Siyahi milliyetçiliği

Siyahi milliyetçiliği veya Siyah milliyetçiliği, Siyahların bir ırk olduğu inancını benimseyen ve Siyah ırksal ve ulusal bir kimlik geliştirmeye ve sürdürmeye çalışan bir milliyetçilik veya panmilliyetçilik türüdür. Siyah milliyetçisi aktivizm, özellikle beyaz kültüre (entegrasyon yoluyla veya başka bir şekilde) asimilasyona direnmek ve belirgin bir Siyah kimliğini korumak için Siyah toplulukların ve insanların sosyal, siyasi ve ekonomik olarak güçlendirilmesi etrafında döner.

Siyah milliyetçiliği bazen Siyah üstünlüğünün ve Siyah ayrılıkçılığının bir kısaltması veya bir alt kümesi olarak tanımlanır ve bu terimler genellikle gazeteciler ve akademisyenler tarafından birbirinin yerine kullanılmıştır. Aslında çok farklı felsefelerdir: Siyah ayrılıkçılığı "sadece bir Siyah devletin" peşindedir; ve Siyah üstünlüğü, Siyahların Siyah olmayanlardan üstün olduğu ve onlara hükmetmesi gerektiği inancı olarak tanımlanmıştır (bazı eleştirmenler Siyahlar arasında böyle bir tutumun gerçek varlığını sorgulamış olsalar da).

Siyah milliyetçiler, Siyah ırkın ve tarihsel olarak Siyah devletlerin kültürlerinin hayatta kalmasını sağlamaya çalıştıklarını söylüyorlar. Bu arada siyahi milliyetçiliği eleştirenler, pek çok Siyahi milliyetçi grubun ırkçı şiddeti desteklediğini savunuyor.

Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Afrikalı Amerikan toplumunda Siyahi milliyetçilik ortaya çıktı. 20. yüzyılın başlarında, ABD merkezli Marcus Garvey tarafından teşvik edilen Garveyizm, Siyahi milliyetçi fikirleri daha da ileriye taşıdı. Siyahi milliyetçi fikirler, özellikle Wallace Fard Muhammed tarafından kurulan İslam Ulusu gibi gruplar olmak üzere Siyahi İslam hareketi üzerinde de etkili oldu. 1960'larda Siyah milliyetçilik Kara Panter Partisi'ni ve daha geniş siyahi güç hareketlerini etkiledi.

Erken tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Martin Delany (1812-1885), Afrikalı Amerikalı bir kölelik karşıtı, tartışmasız Siyahi milliyetçiliğin ilk savunucusuydu.

Haiti Devrimi'nin başarısından esinlenen siyahi ve yerli Afrika milliyetçiliğinin siyasi düşüncedeki kökenleri 19. ve 20. yüzyıl başlarında Marcus Garvey, Benjamin "Pap" Singleton, Henry McNeal Turner, Martin Delany, Henry Highland Garnet, Edward Wilmot Blyden, Paul Cuffe gibi insanlara dayanmaktadır. Afroamerikan kölelerin Liberya veya Sierra Leone'ye geri gönderilmesi, 19. yüzyılda yaygın bir Siyah milliyetçi temaydı. Marcus Garvey'nin 1910'lar ve 1920'lerdeki Evrensel Zenci İyileştirme Derneği, milyonlarca üyelik talep edilen ve bugüne kadarki en güçlü siyahi milliyetçi hareketti. Garvey'nin hareketine ana hat siyahi liderler karşı çıktı ve hükûmetin eylemiyle ezildi. Ancak, birçok mezunu, ilham verici söylemini hatırladı.

Wilson Jeremiah Moses'a göre, felsefe olarak Siyah milliyetçilik üç farklı dönemden incelenebilir ve bugün Siyahi milliyetçilik olarak değerlendirebileceğimiz şey için çeşitli ideolojik bakış açılarına yol açabilir.

