Mogilev Taarruzu
II. Dünya Savaşı Doğu Cephesi
Tarih 23 Haziran – 28 Haziran 1944 Bölge Belarus Sonuç Sovyet zaferi
Taraflar
SSCB	Nazi Almanyası
Komutanlar ve liderler
Georgiy Zaharov	Kurt von Tippelskirch (4. Ordu)
Güçler
?	2. Belarus Cephesi
Kayıplar
	33,000 ölü, 3,250 esir (Sovyet tahmini)[1]

Mogilev Taarruzu, Kızıl Ordu'nun Belarus Stratejik Taarruz Harekâtı sırasında giriştiği birden çok taarruzdan biridir ve genelde Bagration Harekâtı olarak bilinir. Harekâtla ulaşılması planlanan hedefler, Mogilev'i geri alınması ile Alman 4. Ordu'sunun sabitlemesi ve çevirilerek tuzağa düşürülmesidir. Taarruz, sonuçta her iki hedefe de ulaşmıştır.

Planlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Operatif hedefler[değiştir | kaynağı değiştir]

Mongilev Taarruzu'nun, Bagration Harekâtı kapsamında iki temel hedefi vardır.

• Önemli bir ulaşım merkezi olan Mogilev'in düşürülmesi,
• Alman 4. Ordu'su, Vitebsk-Orşa Taarruzu ile kuzeyden, Bobruysk Taarruzu ile de güneyden geniş bir kuşatma ile çevrilirken, Alman kuvvetlerini sabitlenmesi.

4. Ordu'nun, geri çekilmesine fırsat verilmeden çevrilecek ve tuzağa düşürülmesi hedeflenmektedir.

Alman istihbaratı[değiştir | kaynağı değiştir]

Mogilev Taarruzu öncesinde 39. Panzer Kolordusu, iyi eğitimli, iyi donanımlı dört tümeniyle Merkez Ordular Grubu'nun en güçlü kolordusuydu. Kolordu'nun bu bölgede bulunuşu, Mogilev çevresindeki sulak alanlar arasından geçen ana ulaşım hattının stratejik önemini göstermektedir. Ancak, Bagration Harekâtı içinde yer alan diğer Alman ordularında olduğu gibi, 4. Ordu da büyük çaplı bir taarruza karşı hazırlıklı değildi. Bunun nedeni, OKH'nin ana Sovyet taarruzunun Kuzey Ukrayna Ordular Grubu cephesinde olacağını öngörmesiydi.

Kuvvetler[değiştir | kaynağı değiştir]

Alman kuvvetleri, General Robert Martinek komutasındaki 39. Panzer Kolordusu ile General Vincenz Müller komutasındaki [[12. Kolordu (Almanya]|12. Kolordu]]'dur. Ayrıca bölgedeki Alman kuvvetlerinin elinde ihtiyat olarak mekanize bir tümen olan Feldherrnhalle bulunmaktadır. Bu birlikler, Alman General Kurt von Tippelskirch komutasındaki Alman 4. Ordu'sunun güney kanadını oluşturmaktadır.

Harekâta katılan Sovyet kuvvetleri ise General Gyorgy Zaharov komutasındaki 2. Belarus Cephesi kuvvetleridir. Bu kuvvetler, üç ordu ve bir hava ordusundan oluşmuştur.

Taarruz[değiştir | kaynağı değiştir]

Mogilev Taarruzu da, Bagration Harekâtı'nın ilk evresini oluşturan diğer harekâtlarda olduğun gibi, 23 Haziran sabahı Alman savunma hatlarına yönelen yoğun bir topçu hazırlık ateşiyle başladı.

Mogilev'in doğusunda General Robert Martinek komutasındaki 39. Panzer Kolordusu, General Grişin komutasındaki 49. Ordu'nun sert saldırılarına karşı mevzilerini savunmaya çalıştı. Ancak saldırılar ilerledikçe ağır kayıplar ortaya çıktı.^[2] Alman 4. Ordu'su Komutanı von Tippelskirch, 23 Haziran'ın geç saatlerinde üst komutanı General Martinek'ten, Kaplan hattına çekilmek için izin istedi. Ancak bu talep geri çevrildi. Yine de ihtiyattaki Panzer Kolordusu Feldherrnhalle, Dinyeper'de mevzi alması için emir aldı. Olası bir geri çekilmeyi korumak için hazırlık yapılacaktı.^[3] En güneydeki Alman kolordusu, General Vincenz Müller komutasındaki 12. Kolordu da ikinci savunma hattına çekilmeye başlamıştı.

Sovyet 49. Ordu'su, 27 Haziran akşamı Dinyeper geçişini zorladı. Gece boyunca kent içinde çatışmalar sürdü. Bu arada 23. Muhafız Tank Tugayı, kentteki Alman garnizonunu kuzeybatıdan çevirdi.^[4]

Mogilev'i savunan Alman kuvveti, General von Erdmannsdorf komutasındaki 12. Piyade Tümeni'nin büyük kısmıdır. Kenti, son adamlarına kadar savunmaları talimatı almışlardır. Kent ve bu Alman birlikleri, 28 Haziran 1944 tarihinde Kızıl Ordu kuvvetlerinin eline düşmüştür. General von Erdmannsdorf, daha sonra Sovyetler Birliği tarafından, savaş suçuyla yargılanıp idam edildi. Gün içinde Alman 12. Kolordusu ve 39. Panzer Kolordusu, Berezina'ya doğru çekilmeye başladı. General Martinek, gece bir hava akını sırasında yaşamını yitirdi. Kaçan siviller ve askerî birliklerle yolların tıkalı olması ve yoğun hava saldırıları dolayısıyla geri çekilme, oldukça ağır ilerlemiştir.

Sonuçlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Mogilev Taarruzu, sadece kenti almak değil, tüm başlangıç hedeflerine ulaştı. Fakat Alman 4. Ordu'su kısa süre sonra başlayan Misk Taarruzu sırasında kuşatmadan kurtulmayı ve dağılmamayı başardı.

Dipnotlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

İngilizce Wikipedia maddesinden yararlanılmıştır. Mogilev Offensive

• Soviet Blitzkrieg: The Battle for White Russia, 1944 - W. Dunn
• Belorussia 1944—The Soviet General Staff Study - David M. Glantz
• When Titans Clashed - David M. Glandz, J. M. House