Teksas'ta siyaset

Teksas'ta siyaset, ABD'nin eyaletlerinden biri olan Teksas'taki politik konuları ele alır.

Daha önce eyaletin yürütme meclisi olarak kullanılan bina, günümüzde Teksas Ceza Adalet Bakanlığı'nın Huntsville birimi olarak hapishane işlevi yürütüyor.

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

1836 ila 1845 yılları arasında hüküm süren kısa ömürlü Teksas Cumhuriyeti döneminde Teksaslılar kendi devlet başkanlarını seçiyorlardı. David G. Burnet, Sam Houston, Mirabeau B. Lamar ve Anson Jones, başkanlık görevlerini yürüttüler.^[1] 1845 yılında Teksas, ABD'nin 28. eyaleti olarak birliğe katıldı.^[2]^[3]

Teksas'ın da aralarında olduğu ABD'nin güney eyaletlerinde beyazların üstünlüğünü savunanlar, sadece beyaz seçmenlerin katılabildiği, beyazları esas alan seçimler düzenliyorlardı. Eyalet çapındaki bu seçimler, Demokratik Parti birimleri veya Güney Karolina (1896),^[4] Florida (1902),^[5] Mississippi ve Alabama (1902), Teksas (1905),^[6] Louisiana^[4] ile Arkansas (1906)^[7] ve Georgia (1908) gibi eyaletlerin yasama meclisleri tarafından düzenleniyordu.

**Teksas Başkanlık Seçimlerinin sonuçları**
Yıl	Cumhuriyetçi Parti	Demokratik Parti
2016	%52,23 4.685.047	%43,24 3.877.868
2012	%57,19 4.555.799	%41,35 3.294.440
2008	%55,48 4.467.748	%43,72 3.521.164
2004	%61,09 4.526.917	%38,30 2.832.704
2000	%59,30 3.799.639	%38,11 2.433.746
1996	%48,80 2.736.166	%43,81 2.459.683
1992	%40,61 2.496.071	%37,11 2.281.815
1988	%56,01 3.036.829	%43,41 2.352.748
1984	%63,58 3.433.428	%36,18 1.949.276
1980	%55,30 2.510.705	%41,51 1.881.148
1976	%47,97 1.953.300	%51,14 2.082.319
1972	%66,20 2.298.896	%33,24 1.154.291
1968	%39,87 1.227.844	%41,14 1.266.804
1964	%36,49 958.566	%63,32 1.666.185
1960	%48,52 1.121.130	%50,52 1.167.567

Teksas Yasama Meclisi, 1923 yılında siyasal partilerin kendi ön kabulleri ile kendi kurallarını uygulamalarına izin veren bir yasa çıkardı. Eyaletin baskın siyasi gücü olan Demokratik Parti, Siyah ve Meksikalı-Amerikalı azınlıkların katılımını tamamen yasakladı. Anayasa Mahkemesi'nin baskı ve kararları sonucunda 1927 yılında Teksas meclisi bu yasayı düzeltti ve kanun Nixon v. Herndon adıyla tarihe geçti.^[8]^[9]

Teksas'ta, 1848 yılından Cumhuriyetçi aday Dwight D. Eisenhower'ın 1952 seçimlerindeki zaferine kadar, Katolik Al Smith'i desteklemediği 1928 seçimleri hariç her seçimde başkanlık için Demokrat aday seçildi. Eyaletin beyaz çoğunluğu vardı ve Demokratlar İç Savaş'tan sonra egemenliklerini yeniden kurdular. 20. yüzyılın ortalarında 1952 ve 1956 seçimlerinde, eyalet seçmenleri Dwight D. Eisenhower için oy kayması yaşadı. (Bu arada Teksas, İç Savaş ve Yeniden Yapılanma dönemi sırasında yani 1864 ve 1868 seçimlerinde oy kullanmamıştı)