İkinci Siyahi milliyetçilik dönemi Devrimci Savaş'ın ardından başladı. Bu dönem, sömürgeler içinde (özellikle New England ve Pensilvanya içinde) çok sayıda eğitimli Afrikalının aydınlanmanın fikirlerinden ortaya çıkan sosyal koşullardan iğrenmeye başladığı zamanı ifade eder. Bu düşünce biçiminden, siyahileri birleştirecek organizasyonlar yaratmaya çalışan siyahi topluluk içindeki bireylerin yükselişi geldi. Bu kuruluşların amacı, siyahileri bir araya getirerek endişelerini dile getirmek ve kendi toplumlarının kendini geliştirmesine yardımcı olmaktı. Bu düşünce biçimi; Prens Hall, Richard Allen ve Absalom Jones, James Forten, Cyrus Bustill, William Gray gibi tarihsel kişiliklerde bulunabilir. Çünkü; Afrika Mason Locaları, Özgür Afrika Topluluğu ve St. Thomas Afrika Piskoposluk Kilisesi gibi Kilise Kurumları gibi belirli kuruluşların kurucusu olmaları nedeniyle. Bu kurumlar, kendi halkları için bağımsız ve ayrı organizasyonlar geliştirmek için erken vakıflar olarak hizmet ettiler. Amaç, birçok kez sadece beyaz topluluklardan ve devlet tarafından finanse edilen kuruluşlardan dışlananları içerecek gruplar oluşturmaktı.

Siyah milliyetçiliğin üçüncü dönemi, özellikle çeşitli Afro-Amerikan din adamları arasında, Yeniden Yapılanma sonrası dönemde ortaya çıktı. Afrika kökenli Amerikalılar kuruluşundan bu yana ABD'de kölelik ve Jim Crowizm'in baskısına uzun süre katlandıkları için ayrı çevreler kuruldu ve kabul edildi. Bürokrasi olgusu, siyahları siyah olmayanlardan ayırma ve yalpalayan ayrı topluluklar inşa etme ihtiyacını vurgulayan modern bir siyah milliyetçilik biçiminin doğmasına yol açtı. Yeni ideoloji Mağribi Bilim Tapınağı ve İslam Ulusu gibi grupların felsefesi haline geldi. 1930'da Wallace Fard Muhammed İslam Ulusu'nun kurucusu oldu. İslam Ulusu hakkında bilgi yayma yöntemi Detroit, Michigan'da bireyleri işe almak için alışılmadık taktikler kullandı. Daha sonra Elijah Muhammed, İslam Ulusu'na liderlik edecek ve Malcolm X gibi insanlara akıl hocası olacaktı. 1960'lar dini, kültürel ve siyasi milliyetçiliğin arttığı bir dönem getirse de, Afromerkezciliğin tanıtımına öncülük edecek olan siyah milliyetçilikti.

Prens Hall[değiştir | kaynağı değiştir]

Prens Hall, Devrim Savaşı'ndan sonra Boston'un önemli bir sosyal lideriydi. Black Freemasonry'nin kurucusu olarak yaptığı katkıyla tanınıyor. Hayatı ve geçmişi belirsizdir, ancak yirmi bir yıllık kölelikten sonra serbest bırakılan eski bir köle olduğuna inanılmaktadır. 1775'te Hall ile birlikte on beş siyah adam İngiliz askerlerinden oluşan mason locasına katıldı, askerlerin ayrılmasından sonra kendi orman evleri olan African Lodge #1'i oluşturdular ve 1784'te tam boy verildi. Boylarına rağmen Amerika'daki diğer beyaz mason orman evleri onlara eşit davranmadı ve bu yüzden Hall, ülkedeki diğer siyah Mason orman evlerinin kendi amaçlarına yardım etmelerine yardımcı olmaya başladı. Hall, Siyahi milliyetçilik adına verdiği dilekçelerle (çoğu reddedildi) birlikte siyahi topluma yaptığı katkılarla tanındı. 1787'de Massachusetts Meclisine siyahları Afrika'ya geri göndermek için başarısız bir şekilde dilekçe verdi (beyazların üstünlüğünden "tam" özgürlük elde etmesi için). 1788'de Hall, köle ticaretinin ve ilgililerin yasaklanması mevzuatının geçirilmesine tanınmış bir katkıda bulundu. Hall, topluluğuna yardım etme çabalarını sürdürdü ve 1796'da Boston'a siyah okulların finansmanını onaylaması için dilekçesini verdi. Şehrin bir bina sağlayamamasına rağmen Hall, binanın işletilebilir olmasını ödün verdi. 1807'deki ölümüne kadar Hall, lağvedilmesi, vatandaşlık hakları ve toplumun genel olarak ilerlemesi konularında siyah hakları için çalışmaya devam etti.

