Pavel Fedotov

Pavel Fedotov
Pavel Fedotov
	Otoportre, 1848
Genel bilgiler
Doğum	22 Haziran 1815; Moskova
Ölüm	14 Kasım 1552; Sankt-Peterburg
Uyruk	Rus
Alanı	Resim
Katıldığı akımlar	Realizm; Hogarth
Etkilendikleri	William Hogarth

Pavel Andreyeviç Fedotov (Rusça: Павел Андреевич Федотов; d. 22 Haziran 1815 - ö. 14 Kasım 1852), Hogarthçı tarzı ile bilinen Rus ressam. Bir psikiyatri hastanesinde öldüğünde yalnızca 37 yaşındaydı.^[1]

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Moskova'da, bir memur ailesinde doğdu. Babası eski teğmendi. 1826 yılında askerî eğitime başladığı İlk Moskova Cadet Kolordu'dan 1833'te yüksek derece ile mezun oldu. 1834-1844 yıllarında Sankt-Peterburg'da Finlandiya Muhafız Alayı'nda subay rütbesiyle görev yaptı. Tarihteki meslektaşlarının birçoğu gibi, sanatla da ilgilenen Fedotov, flüt, gitar çalıyor, şiir yazıyor ve resim yapıyordu. Görev yaptığı süre zarfında da, o portreler yaptı ve şiirler yazdı. Yaptığı tablolarla çevrede ün kazanan ressam, ordudan ayrıldıktan sonra kendini tamamen sanata adadı. Lakin tek geliri olan emeklilik maaşı ile aynı zamanda Moskova'daki ailesine de yardım etmek zorunda olduğundan maddi zorluklar yaşadı. Peterburg Sanat Akademisi'ne kayıtlı olmasa bile, akademide katıldığı çizim dersleri, onun resim çalışmalarının ciddi yönde gelişmesine yardımcı oldu. Ancak kariyeri yaşadığı ruh sağlığı sorunları yüzünden erken sona erdi. O Rus sanatında tür resminin öncüsü olarak kabul edilir. Ömrünün son yıllarını yoksulluk içinde geçiren Fedotov'un yaşamı trajik bir şekilde sona erdi. Yirminci yüzyılın ortalarında Rus toplumunun tuhaf çelişkilerini ve kusurlarını tasvirleriyle eleştiren ressam, otuz yedi yaşında St. Peterburg'da özel bir psikiyatri hastanesinde öldü. Ressam yine aynı şehirde Smolensk Mezarlığı'nda defnedildi.

Sanatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Çocukluğu yoksulluk içinde geçen Pavel, sürekli etrafında olup bitenleri, sokaklarda dönen olayları gözlemliyordu. Bu ilk çocukluk izlenimleri kariyerini büyük oranda etkiledi. Bununla ilgili sonralar ressam şöyle yazıyordu: "Hayatımın başlangıcında yaptığım gözlemlerin birikimi yeteneklerimin temelini oluşturuyor".^[2] Fedotov, sanatsal hobisine gitgide daha çok zaman ve emek harcamaya başlamasıyla birlikte, resim ve askerî kariyer arasında seçim yapmak zorunda kalacağını daha açık bir şekilde anladı. Genç subayın yeteneklerinden etkilendikten sonra, kendisine askerlik görevinden vazgeçmesini ve resime yönelmesini şiddetle tavsiye etmiş yazar Ivan Krilov'dan gelen mektupla bu konu hakkında daha fazla düşünmeye başladı. Krilov, "Kendinizi gerçek görevinize - halkın yaşamının tasvirine adayın" diyordu.^[3] Fedotov emekli olma düşüncesindeydi ve şimdi bu fikir onu rahat bırakmıyordu. Ancak yalnızca büyük cesaret sahibi olan ve kendinden emin olan birisi, güvenli bir konumdan vazgeçebilir ve kendisini yoksul bir hayata mahkûm edebilirdi. Bunun üzerine Fedotov, şöhreti Avrupa'ya yayılmış olan ressam Karl Briullov'dan eserleri hakkında değerlendirme yapmasını istedi. Briullov, Fedotov'un eserlerini inceledi ve genç sanatçıyı 'kutsadı'. Onun sözleri ressam üzerinde dikkate değer bir etkiye sahipti: "Devam edin - sağlam bir irade, azim ve sıkı çalışma sizi her yere götürebilir". Bundan sonra Fedotov, büyük bir enerjiyle resim sanatına geçti.^[2] Görev yaptığı dönemde çizimler yapmaya başlayan ressam, bu dönemde çoğunlukla alaydaki görev arkadaşlarının portrelerini yaptı. Hiçbir şekilde törensel olmayan bu portreler, basit ve sofistike bir içeriğe sahipti. Daha sonralar Fedotov, gözlemlediği olayları çizmeye daha fazla yer verdi. Tablolarını genelde tuval, karton ve kâğıt üzerine ilk başlarda suluboya ve kurşun kalemle yapmış, 1846'dan sonra yağlı boya da kullanmaya başlamıştır. Realist ressamın genellikle burjuva hayatını konu eden ve güncel olayları satirik bir şekilde betimlediği tabloları, ılımlı bir sosyal eleştiri içeriyordu. Bu eserlerde günlük yaşamını yansıttığı sıradan insanlar merkezi bir role sahip. Kompozisyonlara basitlik ve gerçeklik damgasını vuruyor. Ancak bu eserler tamamen kusursuz değildiler. Aşırı kalabalık kompozisyonlarda, ana noktanın ikincil önemi olan şeyden ayıramamasından dolayı sanatçı, anlaşılamaması korkusuyla, çizimleri açıklayıcı bir metin ile birlikte sunuyordu. Fedotov'un bu ilk eserlerindeki William Hogarth tarzı çarpıcı poz ve anlatım yoğunluğunun, daha sonraki eserlerinde kaybolduğu görülüyor. Fedotov daha önceki eserlerinde öyküyü eleştirel bir biçimde kullansa da Zor Gelin'le (1847) başlayarak, Fedotov içeriğe yönelik daha lirik bir yaklaşım benimsedi. Buna ressamın ruh hali de etki göstermiştir. Ömrünün son yıllarında yaptığı, en ünlü resimlerinden biri olan Genç Dul (1852) ve Aristokrat Kahvaltısı dramatik bir tarzda yapılmıştır. Çaresiz bir keder duygusu içinde olan bu eserler, ressamın en iyi çalışmaları olarak bilinmektedir.

