Sándor Wekerle

Sándor Wekerle
Sándor Wekerle
Macaristan Krallığı Başbakanı
	Görev süresi; 17 Kasım 1892 - 14 Ocak 1895
Hükümdar	Franz Joseph
Yerine geldiği	Gyula Szapáry
Yerine gelen	Dezső Bánffy
	Görev süresi; 8 Nisan 1906 - 17 Ocak 1910
Hükümdar	Franz Joseph
Yerine geldiği	Géza Fejérváry
Yerine gelen	Károly Khuen-Héderváry
	Görev süresi; 20 Ağustos 1917 - 30 Ekim 1918
Hükümdar	IV. Károly
Yerine geldiği	Móric Esterházy
Yerine gelen	János Hadik
Kişisel bilgiler
Doğum	14 Kasım 1848; Mór, Macaristan Krallığı
Ölüm	26 Ağustos 1921 (72 yaşında); Budapeşte, Macaristan
Evlilik(ler)	Gizella Molnár

Sándor Wekerle (14 Kasım 1848, Mór - 26 Ağustos 1921, Budapeşte), Macar siyasetçi. Hadik, Avrupa'da Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun bir parçası olan Macaristan Krallığı'nda 1892-1895, 1906-1910 ve 1917-1918 yılları arasında üç farklı dönemde olmak üzere başbakanlık makamında bulunmuştur. Wekerle ilk geldiği dönemde soylu bir aileden gelmeyen biri olarak başbakanlık makamına gelen ilk kişi olmuştur.

Alman kökenli bir ailenin çocuğu olarak Mór'da dünyaya gelen Wekerle, Székesfehérvár'da lise öğrenimini tamamladıktan sonra 1867 yılında girdiği Budapeşte Üniversitesi'nde hukuk eğitimini tamamlayarak hukuk doktoru unvanını elde etmiştir.^[1] Eğitimini tamamladıktan sonra devlet hizmetine dahil olan Wekerle, deneme süresinin ardından Maliye Bakanlığı bünyesinde görevlendirilmiştir. Bu süreçte akademik kariyerine devam eden Wekerle, üniversitede siyasi ekonomi üzerine eğitimine devam etmiştir.

1886 yılında Maliye Bakanlığı'nda devlet temsilcisi olarak genel sekreter görevinde bulunmuştur. 1887 yılında Nagybánya seçim bölgesinde bulunan Erdel'den Liberal Parti üyesi olarak vekil seçilen Wekerle, Reichstag'a seçilmiştir. 1889 yılında Maliye Bakanlığı görevine getirilen Wekerle, ülkenin ekonomisinin düzeltilmesi yönünde faaliyetlerde bulunmuş, devlet kredilerinin geri dönüşümü konusunda olumlu adımlar atmış ve Macar bütçe tarihinde ilk defa bütçede açık oluşmamasını sağlamıştır.^[1]

Maliye Bakanlığı döneminde gösterdiği başarı ile Kasım 1892'de Count Gyula Szapáry ardılı olarak başbakanlık makamına atanan Wekerle, başbakanlıkta etkin bir rol üstlenmiş, katolik ve soyluların muhalefetine rağmen 1894 yılında sivil evlilik yasasını onaylamıştır. Kendisine karşı gösterilen muhalif davranışların sonucunda 14 Ocak 1895'te görevinden istifa etmiştir.

1 Ocak 1897 tarihinde Budapeşte'de yeni kurulan adalet komisyonu başkanlığına getirilen Wekerle, bu tarihten itibaren bir süre siyasetten uzak kalmıştır. Károly Khuen-Héderváry'nin başbakan olarak hükûmetin başında olduğu bir süreçte, kral-imparator uzlaşması sonucunda yeni kurulacak bir hükûmette, hükûmete liderlik yapacak en uygun kişi olarak belirlenen Wekerle, 8 Nisan 1906 tarihi itibarıyla başbakanlık görevini yeniden elde etmiştir. Wekerle bu görevinden her ne kadar 27 Nisan 1909 tarihinde istifa etmiş olsa da, Khuen-Héderváry yönetimindeki hükûmetin 17 Ocak 1910 tarihinde kurulabilmesi sonucu görevini bu tarihe kadar sürdürmek durumunda kalmıştır.

I. Dünya Savaşı'nın devam ettiği bir süreçte, 20 Ağustos 1917 tarihinde üçüncü kez bu makama seçilen Wekerle, Yıldızpatı Devrimi'nin başladığı 28 Ekim 1918 tarihi neticesinde makamında daha fazla kalamayarak 30 Ekim 1918 tarihi itibarıyla görevinden ayrılmıştır.