Özgür Afrika Derneği[değiştir | kaynağı değiştir]

1787'de Pensilvanya'nın siyahi bakanları Richard Allen ve Absalom Jones, Pensilvanya Özgür Afrika Derneği'ni kurdular. Bu organizasyonun amacı, sadece bir din biçiminin kısıtlamalarından arınmuş bir kilise oluşturmak ve toplumlarına özel bir ibadethanenin oluşturulmasının önünü açmaktı. 1793'te St. Thomas Afrika Piskoposluk Kilisesi'ni oluşturduklarında bunu başardılar. Topluluk, özellikle kölelik karşıtı erkekler ve eski köleler olan birçok üyeyi içeriyordu. Allen, ibadetin yüksek sesle ve açık sözlü olması gerektiğine dair kendi inançlarına uyarak, iki yıl sonra örgütten ayrıldı. Kilise papazı olmak için bir fırsat ama teklifi Jones'a bırakarak reddetti. Toplumun kendisi, üyelerinin topluluklarını daha iyi hale getirmek için diğer iş ortaklarıyla sosyalleşmelerine ve ağ kurmaya izin veren unutulmaz bir hayır kurumuydu. Etkinliği ve açık kapıları, şehirdeki diğer birçok siyahi karşılıklı yardım topluluğu ortaya çıkmaya başladığından, şehir için motivasyonel bir büyüme olarak hizmet etti. Ayrıca toplum, 1793'teki sarı humma salgını sırasında yaptığı yardımların şehrin çoğunun canını aldığı bilinmektedir.

Philadelphia, Pennsylvania'daki St. Thomas Afrika Piskoposluk Kilisesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Afrika Kilisesi veya St. Thomas Philadelphia, Pennsylvania Afrika Piskoposluk Kilisesi, 1792 yılında Afrika kökenliler için, toplum için bir koruyucu kilise olarak kuruldu. Kilisenin kuruluşunun başlangıcında kitleleri evlerde ve yerel okullarda tutuldu. Özgür Afrika Derneği'nin kurucularından biri aynı zamanda Afrika Kökenli ilk Piskoposluk rahibi Absalom Jones'tu. Orijinal kilise evi, şimdi St. James Place olan Philadelphia'daki 5th ve Adelphi Caddeleri'nde inşa edildi ve 17 Temmuz 1794'te ithaf edildi; Kilisenin diğer yerleri şunlardı: Walnut yakınlarındaki 12th Street, 57th ve Pearl Streets, 52nd ve Parrish Streets ve Philadelphia'nın tarihi Overbrook Farms semtindeki mevcut konum, Overbrook ve Lancaster Avenue. Kilise çoğunlukla Afro-Amerikan. Kilise ve üyeleri, 1800'lerin kaldırılması/kölelik karşıtı ve eşit haklar hareketinde kilit rol oynamışlardır.