1960, 1964, 1968 ve 1976 yıllarındaki başkanlık seçimlerinde Demokratik Parti eyalette yine ilk sırayı almıştı. Uzun süren bu Demokratik Parti ağırlığının ardından Teksas vatandaşları 1980 başkanlık seçimlerinden başlayarak yıllardır kesintisiz olarak ağırlıklı olarak oylarını Cumhuriyetçi Parti lehine kullanmaktadırlar.^[10]

Adalet[değiştir | kaynağı değiştir]

Teksas, "yasa ve düzen" hükümlerinin sıkı uygulanmasıyla tanınan bir eyalettir. Hapishane Politikası Girişimi'ne (Prison Policy Initiative) göre, Amerika Birleşik Devletleri'nde nüfusunun beşte birinden fazlasının cezaevi mahkûmu olduğu 21 ilçenin 10'u Teksas'ta bulunmaktadır. Ayrıca ölüm cezası uygulaması da diğer tüm ABD eyaletlerinin çok üzerindedir; Teksas'ta, 1974'ten 2011'e kadar 464 idam kararı infaz edilmiştir.^[11] Aynı dönemde ikinci en yüksek idam kararının infaz edildiği Virginia eyaletinde bu sayı yalnız 108'dir.

Eyaletin ülke siyaseti üzerindeki etkisi[değiştir | kaynağı değiştir]

20. yüzyılın en önemli Amerikan siyasi figürlerinden bazıları, örneğin 37. Başkan Yardımcısı (1961-63) ve 36. Başkan (1963-69) Lyndon B. Johnson, 72. Temsilciler Meclisi Başkanı (1931-33) ve 32. Başkan Yardımcısı (1933-41) John Nance Garner, 1931 ile 1953 yılları arasında aralıklarla 9 kez seçilerek 17 yıl ile en uzun süre Temsilciler Meclisi Başkanlığı yapan Sam Rayburn, 48. Temsilciler Meclisi Başkanı (1987-89) Jim Wright, Senatör (1929–53) Tom Connally ve Senatör (1957-71) Ralph Yarborough Teksas Demokratlarındandır. Ancak, Teksas Demokratları nadiren birleşmişlerdir, iktidar için birbirleriyle çekişmekte olan muhafazakâr, ılımlı ve liberal gruplara bölünmüşlerdir.

Mevcut siyasi durum[değiştir | kaynağı değiştir]

Cumhuriyetçiler, eyalet yasama meclislerinin her ikisinde de hakim durumdadırlar. Teksas kongre delegasyonunun da çoğunluğuna sahiptirler. Günümüzde Teksas, ABD'deki en Cumhuriyetçi eyaletlerden biri konumundadır.

Şimdiki Teksas Eyalet Valisi, 4 Kasım 2014 tarihinde geldiği görevde 6 Kasım 2018 tarihinde yapılan seçimi kazanarak 2. dönemini sürdüren Cumhuriyetçi Greg Abbott'tur.^[12]^[13]

Genel Cumhuriyetçi Parti hakimiyetine rağmen, eyalet başkenti Austin, El Paso, Houston, Dallas, San Antonio ve Rio Grande Vadisi gibi merkezler genel olarak Demokratik Parti yanlısıdır. Ancak, bu şehirlerin banliyöleri de yine Cumhuriyetçi Parti ağırlıklı oy kullanırlar.

Eyaletteki mevcut siyasi partiler ve bağlılıkları[değiştir | kaynağı değiştir]

Teksas Cumhuriyetçi Parti (Cumhuriyetçi Parti'ye bağlı)
Teksas Demokratik Parti (Demokratik Parti'ye bağlı)
Teksas Liberteryen Parti (Liberteryen Parti'ye bağlı)
Teksas Anayasa Partisi (Anayasa Partisi'ne bağlı)
Teksas Bağımsızlık Partisi (Amerika Bağımsızlık Partisi'ne bağlı)
Teksas Yeşil Parti (Yeşil Parti'ye bağlı)
Teksas Reform Partisi (Reform Partisi'ne bağlı)
Teksas Sosyalist Parti (Sosyalist Parti ABD'ne bağlı)
Teksas Komünist Parti (ABD Komünist Partisi'ne bağlı)
Güney Bağımsızlık Partisi (Eyalet bazında)

