Polonya Cumhuriyeti Sejm'i Sejm Rzeczypospolitej Polskiej
10. dönem
Tür
Tür	Alt meclis Polonya Parlamentosu
Tarih
Kuruluş	1493 (1493)
Başkanlık
Başkan	Szymon Hołownia, Polonya 2050 13 Kasım 2023 tarihinden beri
Yapı
Siyasi gruplar	Hükûmet (248)      Sivil Platform (157)      Polonya 2050 (33)      Polonya Halk Partisi (32)      Sol (26) Muhalefet (212)      Hukuk ve Adalet (194)      Konfederasyon (18)
Seçimler
Oylama sistemi	Açık liste, Nispi temsil sistemi, 41 seçmen (%5 ulusal seçim barajıa)
Son seçim	15 Ekim 2023
Toplantı yeri
Sejm Binası Śródmieście, Varşova
Website
sejm.gov.pl
Dipnotlar
a koalisyonlar için %8.

Sejm (Lehçe: Sejm Rzeczypospolitej Polskiej), Polonya Cumhuriyeti'nin Polonya Parlamentosu'nun alt meclisidir. 460 kişiden (posłowie, Lehçede "milletvekili" anlamında) genel oy hakkı ile seçilmiş ve "Polonya Cumhuriyeti'nin Sejm'inin Mareşali" (Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej) olarak bilinen konuşmacı tarafından yönetilmiştir.

Lehistan Krallığı döneminde, "Sejm" Polonya Parlamentosu'nda üç odalı olarak düzenlenmiştir: Alt meclis (Elçiler Odası; Lehçe: Izba Poselska), üst meclis (Polonya Senatosu; Lehçe: Senat) ve Kral. Bu şekilde üç seviyeli bir parlamento oldu. İkinci Polonya Cumhuriyeti'nden (1918–1939) beri, "Sejm" yalnızca parlamentonun alt meclisi oldu; üst meclise Senat Rzeczypospolitej Polskiej ("Polonya Cumhuriyeti'nin Senatosu") denir.

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Lehistan Krallığı[değiştir | kaynağı değiştir]

"Sejm" kelime anlamı Eski Slavca'da "toplama" demektir. Meclisin kökeni Polonya'nın parçalanma (1146–1295) döneminde gücünü kazanan Kral'ın Konseyleri'nden (wiec) gelmektedir. 1182 yılında in Łęczyca'daki Sejm konseylerden en önemlisidir, Polonya tarihinde ilk defa kralın özgürlüğü kısıtlandı. Bir piskoposun ölümünden sonra kırsal toprakların ve piskoposluk topraklarının alınışında keyfi haciz yasakladı. Ancak, bu erken Sejmler düzenli bir olay değildi ve yalnızca Kral'ın buyruğuyla oluşmuştur.

1493'ten sonra Sejm Piotrków'da, düzenli toplantılar yapmaya başladı ve 2 yılda bir dolaylı seçimler yapıldı. Çift meclislilik uygulanmış. Sejm ikiye bölündü: 81 piskopos ve diğer ruhani liderlerden oluşan Senat (Senato); ve daha küçük yerel sejmik (arazi sahibi soylu kişiler) tarafından seçilmiş 54 elçiden oluşan Elçilerin Odası. Bu dönemde, Polonya'nın asaleti, ülke nüfusunun 10%'u tarafından hesap edilen (Avrupa'daki en yüksek miktarın ardından) özellikle etkili oluyordu ve Altın Özgürlük'ün son gelişmesi ile Sejm'lerin gücü önemli ölçüde arttı.^[1]

Lehistan-Litvanya Birliği[değiştir | kaynağı değiştir]