1848'de Peterburg Sanat Akademisi'ne üye seçildi. Fedotov'un Taze Şövalye (1846), Zor Gelin (1847) ve Binbaşı'nın Evlilik Teklifi (1848) tabloları 1849 ve 1850 yıllarında İmparatorluk Sanat Akademi'sinde yapılan sergilerde, sanatta yeni bir bakış açısı olarak tanınmış ressamın refahını ve bundan dolayı çalışmalarına devam etme imkânı tanıyan başarısını getirmişti. Büyük ilgi ve takdir gören Binbaşı'nın Evlilik Teklifi tablosu, Fedotov'un becerisinin geliştiğini ve sanatdaki olgunluğu gösteriyordu. Akademik sergi ressamın maddi durumunda da hafif bir iyileşmeye neden oldu. Fedotov 1849'da Petrashevsky sosyal demokrat grubunun üyelerinden bazılarıyla birlikte yargıya alındı. Bu olaydan sonra sansürlerle ilgili bazı sorunlar yaşadı. Çizimlerinin yayınlanması yasaklanan ressamın çalıştığı Cовременный (Çağdaş) dergisi kapatıldı. Birçok demokratik fikirli entelektüelin kaderini paylaşan Fedotov, kısıtlayıcı siyasi iklimden etkilenmişti. Bununla birlikte, Petrashevsky sosyal demokrat grubunun yakından ilişkili olduğu duruşmanın ardından Fedotov kendini izole etti. Mektuplarından birinde şöyle yazmıştı: "Çalışmalarımın yarattığı gazap... Bir gök gürültüsünden ziyade gangsterin vızıltısı gibi görünüyor, o zamandan itibaren, Avrupa’da tahtlar sarsıldığında, gerçek bir gök gürültüsü duyuldu batıdan.” Avrupa'daki 1848 ve 1949 devrimci olaylarıyla, Çarlık hükûmeti Rusya'daki düşünce özgürlüğüne karşı zulüm ile yanıt verdi. Sanatçı kendini umutsuz maddi bir duruma düşürdü ve ailesi borçlarını ödemek için evlerini satmak zorunda kaldı. Fedotov, sanat uğruna büyük oranda bir askerî kariyer, servet ve kişisel mutluluktan vazgeçmişti. Seçtiği yolda, zorluklara rağmen, yorulmadan çalışmaya devam etti. Hayatının son yıllarında yaptığı portre resim çalışmalarında yeni bir yön ortaya çıktı. Öyle ki, bu portrelere şiirsel ve duygusal bir yaklaşım hakim. Ressam 1850'lerde Zhdanovich ailesi için bir dizi portre yaptı. Bunların içinde Natalia Zhdanovich'in betimlendiği Nadezhda P. Zhdanovich Piyanoda (1850) tablosu huzur ve mükemmel manevî uyumu ile özellikle çarpıcıdır. Fedotov'un eserleri çağdaşlarında büyük bir etki bıraktı. Onlar, hem yeni bir bakış açısı, hem de gerçekliğe eleştirel yaklaşımı ve tür resminin toplumsal açıdan önemli sanat seviyesine ulaşmasına izin veren yeni yaratıcı yöntemiyle sanatçının yenilikçiliğini hissedebiliyorlardı. Eserleri günümüzde Tretyakov Devlet Galerisi'nde, Sankt Petersburg'daki Rus Devlet Müzesi'nde ve Kiev'deki Ulusal Rus Sanat Müzesi'nde sergilenmektedir.