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

"Most Recent UT/Texas Tribune Survey" (İngilizce). University of Texas Press. 18 Mayıs 2011. 9 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2018.
Cunningham, Sean P. Cowboy Conservatism: Texas and the Rise of the Modern Right. (2010).
Currie, David (1985). The Constitution in the Supreme Court: The First Hundred Years, 1789-1888 (İngilizce). University of Chicago Press.
Maxwell, William Earl; Crain, Ernest; Santos, Adolfo. Texas Politics Today 2009-2010 (İngilizce) (14. bas.). Wadsworth. ISBN 978-0-495-57025-7. 1 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2018.
Schwartz, Bernard (1995). A History of the Supreme Court (İngilizce). Oxford University Press. ISBN 0-19-509387-9. 28 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2018.
Zuczek, Richard (Ağustos 2006). Encyclopedia of the Reconstruction Era (İngilizce). A–L. Greenwood Press. ISBN 0-313-33074-3. 17 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2018.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Neu, C. T. (9 Haziran 2010). Annexation (İngilizce). Texas State Historical Association.
^ Hardin, Stephen L. (1994). Texian Iliad: A Military History of the Texas Revolution, 1835-1836. Texas Classics (İngilizce). University of Texas Press. s. 109. ISBN 978-0-292-79252-4. 20 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2018.
^ Winders, Richard Bruce (2004). Sacrificed at the Alamo: Tragedy and Triumph in the Texas Revolution. Military History of Texas Series: Number Three (İngilizce). Abilene, Teksas: State House Yayınları, McMurry Üniversitesi. ss. 90, 92. ISBN 978-1-880510-80-3. 20 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2018.
^ ^a ^b Walton, Hanes (Jr); Puckett, Sherman; Deskins, Donald R. (Jr). The African American Electorate (İngilizce). s. 347.
^ Farris, Charles D. (Ekim 1954). "The Re-Enfranchisement of Negroes in Florida". The Journal of Negro History (İngilizce). 39 (4). ss. 259-283.
^ Perman, Michael (2003). Struggle for Mastery: Disfranchisement in the South, 1888-1908. The Fred W. Morrison series in Southern studies (İngilizce). Univ of North Carolina Press. s. 297. ISBN 978-080-78602-5-0.
^ Gordon, Fon Louise (2007). Caste and Class: The Black Experience in Arkansas, 1880-1920 (İngilizce). Georgia Üniversitesi Yayınları. ss. 51-52. ISBN 978-082-03313-0-0.
^ "Nixon v. Condon. Disfranchisement of the Negro in Texas". The Yale Law Journal (İngilizce). 41 (8). Yale Üniversitesi. Haziran 1932. s. 1212.
^ Karst, Kenneth L. (1986). "Nixon v. Herndon 273 U.S. 536 (1927)". Encyclopedia of the American Constitution (İngilizce). HighBeam Research. 14 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2018.
^ "Presidential Election Results" (İngilizce). Teksas Devlet Bakanlığı. 16 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2018.
^ "Texas Execution Information" (İngilizce). txexecutions.org. 3 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2018.
^ "Race Summary Report - 2014 General Election - 11/4/2014" (İngilizce). Teksas Devlet Bakanlığı. 16 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2018.
^ "Ara Seçimlerde Sonuçlar Netleşiyor". Amerika'nın Sesi. 5 Kasım 2018. 14 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2018.

[Annexation-1] Neu, C. T. (9 Haziran 2010). Annexation (İngilizce). Texas State Historical Association.

