Bu madde, Vikipedi biçem el kitabına uygun değildir. Maddeyi, Vikipedi standartlarına uygun biçimde düzenleyerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. Gerekli düzenleme yapılmadan bu şablon kaldırılmamalıdır. (Haziran 2021)

Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin geliştirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir. Kaynak ara: "Mary Anning" – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR (Haziran 2021) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin)

Mary Anning
Doğum	21 Mayıs 1799 Lyme Regis, Dorset, İngiltere
Ölüm	9 Mart 1847 (47 yaşında) Lyme Regis, Dorset, İngiltere
Defin yeri	St Michael's Church, Lyme Regis
Meslek	Fosil koleksiyoncusu, paleontolojist

Mary Anning (1799-1847), ünlü bir İngiliz fosil avcısıydı. İngiltere'nin Dorset kentinde yaşadığı yerin yakınındaki kayalıklar, Jura Dönemi'ne ait fosiller açısından zengindir. Anning, dinozorlar zamanında yüzen bir deniz sürüngeni olan ilk fosilinin cesedini ortaya çıkarmak için aylarını harcadı. Daha sonra "balık kertenkelesi" anlamına gelen Ichthyosaurus adını aldı. 1823'te ilk plesiosaur'u (bir tür yüzen sürüngen) ve 1828'de erken bir pterosaur'u (uçan bir sürüngen) buldu. Fosilleri satmadan önce her bulguyu dikkatlice kaydetti. Anning, kadın olduğu ve yoksul bir geçmişe sahip olduğu için ciddiye alınmadı, zamanın bilim adamlarının çoğu varlıklı ailelerden gelen erkeklerdi.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Mary Anning, Güneybatı İngiltere'nin Dorset ilçesinde, Lyme Regis'te İngiliz Kanalı boyunca kayalıklarda Jura deniz fosil yataklarında yaptığı buluntularla dünya çapında tanınan bir İngiliz fosil toplayıcısı, satıcısı ve paleontologdu. Anning'in bulguları, tarih öncesi yaşam ve Dünya tarihi hakkındaki bilimsel düşüncede değişikliklere katkıda bulundu.

Anning, özellikle kış aylarında denizde kaybolmadan önce hızla toplanması gereken yeni fosilleri açığa çıkardığında, bölgedeki Blue Lias ve Charmouth Çamur Taşı kayalıklarında fosiller aradı. Keşifleri arasında, doğru şekilde tanımlanmış ilk iktiyozor iskeleti; neredeyse tamamlanmış ilk iki plesiosaur iskeleti; Almanya dışında bulunan ilk pterosaur iskeleti; ve balık fosilleri. Gözlemleri, o dönemde bezoar taşları olarak bilinen koprolitlerin fosilleşmiş dışkı olduğunun ve belemnit fosillerinin modern kafadanbacaklılar gibi fosilleşmiş mürekkep keseleri içerdiğini keşfetmesinde kilit rol oynadı.

Bir muhalif ve bir kadın olarak Anning, çoğu Anglikan beyler olan 19. yüzyıl Britanya'sının bilimsel topluluğuna tam olarak katılamadı ve hayatının büyük bir bölümünde mali olarak mücadele etti. Bir kadın olarak, Londra Jeoloji Topluluğu'na katılmaya uygun değildi ve bilimsel katkıları için her zaman tam kredi alamadı. Ancak arkadaşı jeolog Henry De la Beche, fosil rekonstrüksiyonlarından türetilen tarih öncesi yaşamdan bir sahnenin geniş çapta dolaşan ilk resimsel temsili olan Duria Antiquior'u büyük ölçüde Anning'in bulduğu fosillere dayandırdı ve baskılarını kendi yararına sattı. Anning, İngiltere, Avrupa ve Amerika'daki jeoloji çevrelerinde iyi tanındı ve anatomi konularının yanı sıra fosil toplama konusunda danışıldı, ancak yaşamı boyunca yayınlanan tek bilimsel yazısı 1839'da Doğal Tarih Dergisi'nde yayınlandı. Anning'in derginin editörüne yazdığı ve iddialarından birini sorgulayan bir mektuptan bir alıntı.

Henry Stuart Fagan, Şubat 1865'te Charles Dickens'ın edebiyat dergisi All the Year Round'da yayınlanan Anning'in hayatı hakkında bir makale yazdı. "Mary Anning, Fosil Bulucu" profili uzun süredir Dickens'a atfedildi, ancak 2014'te paleontoloji tarihçileri Michael A. Taylor ve Hugh S. Torrens bu efsaneyi çürüttüler ve Fagan'ı yazar olarak tanımladılar ve Fagan'ın çalışmasının "ne orijinal ne de güvenilir" ve "Anning literatürüne hala sorunlu olan hatalar getirdi."^[1] Spesifik olarak, Fagan'ın makalesini, Brown'un 1859 rehber kitabı The Beauties of Lyme Regis'in ikinci baskısı olan Dorset yerlisi Henry Rowland Brown'ın Anning'in yaşamı ve eseri hakkında daha önceki bir açıklamasından büyük ölçüde ve yanlış bir şekilde çaldığını belirtmişlerdir.

2010 yılında Kraliyet Topluluğu, bilim tarihini en çok etkileyen on İngiliz kadın listesine Anning'i dahil etti. Anning'in öyküsünün, "Deniz kıyısındaki deniz kabuklarını satıyor" için bir ilham kaynağı olduğu iddia edildi, ancak bunun için hiçbir kanıt yok.

1809 ve 1811 yılları arasında henüz 10-12 yaşlarındayken dinozor kalıntıları keşfetmiş ve bu kalıntıları bir bütün olarak gün yüzüne çıkarmıştır. Bu fosil bir T. rex fosilidir. Bu keşfi sayesinde dünyanın ilk paleontolojisti unvanını kazanmıştır. Mary Anning ayrıca toprağı kazan ilk kadındır. Bu keşfi için Mary'e para vermek isterler. Fakat Mary bunu kabul etmez. "Ben kiralık değilim." der. Ayrıca Mary yaşlıyken 24 yaşındaki kızına kazandığı madalyonunu verir. Öldüğü zaman yatağında gülümsemesi ise onun insanlara sevgisinin kanıtıdır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir Britanyalı'nın biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

İngiliz bilim insanı ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.