Araba

Araba (tekerlekli taşıt), yolcu ve yük taşımaya uygun tekerlekli, motorlu veya motorsuz hareket edebilen her türlü kara ulaşım taşıtı.^[1] Motorsuz olanlar hayvanlarla ya da insanlar tarafından yürütülür. Çekçekler, el arabaları insan gücüyle yürürken, kağnı, öküz ve mandayla; fayton ve benzeri arabalar at ile, otomobil, kamyon vb. motordan aldığı güçle yürütülür. Keçilerin çektiği hafif arabalar da vardır.

Kelimenin kökeni[değiştir | kaynağı değiştir]

Araba kelimesi ilk kez Codex Cumanicus'ta geçmektedir. Sakaca rraha (at arabası) ses evrimi ile Zentçe raθa aynı anlamda ve eşkökenli Sanskritçe rátha (ata koşulan tören arabası) eşkökenli Arapça arrādat (عرّادة ) (iki tekerlekli savaş arabası) eşkökenli Latince raeda (dört tekerlekli at arabası).^[2]

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Arabaların M.Ö. 3000 yıllarında tekerlek ve kızağın bulunmasından sonra ortaya çıktığı düşünülmektedir. İlk çağ kavimlerinin (Sümer, Mısır, Yunan, Asur) arkası açık iki tekerlekli savaş arabaları kullandıkları bu dönemle ilgili adak heykelciklerinde görülmektedir.

İki tekerlekli ve parmaklıklı ilk arabaları M.Ö 2000'li yıllarda savaş amacıyla Hititliler yapmıştır. Frigler, Yunanlar ve Romalılar dağlık ve sarp bölgelerde arabaların devrilmemesi için teker açıklığı kadar mesafede birbirine paralel giden oyuk yollar yaptığı bilinmektedir.

9. yüzyıldan itibaren arabaların üstü kapatılmaya başlanmış ve 1400’lü yıllardan sonra arabalarda yay makas kullanılarak sarsıntıların azaltılmasında önemli başarılar sağlanmıştır. Yine aynı dönemde Uzak Doğu’da çekçek, Anadolu'da kağnı, Almanya'da koçu arabaları yapılmıştır.

Fayton ve kupa yapımına 1500'lü yıllarda İngiltere'de, 17. yüzyılda Berline'ler Fransa'da başlanmıştır. Demiryolu ulaşımının başlaması ve 20. yüzyılda otomobillerin geliştirilmesi ile atlı arabaların önemi oldukça azalmıştır.

Osmanlılarda Tanzimat'a kadar yalnızca padişahlar, şeyhülislamlar ve kazaskerler arabaya binebilmekteydi. Tanzimat’tan sonra bu araba ayrıcalığı kaldırılmış, ikinci Meşrutiyet'ten sonra ise kadınlarla erkekler aynı arabaya binmeye başlamışlardır.

İstanbul’da ilk kullanılan araçlar öküzle çekilen koçu arabaları olmuştur. Ardından talikalar kullanılmış, binek olarak da fayton, landon ve Berline tipi arabalara binilmiştir.

Türkiye'de 1950'li yıllara kadar İstanbul'da faytona binilirken, 1964 yılına kadar Ankara sokaklarında fayton dolaşmıştır. Günümüzde ise İstanbul Adalarda, İzmir'de ve kıyı kentlerimizde turistik amaçlarla fayton taşımacılığı yapılmaktadır. Özellikle Gökçeada ve Bozcaada'da vardır .

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Araba satış bayiliği

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ araba 11 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Türk Dil Kurumu, 21 Mart 2011 tarihinde erişilmiştir
^ Nişanyan Etimolojik sözlük 29 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Sevan Nişanyan, Sözlerin Soyağacı: Çağdaş Türkçenin Etimolojik Sözlüğü, genişletilmiş ve gözden geçirilmiş 3. Basım, Adam Yay. 2007 ISBN 9754188684 , 21 Mart 2011 tarihinde erişilmiştir

[1] raba 11 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Türk Dil Kurumu, 21 Mart 2011 tarihinde erişilmiştir

[2] Nişanyan Etimolojik sözlük 29 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Sevan Nişanyan, Sözlerin Soyağacı: Çağdaş Türkçenin Etimolojik Sözlüğü, genişletilmiş ve gözden geçirilmiş 3. Basım, Adam Yay. 2007 ISBN 9754188684 , 21 Mart 2011 tarihinde erişilmiştir

[1]

[2]

g t d Araba
İnsan gücü ile	Çekçek · El arabası · Bebek arabası · Alışveriş arabası · Bagaj arabası · El takası · Düz yatak arabası · Sedye
Hayvan gücü ile	Atlı tramvay · At arabası · Posta arabası · Savaş arabası · Fayton · Troyka · Kağnı · Kızak
Motor gücü ile	Otomobil · Otobüs · Kamyon · Kamyonet · Panelvan · Minibüs · Traktör

Araba

Araba

Araba

Araba

Kelimenin kökeni[değiştir | kaynağı değiştir]

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Markalar Kategorisinden Haberler