[Hardin-2] Hardin, Stephen L. (1994). Texian Iliad: A Military History of the Texas Revolution, 1835-1836. Texas Classics (İngilizce). University of Texas Press. s. 109. ISBN 978-0-292-79252-4. 20 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2018.

[Winders-3] Winders, Richard Bruce (2004). Sacrificed at the Alamo: Tragedy and Triumph in the Texas Revolution. Military History of Texas Series: Number Three (İngilizce). Abilene, Teksas: State House Yayınları, McMurry Üniversitesi. ss. 90, 92. ISBN 978-1-880510-80-3. 20 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2018.

[Walton-4] Walton, Hanes (Jr); Puckett, Sherman; Deskins, Donald R. (Jr). The African American Electorate (İngilizce). s. 347.

[Farris-5] Farris, Charles D. (Ekim 1954). "The Re-Enfranchisement of Negroes in Florida". The Journal of Negro History (İngilizce). 39 (4). ss. 259-283.

[Perman-6] Perman, Michael (2003). Struggle for Mastery: Disfranchisement in the South, 1888-1908. The Fred W. Morrison series in Southern studies (İngilizce). Univ of North Carolina Press. s. 297. ISBN 978-080-78602-5-0.

[Gordon-7] Gordon, Fon Louise (2007). Caste and Class: The Black Experience in Arkansas, 1880-1920 (İngilizce). Georgia Üniversitesi Yayınları. ss. 51-52. ISBN 978-082-03313-0-0.

[Yale-8] "Nixon v. Condon. Disfranchisement of the Negro in Texas". The Yale Law Journal (İngilizce). 41 (8). Yale Üniversitesi. Haziran 1932. s. 1212.

[American_Constitution-9] Karst, Kenneth L. (1986). "Nixon v. Herndon 273 U.S. 536 (1927)". Encyclopedia of the American Constitution (İngilizce). HighBeam Research. 14 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2018.

[Results-10] "Presidential Election Results" (İngilizce). Teksas Devlet Bakanlığı. 16 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2018.

[11] "Texas Execution Information" (İngilizce). txexecutions.org. 3 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2018.

[Results-2014-12] "Race Summary Report - 2014 General Election - 11/4/2014" (İngilizce). Teksas Devlet Bakanlığı. 16 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2018.

[Amerika'nın_Sesi-13] "Ara Seçimlerde Sonuçlar Netleşiyor". Amerika'nın Sesi. 5 Kasım 2018. 14 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2018.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

g t d Teksas eyaleti
Konular	İklim Delegations Çevre Teksaslılar Coğrafya Jeoloji Hükümet Tarih Hukuk State parks Ulaşım Visitor attractions
Sosyal	Kültür Suç Demografi Ekonomi Eğitim Siyaset
Bölgeler	Ark‑La‑Tex Big Bend Blackland Prairies Brazos Vadisi Orta Teksas Coastal Bend Concho Vadisi Cross Timbers Deep East Texas Doğu Teksas Edwards Platosu Golden Triangle Hill Country Llano Estacado Kuzeydoğu Teksas Kuzey Teksas Osage Plains Panhandle Permian Basin Piney Woods Rio Grande Valley Güneydoğu Teksas South Plains Güney Teksas Texoma Trans-Pecos Batı Teksas
Metropol şehirler	Abilene Amarillo Austin–Round Rock Beaumont–Port Arthur Brownsville–Harlingen College Station–Bryan Corpus Christi Dallas–Fort Worth–Arlington El Paso Houston–The Woodlands–Sugar Land Killeen–Temple Laredo Longview Lubbock McAllen–Edinburg–Mission Midland Odessa San Angelo San Antonio–New Braunfels Sherman–Denison Texarkana Tyler Victoria Waco Wichita Falls
Countyler	bknz. : Teksas'taki countyler listesi

Teksas'ta siyaset nedir?, Teksas'ta siyaset anlamı nedir?, Teksas'ta siyaset ne demektir?