Romeo ve Jülyet

Üçüncü perde için Edouard Riou tarafından hazırlanan mizansen (Gravur)
Müzik	Charles Gounod
Libretto	Jules Barbier ve Michel Carré
Gala	27 Nisan 1867
İlk gösterim yeri	Theatre Lyrique Tiyatrosu, Paris, Fransa
Oyuncular	Jülyet, soprano Romeo, Montagu'lar ailesinden tenor Frère Laurent, bas Mercutio, Romeo'nin arkadaşı bariton Stefano, Romeo'nin genç uşağı soprano, (erkek giysili kadın rolü) Capulet Kontu, bas Tybalt, Leydi Capulet'in yeğeni tenor Gertrude, Jülyet'in mürebbiyesi mezzo-soprano Verona Dükü, bas Paris, bir genç kont bariton Grégorio, Capulet'in uşağı bariton Benvolio, Montague'nun yeğeni tenor Frère Jean bas colspan="3"

Romeo ve Jülyet(Fransızca: Roméo et Juliette) Fransız opera bestecisi Charles Gounod tarafından bestelenmiş 5 perdelik bir "Grand opera" türünde opera eseridir. Eserin librettosu Fransızca olarak "Jules Barbier" ve "Michel Carre" tarafından gayet serbest olarak tanınmış İngiliz tiyatro oyunu yazarı William Shakespeare'in Romeo ve Juliet oyunundan uyarlanılarak yazılmıştır. Bu opera eserinin prömiyeri Paris'te "Théâtre Lyrique Tiyatrosu (Théâtre-Lyrique Impérial du Châtelet)"'da 27 Nisan 1867'da sahnelenmiştir.

Sahnelenmeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Gounod'un 1859'da hazırlayıp Theatre Lyrique Tiyatrosu'nda prömiyer temsili yapılan Faust operası gayet popüler olmuştu. 1859-1868 döneminde bu eserin 300 temsili yapılmıştı. Bundan dolayı bu tiyatronun direktürü olan Carvalho besteci Gounod'ya yeni operalar hazırlamak üzere sipariş verdi.^[1]

Gounod'un bu siparişe göre yeni hazırladığı ilk opera eseri olan "Romeo et Juliette" in yapımlanması ve sahnelenmesinde sahne arkasında birkaç önemli sorun ortaya çıktı. Baş rolü oynayacak olan tenor şarkıcının seçimi gayet zor oldu. Gounod'un eserin sonunu revize etmesi gerekti ve söylentilere göre Gounod son perdeyi iki defa besteledi. Bütün bu zorluklara rağmen bu eserin halka açık son prova temsili ve ilk prömiyer temsili seyircilerde gayet büyük etki yaptı ve besteci için bu eser bir zafer olarak ilan edildi. O sırada Paris'te "1867 Üniversal Sanat ve Endüstri Sergisi (Exposition üniverselle d'art et d'industrie de 1867)" dolayısıla çeşitli ülkelerden gelen yüksek yöneticiler bulunmaktaydı ve bunların da bu prömiyer temsile gelmeleri bu eserin popülerliğine ek katmıştı. Çok geçmeden Paris'te o zamanlar basılan hicivli tiyatro tenkit dergisi olan "Théâtre Déjazet" bu eseri hicivli olarak tenkit eden Fransızca kelime oyunlu başlığı olan "Temmuzda Rom ve Su (Rhum et eau en juillet)" adlı bir makale yayımladı.

10 Ocak 1873'ten itibaren bu eserin Theatre Lyrique'da repratuvar eseri olarak (prömiyerdeki bazı başrollerin değişmesi ile) temsilleri başladı. Bunu takibeden 14 yılda bu tiyatroda bu eser 391 defa temsil edildi.^[2] 28 Kasım 1898'de bu eser temsili "L'Opera de Paris" operaevine nakledildi. Bu eserin yabancı ülke prömiyerleri 11 Temmuz 1867'de Londra'da, IIngıltre ve 15 Kasım 1867'de New York, ABD'de yapıldı.^[3]

Operabase adlı yayımın istatistiklerine göre dünya operaevlerinde 2009/10-2013/14 döneminde 5 sezonda yapımlanan 2581 değişik opera eserinden Gounod'un bestelediği 5 değişik operanın 225 sayıda yapımı bulunmuştur ve bunlardan 77'si "Romeo et Juliette" olmuştur.^[4]

Roller ^[5][değiştir | kaynağı değiştir]

Konu özeti ^[6][değiştir | kaynağı değiştir]

Mekan: Verona, İtalya :Zaman: 14. yüzyıl

I. Perde[değiştir | kaynağı değiştir]

Uvertür prolog:

Kısa bir koro parçası ile Verona'd birbirlerine rakip bulunan iki soylu aile olan Capulet'ler ve Montegue'ların arasındaki çekişme hali ve hatta düşmanlık anlatılır. .