Zamanla alt meclisteki elçiler sayı ve güç bakımından arttı. Kralı kendi ayrıcalıkları için bastılar. En sonunda kral arazi sahibi soylulara ve onların köylülerine askeri servis oluştururken Sejm ayrıcalıklı sınıfların hedeflerini desteklemede daha aktif oldu. Sonra Lublin Birliği 1569'da, Lehistan Krallığı, Litvanya Büyük Dükalığı ile birleşerek Lehistan-Litvanya Birliği oldular ve bu sayede Sejm Litvanyalı soyluları da kendine dahil etti. Bu "İki Ulus Birliği" döneminde üçlü sistem devam etmiştir, Sejm, Senato ve Kral ile. 16. yüzyılın ilk birkaç on yılında, Senato Sejm üzerinde öncelik kurmuştu; ancak, 1500'lerin ortasından beri, Sejm Szlachta'nın ("orta asalet") güçlü bir temsili vücudu olmuştur. Yakında, Sejm kralın yetkilerini ciddi ciddi sınırlamaya başladı. Kanun (Hukuk), vergi, bütçe ve devlet hazinesi konuları (askeri bağışların artışı), dış siyaset ve soyluların onayı ile son kararlar belirlendi. 1573 Varşova Konfederasyonu Sejm'in asillerini resmi yaptırım ve Federal bölgedeki dini tolerans yasağını Avrupa'daki Reform ve Karşı Reform savaşlarından kaçanlara sığınak sağlaması için uygun gördü.

16. yüzyılın sonuna kadar, oy birliği gerekli değildi ve çoğunluğun gücü oylama için yaygın sistemdi. Sonra, ileri gelen Lehlerin hem güç hem de sayı bakımından artışıyla, oybirliği prensibi, liberum veto (Latince: "Ben özgürce yasaklarım") soyluların haklarının kurumu ile yeniden tanıtıldı. Ayrıca, eğer elçiler oy birliği ile karara altı hafta (tek oturumda zaman sınırı) varamasalardı, tartışmalar geçersiz ilan edilirdi ve bu 'Sejm' 'den önceki tüm eylemler iptal edilirdi. 17. yüzyılın ortalarından beri, Sejm çözünürlüğünde otomatik olarak belirlenen bir elçi ya da senatör biri tarafından diğer, daha önce onaylanmış kararların reddi nedeniyle, herhangi bir itiraz olmadı. Bu tüm' 'Sejm' 'lerin oluşturduğu bir bütün çözünürlük verilen bir oturumda geçti kararlar ve bu durum Sejm yıllık "kurucu eylemi" olarak yayınlanmasının nedeniydi, örnek: "Anno Domini 1667". 16. yüzyılda hiçbir tek kişi ya da küçük grup davaya cesaret edemedi ama 17. yüzyılın ikinci yarısında, Sejm'de liberum veto neredeyse durduruldu, Lehistan-Litvanya birliği çöküşün eşiğine geldi. Liberum veto 1791'de Polonya'nın 3 Mayıs Anayasası'nın kabulüyle tamamen kaldırıldı. Anayasa kabulü ve olası uzun vadeli sonuçları olmuş olabildi. O sonuçlara göre Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Rusya ve Prusya Polonya-Litvanya birliğini paylaştı ve 300 yıllık Polonya parlamentosunun sürekliliği sona erdi.

1493 ve 1793 arasında Sejm 240 kere yapıldı, Sejmlerdeki toplam tartışma zamanı 44 yıldır.^[2]

Polonya'nın Bölünmesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Varşova Düklüğü'nün çöküşünden sonra, 1807 ve 1815 arasında bir şekilde Napolyon Bonapart'ın istemci durumu, Varşova Düklüğü Sejm'inin kısa ömürlüğü ve Polonya Kongresi'nin Sejm'i ile Rusya'nın Kongresówka (Polonya Kongre Krallığı)'sı kuruldu. Bu krallık kraldan (Rus İmparatoru), üst meclisten (Senate), alt meclisten (Elçiler Odası) oluşuyordu.

1795'ten 1918'deki Polonya hükûmetinin yeniden kuruluşuna kadar olan periyod boyunca küçük güçler tarafından Polonyalı yasama organı gerçekleşti ve Rusya, Prusya (sonradan birleşik Almanya) ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu güçleri tarafından işgal edildi ve Bu güçler ulusal düzeyde kendi ilgilerini çeken eski Polonya toprakları için mevzuat yaydılar.^[2]

Polonya Kongresi[değiştir | kaynağı değiştir]

Elçiler odası, ismine rağmen, Kalıtsal asalet (yerel meclisleri tarafından gönderilen), yalnızca 77 elçiden oluşmuyordu; aynı zamanda halktan 51 milletvekili seçilirdi. Tüm milletvekilleri parlamenter dokunulmazlık hakkına sahipti. Her milletvekilinin altı yıllık süresi vardı ama milletvekillerinin yarısı 2 yılda bir seçilirdi. Milletvekili adayları okuma-yazma bilmek ve belirli bir mal varlığına sahip olmak zorundaydı. Yasal seçme yaşı 21'di, oya izin vermeyen askerlerin olduğu şehirlerin vatandaşları hariç. Meclis oturumları başlangıçta her iki yılda bir yapılırdı ve (en az) 30 gün boyunca sürerdi. Ancak, liberal ve muhafazakâr milletvekilleri ile hükûmet yetkilileri arasındaki birçok çatışmadan sonra, oturumlar sadece dört kez yapıldı (1818, 1820, 1826 ve 1830, son iki oturum gizli yapıldı).