"1960'tan beri St. Thomas, Ulusal Renkli İnsanları İlerleme Derneği (NAACP), Siyah Piskoposlar Birliği, Fırsatlar Sanayileşme Merkezi (İİt), Philadelphia Dinlerarası Eylem ve Piskoposluk Kilisesi Kadınları ile yaptığı çalışmalarla yerel ve ulusal sivil haklar hareketinde yer almıştır. En önemlisi, Piskoposluk Kilisesi'ndeki siyah varlığın bilgi ve değerini korumak hareketin ön saflarında yer almıştır. En önemlisi, Piskoposluk Kilisesi'ndeki siyah varlığın bilgi ve değerini korumak hareketin ön saflarında yer almıştır. Bugün bu gelenek, Hristiyan Oluşumu, Şansölye Korosu, Müjde Korosu, Caz Topluluğu, Erkek Bursu, Genç Yetişkin ve Gençlik Bakanlıkları, Kilise Okulu, Sağlık Bakanlığı, Bakım Bakanlığı ve Çobanlık Programı gibi bir dizi bakanlık aracılığıyla hala büyüyen bir üyelikle devam etmektedir."

İslam Ulusu[değiştir | kaynağı değiştir]

Wallace D. Fard 1930'larda İslam Ulusu'nu kurdu. Fard, daha sonra örgütün lideri olan öğrencisi Elijah Muhammed'i aldı. Grubun temeli, Hristiyanlığın sadece Beyaz bir adamın dini olduğu, İslam'ın ise siyahilerin yolu olduğu inancıydı; Hristiyanlık, köleliğin kendisi gibi, köleleştirmeleri sırasında beyazların ellerinde acı çeken insanlara zorlanan bir dindi. İslam milleti mensuplarının inançları, Kur'an'a uyan ve İslam dini altında Allah'a ibadet edenlere benzer. Beyazların tarihsel olarak renkli insanlara davranış biçimine duyulan kırgınlık üzerine kurulan İslam Ulusu, siyahi milliyetçilik fikirlerini benimser. Grubun kendisi, Elijah Muhammed'in liderliğinden bu yana, toplumun her kesiminden binlerce takipçi topladı: hapishanelerden, siyah gurur ve siyahi milliyetçi hareketlerden. Amaçları kendi okullarına ve kiliselerine sahip olmak ve diğer ırk gruplarına güvenmeden birbirlerini desteklemekti. İslam Ulusu üyeleri Siyahi Müslümanlar olarak bilinir. Grup, Hatipleri olarak Malcolm X gibi tanınmış isimlerle giderek daha fazla öne çıktıkça, yabancılardan giderek daha fazla ilgi gördü. 1959'da grup, The Hate That Hate Produced adlı bir belgesele konu oldu. Belgesel, organizasyonu siyah bir üstünlük grubu olarak tasvir ederek olumsuz bir ışıkta oynatıyor. Bu tür tasvirlerle bile, grup halkının desteğini kaybetmedi. Elijah Muhammed öldüğünde, oğlu İslam Ulusu'nun lideri olarak görevi üstlendi, örgütü İslam'ın daha ortodoks bir yinelemesine dönüştürdü ve şiddet eğiliminde olan inançları terk etti. Bu dönüşüm, ideolojideki değişiklikten memnun olmayan başkalarını grubu terk etmeye sevk etti. Orijinal organizasyonun amaçlarını yeniden tesis etmek için "Yeni" bir İslam Ulusu yarattılar.

Güney Yoksulluk Hukuk Merkezi, İslam Ulusu'nu bir nefret grubu olarak sınıflandırır ve şunları belirtir: "Beyazlara karşı doğuştan gelen siyah üstünlüğü teolojisi ve liderlerinin derin ırkçı, antisemitik ve LGBT karşıtı söylemleri, NOI'ye organize nefret saflarında önemli bir konum kazandırmıştır. Louis Farrakhan şu anda grubun lideridir.