Capulet ailesinin sarayında bir maskeli balo

Capuletler sarayında bir maskeli balo verilmekte ve maskeler takmış soylu erke ve kadınlar şarkı söyleyerek ('Zaman akıp gidiyor') dans etmektedirler. (Giriş ensambl: L'heure s'evolve ('Zaman akıp gidiyor)) Tybalt, Paris ile konuşarak, onun için aileler arasında konuşma ile seçilen eşi Jülyet'le henüz tanışmamış olan Paris'i tebrik eder. Baba Capulet Kontu, kızı Jülyet'i davetlilere takdim eder. düşman aile Montaguelere mensup Romeo ve Mercutio yanlarında bir grup gençle birlikte maskeli olarak bu baloya katılırlar. Ateşli bir delikanlı olan Mercutio ortalığı karıştırmak istemekte ama daha sakin bir genç olan Romeo onu engeller. Mercutio rüyalar perisi Kraliçe Mab baladı'nı söyleyerek ona takılır. (Balad: Mab, la reine des mensonges). İşte o anda Romeo, Jülyet'i görür ve onun güzelliğine hayran olur. Dadısı Gertrude Jülyet'e, ailesi tarafından seçilen eş adayı Paris'le evlenmesinden söz edince, Jülyet daha uzun süre özgür kalmak istediğini söyleyen neşeli bir vals arietia şarkısı ile itiraz eder. Dadı Gertrude yemeğe yardım etmek için mutfağa gider

Jülyet yalnız kalınca Romeo maskesini çıkartıp onun yanına gider. Beraberce, sonunda karşılıklı öpücüklerle biten bir madrigal söylerler. (Madrigal: Ange adorable, ma main coupable (Tapılası melek)) Tybalt, dönüp gelir ve Jülyet onu yeğeni olarak takdim edince, altüst olan Romeo, Jülyet'in Capulet'ler ailesinden olduğunu anlar. Romeo bu arada maskesini yeniden yüzüne geçirir ama Tybalt, yine de onu tanımıştır. Gayet öfkeli olarak ona saldırmaya hazırlanır. Eğlencelerin tadının kaçmasını istemeyen aile reisi Kont Capulet balonun devamını isteyerek onu yatıştırır. Dans yeniden başlarken Montague'ler balodan ayrılırlar.

II. Perde[değiştir | kaynağı değiştir]

Capulet'lerin bahçesi

Romeo'nun genç uşağı efendisi olan Romeo'yu bahçeye girmeye yardım etmiştir. Romeo bahçenin kuytu bir köşesi olan Jülyet'in odasının balkon penceresi önüne gidip orada Jülyet'in güzelliğini metheden bir arya söyler. Jülyet balkona çıkar ve yalnız olduğunu zannederek o da yüksek sesle Romeo'ya olan aşkından söz eder. Romeo, Jülyet'in söylediklerini duyar ve iki genç karşılıklı olarak aşklarını anlattıktan sonra gizlice evlenmek üzere anlaşırlar. Sonunda ayrılık saati gelip çattığında, binlerce kez vedalaşıp ayrılırlar.

III. Perde[değiştir | kaynağı değiştir]

Laurent'in inziva hücresi

Romeo ve Jülyet yanlarında Jülyet'in dadısı Gertrude ile birlikte münzevi papaz Laurent'in tek başına inzivada yaşadığı orman kulübesine giderler. Burada münzevi papaz Laurent, Romeo ve Jülyet arasında bir dinsel nikâh kıyar. Bu basit tören sonunda Papaz Laurent Montegue'lar ve Capulet'ler aileleri arasında düşmanlık ve rekabetin ortadan kalkıp iki ailenin birbirleriyle barışacaklarını beklemektedir.

