 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2013.

[3] "Ziyaretinizi planlayın". National Park Service. 18 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2013.

[4] "Lehman Mağaraları Turları". National Park Service. 10 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2013.

[5] "Bitkiler". National Park Service. 27 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2012.

[6] Cohen, Michael. "En Yaşlı Yaşayan Ağaç Her şeyi İtiraf Etmekte". Terrain.org. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2008.

[7] "Memeli Hayvanlar Listesi". National Park Service. 15 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2013.

[8] "Çalışma Saatleri ve Sezonlar". National Park Service. 12 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2013.

[9] "Lehman Caves National Monument". Ulusal Parklar Hizmeti. 9 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2010.

[nps-lcd-10] "Lehman Caves Discovery" (İngilizce). Ulusal Parklar Hizmeti. 15 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2011.

[11] "Lexington Arch" (İngilizce). Ulusal Parklar Hizmeti. 2 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2011.

[12] "Mağara Yaşamı" (İngilizce). Ulusal Parklar Hizmeti. 15 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2011.

[13] "Bats" (İngilizce). Ulusal Parklar Hizmeti. 15 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2008.

[14] "Lexington Kaya Kemeri". National Park Service. 2 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2013.

[15] "Trekking ve yürüyüş patikaları". National Park Service erişimtarihi=30-06-2013.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Büyük Havza Millî Parkı Nedir?