Elijah Muhammed[değiştir | kaynağı değiştir]

Elijah Muhammed, İslam Milleti'nin kurucusu Wallace Fard'ın halefi olarak ünlüydü. 7 Ekim 1897'de Georgia'da doğdu. Grubu 1934'ten 1975'e kadar yönetti, Malcolm X gibi diğer ünlü liderlerin akıl hocalarından biri olarak çok iyi tanındı. 25 Şubat 1975'e kadar Chicago'da yaşadı ve örgütün liderliği oğluna geçti.

20. yüzyıl[değiştir | kaynağı değiştir]

Marcus Garvey[değiştir | kaynağı değiştir]

Marcus Garvey, dünyanın dört bir yanındaki Afrikalıları ırklarıyla gurur duymaya ve kendi türlerindeki güzelliği görmeye teşvik etti. Bu siyahi milliyetçilik biçimi daha sonra Garveyizm olarak tanındı. Garveyizm'in ana fikri, dünyanın her yerindeki Afrikalıların tek bir halk olduğu ve kültürel ve etnik farklılıklarını bir kenara bırakıp kendi ortak tarihleri altında birleşmezlerse asla ilerleyemeyecekleriydi. Booker T. Washington, Martin Delany ve Henry McNeal Turner'ın önceki çalışmalarından büyük ölçüde etkilenmiştir. Garvey kendi kişisel manyetizmasını ve siyahi psikolojisi anlayışını ve yüzleşme psikolojisini kullanarak Afrikalı Amerikalıların zihinleri ve ruhları için siyah burjuvalara meydan okuyan bir hareket yarattı. Marcus Garvey'in Amerika'ya dönüşü, ona en çok ilham veren kişi olan Booker T. Washington ile tanışma arzusuyla ilgiliydi, ancak Garvey Washington'la buluşmak için zamanında dönmedi. Buna rağmen, Garvey çabalarıyla ilerledi ve iki yıl sonra, Washington'un ölümünden bir yıl sonra, Garvey Amerika'da, UNIA olarak bilinen Birleşik Negro İyileştirme Derneği olarak bilinen benzer bir örgüt kurdu.

Malcolm X[değiştir | kaynağı değiştir]

1953 ve 1964 arasında, Afrikalı liderlerin çoğu, Afrikalı Amerikalıları ana akım Amerikan yaşamına entegre etmek için sivil haklar hareketinde çalışırken, Malcolm X, siyahların bağımsızlığının ve siyahların gururu ve erkekliğinin geri kazanılmasının hevesli bir savunucusuydu. Yahudi-Hristiyan dini geleneklerinden Amerikan siyasi ve ekonomik kurumlarına kadar Batı kültürünün sözde değerlerinde ve doğası gereği ırkçı eylemlerinde ikiyüzlülük olduğunu iddia etti. Ayrılıkçılığın ve siyasetin kontrolünün ve kendi topluluğu içindeki ekonominin siyahlara sivil haklar lideri Martin Luther King Jr.'ın ve SCLC, SNCC, NAACP ve CORE gibi ana akım sivil haklar gruplarının taktiklerinden daha iyi hizmet edeceğini savundu. Malcolm X, şiddetsizliğin "aptalların felsefesi" olduğunu ve herhangi bir şeyi başarmak için Afrikalı Amerikalıların ulusal kimliklerini geri kazanmaları, İkinci Değişiklik'in kapsadığı hakları benimsemeleri ve kendilerini beyaz hegemonyasından ve yargısız şiddete karşı savunmaları gerektiğini ilan etti. King'in ünlü "Bir Rüyam Var" konuşmasına cevaben Malcolm X, "King bir rüya görürken, biz zenciler bir kabus görüyoruz."