Capuletlerin sarayı yakınında bir sokak

Stefan bir Capulet'ler sarayı önündeki sokakta provokasyon yaratan bir şarkıyı saray önünde bağırarak söyleyerek onları saraylarından sokağa çıkıp bir sokak kavgasına girişmeye zorlamak istemektedir. Her aileden gençelre soakağa çıktıktan sonra Gregoire ve Stefano ilk kavgayı başlatırlar. Capulet'lerden Tybalt, Paris ve arkadaşları, Montegue'lardan Romeo ile Mercutio'nun yolunu keserler. Capulet'lerin maskeli balosuna katılarak gösterdikleri cüretkarlığın öcünü de almak istemektedirler. Romeo, gizlice evlendiği karısı ile dayı çocukları olan Tybalt'ın düello teklifini önce reddeder. Ama ateşli genç Mercutio, Romeo'nun yerine düelloya girer. Montugue'lardan Mercutio ve Capulet'lerden Tybalt kılıçlarını çekerek birbirleriyle Verona Dükü'nün şahsen yasakladığı bir kılıç düellosuna başlarlar ve Mercutio bu düelloda ölür. Bu sefer Mercutio'nun öcünü almak için Romeo da Tybalt ile kılıç çarpışmasına girişir ve Tybalt'i bu çarpışma sonunda öldürür.

Verona Dükü vaka yerine gelir. Dük Verona'da düelloları yasak etmiştir. Dük iki tarafı da ciddi biçimde azarlar. Romeo her ne kadar haklı olursa olsun yasak bir düelloya giriştiği için Verona Dükü tarafından suçlanıp yargılanıp Verona'dan kovulup sürgüne gitme sezasına çarptırılır. Dük, taraflara aralarında barış yapmaları çağrısında bulunur, lakin iyi bilmektedir ki hem Capulet'ler hem de Montague'ler yine birbirleriyle rekabete ve düşmanlığa devam edeceklerdir.

IV. Perde[değiştir | kaynağı değiştir]

Gündoğumu sırasında Jülyet'in odası

Dadı Gertrude, Juliyet'in babası Capulet Kontu ile Papaz Laurent'in geldiklerini haber verir. Capulet Kontu, Jülyet'in ölmüş olan Tybault'un vesayetine uyup hemen Paris'le evlenmesinde ısrar eder. Papaz Laurent, Jülyet'le yalnız kaldıklarında ona geçici bir ölüm getiren bir iksir verir. Böylece Jülyet kilisenin yasak ettiği çifte evlilik günahından kurtulacaktır ve sonra da Romeo gelip onu aile türbesinde bulunan mezarından çıkaracaktır. Yalnız kalan Jülyet kendine cesaret vermek için elbisesinin yenine bir hançer saklar; bir arya söyledikten sonra iksiri içer.

Bu sırada ailenin sarayında bir görkemli bir eğlenti yapılmaktadır. Bu nedenle bir bale gösterisi operaya eklenmiştir. Bu bale ile Capulet kontu, annesi ve dadısı Jülyet odasına gelirler. Jülyet iksirin etkisiyle yere yığılır ve herkes onun öldüğünü sanır.

V. Perde[değiştir | kaynağı değiştir]

Jülyet'in mezarı

Romeo, Jülyet'in mezarının bulunduğu aile türbesinin kapısını zorla kırarak içeri girer. Julyeti mezarı üstünde yatar görüp onun ölmüş olduğunu sanır. Acıdan deliye dönmüştür ve elinde bulunan zehri içmeye başlar. Ama biraz sonra Jülyet kesisin verdiği iksirin tesirinden ayılmaya başlar. Romeo sevince boğulur ve beraber kaçmaya karar verirler. Ama artık çok geçtir. Romeo ile Julyet ilk gecelerinde duydukları tarla kuşunun ötüşüyle son vedalaşmalarını bir ikili söyleyerek yaparlar. Romeo içtiği zehir tesiri ile ölü olarak yere yığılır. Jülyet hançerini çeker. Romeo'yla birlikte ölüyor olmaktan ve aşklarını ebediyen kurtarmaktan dolayı duyduğu sevinci bir arya ile dile getirir. Hançerini kalbine saplayarak tanrıdan af dileyerek sevgilisi ile beraberce can verir.