Sejm'in oylar için sivil ve idari yasal konuları, kralın izniyle çağırma hakkı vardı, o da maliye politikası'nda ve askeri konularda oy verebildi. Hükûmet yetkilerini ve dilekçeleri dosyalama denetim hakkına sahipti. Diğer yandan Senato'nun 64 üyesi, voyvodalar ve kastellanlar (her iki tip vali)'dan oluşmuştur, Rusça "kanın prensleri" ve dokuz piskoposlar. Meclis Mahkemesi olarak, "vatandaşların kitapları"'nı denetleme hakkına sahipti ve Temsilciler Meclisi gibi yasama hakkını kullanabilirdi.^[2]

Almanya & Avusturya-Macaristan[değiştir | kaynağı değiştir]

Bağımsız Krakow Şehri'nde (1815–1846), Temsilciler Meclisi kuruldu ve 1827'den beri, taşra sejm'i Büyük Poznań Dükalığı'nda var. Lehler seçildi ve çoğunluğu tüm yasamalarda temsil etti; ancak, onlar büyük ölçüde güçsüz kurumlardı ve yalnızca çok sınırlı güç icra edildi. Sonra hükûmetin yasama güvencesindeki birçok başarısızlık 19. yüzyılın başlarında, bazı Lehler yalnızca onların devletlerinden bağımsızlık elde etmekten vazgeçti. Avusturya-Macaristan'ın Lehistan'dan aldığı bölgelerde, Arazi Sejm'inde nispeten güçsüzlük oldu 1848 Devrimleri'ne kadar. Sonra 19. yüzyılın ortasının sonunda, sadece özerk olarak Galiçya (1861–1914) fonksiyonel Ulusal Sejm, Arazi Sejm'iydi. Bu günümüzde Leh ulusal enstitülerinin gelişiminin büyük ve ezici olumlu rol olarak tanıtıldı.

19. yüzyılın ikinci yarısında, Lehler Avusturya, Prusya ve Rusya'nın hükûmetlerinin üyesi olabildiler, Leh Kulüplerini kurdukları yerlerde. Leh milletvekilleri 1848'e kadar Prusyalı Landtag 'tave 1848-1871 döneminde Alman İmparatorluğu'ndaki Reichstag'ta seçildiler. Leh Milletvekilleri Avusturya Devlet Konseyi'nin (1867'ye kadar) üyeleri seçildiler ve 1906'ya kadar Rus Çarlık Meclisi Duma 'ya (alt meclis) ve Devlet Konseyi'ne (üst meclis) seçildiler.^[2]

İkinci Cumhuriyet[değiştir | kaynağı değiştir]

I. Dünya Savaşı ve Polonya Bağımsızlığı'nın yeniden kurulmasından sonra, parlamentonun toplantısı, 1918'in demokratik seçim kanununun altında, yeni devletin dayanıklı sembolü oldu. Maciej Rataj bu durumu ifade ile vurguladı: "Burası Polonya ve bu bir Sejm".

İki savaş arası dönem boyunca Polonya'nın bağımsızlığı, 1919'daki ilk Sejm seçimi, Kurucu Meclis, 1919 Küçük Anayasası, Polonya'ya parlamenter cumhuriyeti tanıttı ve Sejm’in egemenliğini bildirdi. Bu daha sonra güçlendirildi, 1921'de, Polonya'nın Mart Anayasası tarafından, en demokratik Avrupa anayasalarından birisi I. Dünya Savaşı'ndan sonra yürürlüğe girdi. Anayasa Montesquieu'nun güçler ayrılığı doktrini baz alınarak politikal bir sistemle kuruldu. 1919'da, Roza Pomerantz-Meltzer, Siyonist partinin üyesi, Sejm’e seçilen ilk kadın oldu.^[3][4]

Mart Anayasası'nın yasal içeriğine yürütme yetkilerinin pahasına devlet enstitüsü sistemindeki Sejm üstünlüğü için izin verildi; böylece Polonya devletinin dışında bir parlamenter cumhuriyet oluşturuldu. 1926'da (Ağustos Değişiklikleri aracılığıyla) yürütme yetkilerini güçlendirecek bir girişim yasama yardımını önlemede çok sınırlı ve büyük ölçüde başarısızlığını kanıtladı. 1935'te, parlamenter cumhuriyet Józef Piłsudski'nin Mayıs Darbesi tarafından zayıflatıldı, başkan 1935'in Nisan Anayasası'nı imza için zorladı.