Frantz Fanon[değiştir | kaynağı değiştir]

Frantz Fanon, Fransa'dayken, sömürgeci boyunduruk altına almanın Afrika ruhu üzerindeki etkisinin bir analizini yapan ilk kitabı Siyah Deri, Beyaz Maskeler'i yazdı. Bu kitap, Fanon'un siyahi olma deneyiminin çok kişisel bir anlatımıydı: bir erkek, bir entelektüel ve bir Fransız eğitimine taraf olarak. Fanon kitabı Fransa'dayken yazmış olsa da, diğer çalışmalarının çoğu Kuzey Afrika'da (özellikle Cezayir'de) yazılmıştır. Fanon'un dekolonizasyon mücadelesinde sınıf, ırk, ulusal kültür ve şiddetin rolünü analiz ettiği Yeryüzünün Lanetlileri'ni bu süre zarfında yaptı. Fanon bu çalışmasında, sömürgeleştirilenler için şiddetin özgürleştirici rolü ve ayrıca sömürgecilik karşıtı mücadelede şiddetin genel gerekliliği konusundaki görüşlerini açıkladı. Her iki kitap da Fanon'u Üçüncü Dünya'nın çoğunun gözünde 20. yüzyılın önde gelen sömürgecilik karşıtı düşünürlerinden biri olarak kabul ettirdi. 1959'da Cezayir üzerine denemelerini "L'An Cinq: De la Révolution Algérienne" adlı bir kitapta derledi.

21. yüzyılda dirilişi[değiştir | kaynağı değiştir]

Not Fucking Around Coalition (NFAC), Amerika Birleşik Devletleri'nde siyahi milliyetçi bir örgüttür. Grup, siyahların kurtuluşunu ve ayrılıkçılığı savunuyor. Haber kaynakları tarafından “Kara milis” olarak tanımlandı. NFAC üyelerinin ilk kez göründüğü 12 Mayıs 2020'de, yerel medya tarafından "Kara Panterler" olarak tanımlanmalarına rağmen, Şubat ayında Ahmaud Arbery'nin öldürülmesi üzerine Brunswick, Georgia yakınlarındaki bir protestoydu. DePaul Üniversitesi'nde tarih profesörü olan Thomas Mockaitis, onlar için: "Bir bakıma (NFAC) Kara Panterleri yansıtıyor ama onlar daha ağır silahlı ve daha disiplinli... Şimdiye kadar, polisle koordine oldular ve şiddete başvurmaktan kaçındılar." dedi.

Büyük Usta Jay ve John Jay Fitzgerald Johnson olarak da bilinen John Fitzgerald Johnson, grubun liderliğini üstleniyor ve grubun "eski askeri atıcılardan" oluştuğunu belirtti. 2019'da Johnson, Atlanta Black Star'a örgütün başka bir Greensboro Katliamı'nı önlemek için kurulduğunu söyledi. Johnson, Siyah Milliyetçi görüşlerini dile getirerek, Amerika Birleşik Devletleri'nin Teksas eyaletini teslim etmesi gerektiği görüşünü ortaya koydu. Bağımsız bir ülke kurabilmeleri veya Afrikalı-Amerikalıların Birleşik Devletler'den bağımsız bir ulus oluşturacakları toprak sağlayacak başka bir ülkeye gitmelerine izin verebilmeleri için Afrikalı-Amerikalılara devredildi.

Devrimci Siyahi milliyetçilik[değiştir | kaynağı değiştir]

Devrimci Siyah milliyetçiliği, Siyahların kendi kaderini tayin hakkını elde etmek için kültürel milliyetçiliği bilimsel sosyalizmle birleştiren bir ideolojidir. İdeolojinin savunucuları, devrimci Siyah milliyetçiliğinin, kapitalizm altında sınıf temelli sömürü de dahil olmak üzere her türlü baskıyı reddeden bir hareket olduğunu savunuyorlar. Kara Panter Partisi ve Devrimci Eylem Hareketi gibi Devrimci Siyah milliyetçi örgütler de Frantz Fanon, Mao Zedong ve Kwame Nkrumah gibi önemli devrimci teorisyenlerin yazılarından esinlenen bir dizi sömürgecilik karşıtı politikayı benimsediler.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Siyahi milliyetçiliği nedir?, Siyahi milliyetçiliği anlamı nedir?, Siyahi milliyetçiliği ne demektir?