Müziksel parçalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Prolog[değiştir | kaynağı değiştir]

• Uvertür ve Koro Verone vit jadis deux familles rivales

I. Perde[değiştir | kaynağı değiştir]

• Giriş ensambl L'heure s'envole (Jülyet, Tebaldo, Paris, Capuletler korosu, maskeliler)
• Balad Mab, la reine des mensonges (Mercutio) (Kraliçe Mab baladı)
• Arya Je veux vivre dans ce reve (Jülyet) (Jülyet valsi)
• Madrigal Ange adorable, ma main coupable (Romeo, Jülyet)
• Final Quelqu'un! (Romeo, Jülyet, Tebaldo, Paris, Mercutio, Capuletler, koro)

II. Perde[değiştir | kaynağı değiştir]

• Antrakt
• Ensambl ve koro O nuit! - Mystérieux et sombre (Romeo, Mercutio, Benvolio, Koro)
• Kavatina Ah, lève-toi, soleil! (Romeo)
• Ensambl ve koro Hélas! Moi, le hair! - Personne! Personne! (Jülyet, Romeo, Gregorio, Koro, Gertrude)
• İkili O nuit divine! (Romeo, Jülyet)

III. Perde[değiştir | kaynağı değiştir]

• Antrakt
• Ensambl Mon père, Die vous garde! (Romeo, Lorenzo, Jülyet)
• Uclu ve Dortlu Dieu, qui fis l'homme à ton image (Lorenzo, Romeo, Jülyet, Gertrude)
• Arya Que fais-tu, blanche tourterelle (Stefano)
• Final Ah ah, voici nos gens! (Stefano, Gregorio, Koro, Mercutio, Tebaldo, Romeo, Benvolio, Paride, Capuleti, Verona Dükü)

IV. Perde[değiştir | kaynağı değiştir]

• Antrakt
• Ikili Va! Je t'ai pardonné (Jülyet, Romeo)
• Dortlu Juliette! Ah, le ciel soit loué! (Gertrude, Jülyet, Capuleti, Lorenzo)
• Arioso Mon père, tout m'accable! - Buvex donc ce breuvage (Jülyet, Lorenzo)
• Arya Amour, ranime mon courage (Jülyet)
• Bale
• Düğün Marşı
• Epitalamio O Juliette, sois heureuse! (Paris, Capuleti, Manuela, Pepita, Angelo, Gertrude, Lorenzo, Jülyet)
• Final Ma fille, cède aux voeux du fiancè (Capuleti, Giulietta, Lorenzo, Paride, Gertrude, Koro)

V. Perde[değiştir | kaynağı değiştir]

• Antrakt
• Ensambl Eh bien! Ma lettre à Romeo? (Lorenzo, Giovanni)
• Il sonno di Jülyet
• İkili Salut, tombeau sombre et silencieux! (Romeo, Jülyet)

Ses ve video kayıtları[değiştir | kaynağı değiştir]

Seçilmiş ses diski kayıtları[değiştir | kaynağı değiştir]

İnanılır olarak bilinen bir diskografi listesi websitesine göre Gounod'un, "Romeo ve Jülyet" operası için ticari olarak 62 tane ses ve video kaydı yapılmış ve satışa çıkartılmıştır,^[7]

Seçilmiş video diski kayıtları[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

• Fransızca Wikipedia Romèo_et_Juliette_(Gounod)" maddesi [2]^{[ölü/kırık bağlantı]} (Fransızca)

Dış kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Huebner, Steven (1992). "Roméo et Juliette (ii)" Sadie, Stanley, (ed.) (1992). The New Grove Dictionary of Opera (4 cilt). Londra: Macmillan. ISBN 978-1-56159-228-9. Cilt 4, sayfa: 31–32 (İngilizce)
• Kobbé, Gustave (ed. Lord Herewood) (1954) Kobbé's Complete Opera Book, . Putnam, London & New York, 1954.
• Huebner, Steven (1995), The Second Empire operas of Charles Gounod Princeton: Princeton University,. (İngilizce)
• Huebner, Steven (1990), The operas of Charles Gounod", Oxford: Clarendon Press ISBN 0193153297 (İngilizce)
• Lacombe, Hervé (2001), The keys to French opera in the nineteenth century., Berkeley: University of California Press,ISBN 0520217195 (İngilizce)

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• "IMSLP Petruci Music Library" websitesinde "Roméo et Juliette (Gounod, Charles)" maddesi [3]26 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• "Charles-gounod".com websitesinde "Romeo et Juiliette" konu özeti ve roller tablosu [4]10 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
• "Murashev.com" websitesinde "Roméo_et_Juliette_libretto_French_English" maddesi ve İngilizce ve Fransızca librettolar [5]4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• "YouTube" tüm video "Romeo et Juliette" 31 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.