Wekerle, Macaristan Sovyet Cumhuriyeti döneminin yaşandığı 1919 yılında bir süre rehin olarak esir tutulmuştur.^[2]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b "Wekerle Business School". 29 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2016.
^ Chisholm, Hugh, ed. (1922). "Wekerle, Alexander". Encyclopædia Britannica (12th ed.). London & New York

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Austrian Commanders - Wekerle biyografisi 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Géza Andreas von Geyr: Sándor Wekerle. 1848–1921. Die politische Biographie eines ungarischen Staatsmannes der Donaumonarchie (=Südosteuropäische Arbeiten. 91). Münih 1993
Wekerle hakkında bilgiler 29 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Siyasi görevi
Önce gelen: Kálmán Tisza	Macaristan Maliye Bakanı 1889–1895	Sonra gelen: László Lukács
Önce gelen: Gyula Szapáry	Macaristan Başbakanı 1892–1895	Sonra gelen: Dezső Bánffy
Önce gelen: Géza Fejérváry	Macaristan Başbakanı 1906–1910	Sonra gelen: Károly Khuen-Héderváry
Önce gelen: Ferenc Hegedűs	Macaristan Maliye Bakanı 1906–1910	Sonra gelen: László Lukács
Önce gelen: Béla Pap	Macaristan Savunma Bakanı Geçici 1906	Sonra gelen: Lajos Jekelfalussy
Önce gelen: Stjepan Kovačević	Macaristan Hırvat İşleri Bakanı Geçici 1906	Sonra gelen: Gejza Josipović
Önce gelen: Antal Günther	Macaristan Adalet Bakanı 1909–1910	Sonra gelen: Ferenc Székely
Önce gelen: Móric Esterházy	Macaristan Başbakanı 1917-1918	Sonra gelen: János Hadik
Önce gelen: Gusztáv Gratz	Macaristan Maliye Bakanı Geçici 1917–1918	Sonra gelen: Sándor Popovics
Önce gelen: Béla Mezőssy	Macaristan Tarım Bakanı Geçici 1918	Sonra gelen: Béla Serényi
Önce gelen: János Tóth	Macaristan İçişleri Bakanı Geçici 1918	Sonra gelen: Tivadar Batthyány

[WBS-1] "Wekerle Business School". 29 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2016.

[2] Chisholm, Hugh, ed. (1922). "Wekerle, Alexander". Encyclopædia Britannica (12th ed.). London & New York

[1]

[2]

g t d Macaristan Başbakanları
1848 Devrimi	Batthyány Récsey Kossuth Szemere
Macaristan Krallığı	Andrássy Lónyay Szlávy Bittó Wenckheim K. Tisza Szapáry Wekerle Bánffy Széll Khuen-Héderváry I. Tisza Fejérváry Wekerle Khuen-Héderváry Lukács I. Tisza Esterházy Wekerle Hadik
Geçiş dönemi	M. Károlyi Berinkey Garbai Peidl Karşı olarak G. Károlyi Pattantyús-Ábrahám Friedrich Huszár
Kral Naipliği	Simonyi-Semadam Teleki Bethlen Karşı olarak Rakovszky G. Károlyi Gömbös Darányi Imrédy Teleki Keresztes-Fischer Bárdossy Keresztes-Fischer Kállay Sztójay Lakatos
Geçiş dönemi	Szálasi Miklós Tildy F. Nagy Dinnyés
Komünist Macaristan	Dobi Rákosi I. Nagy Hegedüs (I. Nagy) Kádár Münnich Kádár Kállai Fock Lázár Grósz Németh
Macaristan	Antall Boross Horn Orbán Medgyessy Gyurcsány Bajnai Orbán
İtalik vekaleten olduğunu gösterir.

g t d Macaristan tarım bakanları
1848 Devrimi	Klauzál Batthyány
Macaristan Krallığı	Gorove Szlávy Zichy Bartal Simonyi Trefort Kemény Széchenyi Szapáry A. Bethlen Fejérváry Festetics I. Darányi Tallián György Feilitzsch I. Darányi Serényi Ghillány Mezőssy Wekerle Serényi
Geçiş dönemi	Buza Csizmadia Nyisztor Hamburger Vántus (karşısında Kintzig) Takács Győry I. Szabó Rubinek
Kral Naipliği	I. Szabó Mayer I. Szabó I. Bethlen Mayer Ivády Purgly Kállay K. Darányi Marschall Sztranyavszky Teleki Bánffy Jurcsek
Geçiş dönemi	Pálffy I. Nagy Kovács Dobi Bárányos Á. Szabó Dobi Csala
Komünist Macaristan	Erdei Hegedüs Erdei Matolcsi Kovács Dögei Losonczi Dimény Romány Váncsa Hütter
Macaristan	F. J. Nagy Gergátz J. Szabó Lakos F. Nagy Torgyán Boros Vonza Németh Gráf Fazekas

g t d Macaristan maliye bakanları
1848 Devrimi	Kossuth Batthyány Duschek
Macaristan Krallığı	Lónyay Kerkapoly Szlávy Ghyczy Széll Tisza Szapáry Tisza Wekerle Sr. Lukács Fejérváry Hegedűs Wekerle Sr. Lukács Teleszky Gratz Wekerle Sr. Popovics
Geçiş dönemi	M. Károlyi Szende J. Varga Székely ve Lengyel Székely Miákits Peidl Grünn Korányi
Kral Naipliği	Hegedüs Hegyeshalmi Bethlen Kállay Walko Korányi Bud Wekerle Jr. G. Károlyi Korányi Imrédy Fabinyi Reményi-Schneller
Geçiş dönemi	Vásáry Oltványi Gordon Rácz Nyárádi Gerő
Komünist Macaristan	Kossa Olt Kossa Antos Nyers Tímár Vályi Faluvégi Hetényi Medgyessy Villányi Békesi
Macaristan	Rabár Kupa Szabó Békesi Bokros Medgyessy Járai M. Varga László Draskovics Veres Oszkó Matolcsy M. Varga

Sándor Wekerle anlamı nedir

Sándor Wekerle anlamı nedir

Sándor Wekerle

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]