2 Eylül 1939'da, Sejm savaş öncesi dönemde son kez düzenlendi. 2 Kasım 1939, Başkan II. Dünya Savaşı'ndan sonra iki ay içinde faaliyetlerini devam plana göre Sejm’i ve Senato'yu feshetti, ancak, plan hiç olmadı. Savaş dönemi boyunca, Devlet Konseyi (1939–1945) sürgündeki Polonya hükûmetinin parçası olarak yasama temsilen kuruldu. Bu arada, Alman işgalindeki Polonya'da, Ulusal Birlik Konseyi 1944'ten 1945'e Polonya Yeraltı Devleti parlamentosu olarak kuruldu. 1945'te düşmanlıklar durduruldu ve komünist destekli iktidar yükseldi.^[2]

Polonya Halk Cumhuriyeti[değiştir | kaynağı değiştir]

Polonya Halk Cumhuriyeti'ndeki Sejm'in 460 milletvekili vardı (tarih boyunca en fazla). İlk defa, 60.000 vatandaş tek bir milletvekili seçmiş oldu (1952'de 425 seçildi), ama, 1960'ta, nüfusun büyümesiyle, beyanname değişti: Anayasa daha sonra milletvekillerinin halkı temsil ettiğini ve halk tarafından hatırlatıldığını belirtti, ama bu madde hiç kullanılmadı, ve, "beş-puan seçim kanunu" yerine, orantısız, "dört-puan" versiyonu kullanıldı. Mevzuat çoğunluk ile kabul edildi .

Sejm bütçedeki kadar harika olan periyodik ulusal planlarını (komünist ekonomilerin fikstürü olan) oyladı. Sejm oturumlarda Devlet Konseyi tarafından toplanmanın emriyle tartıştı.

Sejm kendi üyeleri arasından bir başkan seçti; her zaman üyesi olduğu Birleşik Halklar Partisi'nin mareşali. Onun ön oturumunda, the Sejm Başbakan, Polonya Bakanlar Kurulu ve Devlet Konseyi üyelerini atadı. O bazı hükûmet yetkililerini de seçti, Kontrol Yüce Odası Başkanı ve Devlet Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi'nin üyeleri, ayrıca Ombudsman (1980'lerde yaratılmış son üç beden).

Polonya Senatosu 1946'daki referandumda ortadan kaldırıldı. Sejm tek yasama organı oldu.^[2] Sejm'in Komünist Parti'ye büyük ölçüde itaatkar olmasına rağmen, Bir tek milletvekili ön plandaydı, Romuald Bukowski (Bağımsız) 1982 yılında sıkıyönetim yüklemeye karşı oy verdi.^[5]

Günümüzde[değiştir | kaynağı değiştir]

1989'da komünizmin sonundan Senato çift meclislilikteki üst meclis olarak yeniden kuruldu, bu şekilde Sejm alt meclis oldu. Sejm her dört yılda bir seçimle oluşturulmuştur.

7 ila 19 arası milletvekili her seçimden d'Hondt sistemini kullanarak (bir istisnayla, 2001'de, Sainte-Laguë sistemi kullanıldı) seçildi, Onların seçmenlerinin nüfusa orantılı olarak onların sayısı. Ayrıca, seçim barajı olarak %5 kullanıldı (etnik azınlık partilerinden olanlar bu barajdan muaf).^[2]

• 
  Varşova'daki Sejm binası
• 
  Sejm'in ana koridoru
• 
  Sejm'deki elçi oturumları
• 
  Kürsüden incelenen elçi oturumları
• 
  Sejm çaprazı
• 
  Sejm'deki sütun salonu

Daimi komiteler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Resmî site
• Description of the modern Sejm's role in the Polish political system4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• CNN Election Watch19 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.