Liliya Brik
Doğum	1891 Moskova, Rusya
Ölüm	4 Ağustos 1978 Rusya
Eğitim	Mimarlık

Liliya Yurevna Brik (Lili ya da Lily'de denilir, Rusça: Лиля Юрьевна Брик; 1891 - 4 Ağustos 1978) daha çok Vladimir Mayakovski'nin esin kaynağı olarak bilinir. Elsa Triolet'in ablası ve Osip Brik'in eşidir. Pablo Neruda onun için "Rus avantgardın esin perisi" olarak söz eder. İsminin baş harfleri Rusça "любовь" (sevgi) kelimesinin ilk üç harfini oluşturur.

Biyografisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Müzik öğretmeni ve hukukçu bir Yahudi ailenin çocuğu olarak 1891'de Moskova'da Liliya Kagan (Лиля Каган) adıyla doğdu. İki kardeş çok iyi derecede Almanca ve Fransızca biliyorlardı ve piyano çalıyorlardı. Liliya, Moskova Mimarlık Akademisini bitirdi.

Kız kardeşler,güzellikleriyle ünlüydü. Onların portreleri Alexander Rodchenko, Alexander Tyshler, David Shterenberg, David Burlyuk, Fernand Léger, Nadezhda Léger Hodasevich, Gary Blumenfeld tarafından ve daha sonra da Henri Matisse ve Marc Chagall tarafından yapıldı. 1912'de Liliya'da, fütürist şair ve şiir eleştirmeni Osip Brik'le evlendi.

Mayakovski'yle[değiştir | kaynağı değiştir]

1915 yılında arkadaş olmak amacıyla fütürist şair ve grafik sanatçısı Vladimir Mayakovski'yi evlerine davet etti fakat O Liliya'ya âşık oldu. Rus İç Savaşı, I. Dünya Savaşı ve 1920'li yıllarda onların aşk macerası sürdü ve herkesin dikkatini üzerine çekti. Çünkü henüz Liliya eşinden ayrılmamıştı.

Haziran 1915'ten sonra Mayakovski yazdığı lirik şiirleri Liliya Brik'e (1920'lerde Tatyana Yakovleva istisnası dışında) adadı. Bunların içerisinde Pantolonlu Bulut, Omurga'nın Flütü, Bunun Hakkında, Lilişka! gibi şiirler vardır. 1918'de Mayakovski Закованная фильмой filminin senaryosunu yazdı ve Liliya ile birlikte oynadılar. Film özel bir film şirketi olan Neptün tarafından yapıldı, birkaç deneme çekimi dışında kayboldu. 1980 yılında Gianni Totti bir filminde bu parçaları kullandı.

1926 yılında Kırım Yahudi kolkhozlarını ziyaret ettikten sonra, "Yahudi Topraklarında" (Евреи на земле) adında SSCB'de Yahudi komünal çiftliklerini anlatan belgesel bir film üzerinde çalıştı.^[1] Filmin senaryosunu Mayakovski ve Victor Shklovsky birlikte hazırladılar. 1928-1929 yılında tekrar yönetmenliğe dönerek burjuva sinemasının bir parodisi olan yarı kurgu, yarı belgesel formatlı "Cam Gözler"(Стеклянный глаз) filmini hazırladı.

Bazı yazarlar, Mayakovski’nin Veronika Vitoldovna Polonskaya'dan ayrıldıktan sonra, Liliya’ya olan tutkusu sebebiyle Moskova’da bir apartman dairesinde 1930’da intihar ettiğini düşünür. Liliya Berlin’de bunu reddeder ve daha önce iki kere intihardan kurtardığını yazar.

Mayakovski'nin ölümünden sonra[değiştir | kaynağı değiştir]

1930'dan sonra, Sovyet general Vitali Primakov'la evlendi. Primakov, 1936'da tutuklandı ve 1937'de Moskova Davaları’nın bir parçası olan Troçkist Antisovyet Askeri Organizasyonu davasında suçlu bulunarak idam edildi. Daha sonra hakkındaki suçlamalar düşürüldü ve 1957’de itibarı iade edildi.

1935'te Josef Stalin’e yazdığı mektubunda, Mayakovski’nin şiirsel mirasının ihmal edildiğine dair şikayetlerini dile getirdi ve Stalin, Nikolai Yezhov’a meşhur eleştirisini gönderdi:

Yoldaş Yezhov, lütfen Brik'in mektubunu dikkate alın. Mayakovski, hala Sovyetlerin en iyisi ve çağımızın en yetenekli şairidir. Onun kültürel mirasına ilgisizlik, bir suçtur. Brik'in şikayetleri, benim düşüncemle, aynıdır.^[2]

1970’li yıllarda tarihçi Roy Medvedev, The Continent dergisinde Yezhov’un idam listesinde olduğunu, Anavatana İhanet Eden Aile Üyeleri konusunda bizzat Stalin tarafından işaretlenmiş olması olanaklar dahilindedir demiştir. 1938 yılında yazar Vasily Abgarovich Katanyan ile evlendi ve kırk yıl birlikte yaşadılar.

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Liliya Brik, hastalığın ilerleyen safhasında 87 yaşında intihar etti. Geride heykelleri ve yazıları kaldı. Daha sonra dan kardeşiyle, II. Dünya Savaşı’nın altı yılı ayrı tutulursa, yaklaşık beş on yıllık bir dizi mektuplaşması yayınlandı . Bu mektuplar Demir Perde’de yaşamsal anlayışları ve kültürel mübadeleyi gözler önüne seriyordu.

Bazıları onun, hırslı, çekici ve kadınlığını sunduğuna dair deliller olduğunu söylese de yakınları zekasına ve bencil olmayışına dikkati çeker. Birçok yeteneğe yardım etmeyi amaçladı ve Rusya veya uluslararası kültürde birçok kişinin tanınmasına katkıda bulundu. Bunlardan bazıları: Sergei Eisenstein, Lev Kuleshov, Boris Pasternak, Vsevolod Meyerhold, Kazimir Malevich, Sergei Paradjanov, Maya Plisetskaya, Rodion Shchedrin, Andrei Voznesensky, Yves St. Laurent ve Pablo Picasso’dur.

Mayakovski'nin şiiri Bunun Hakkında (Про Это)[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu epik şiirin ana konusu, kendini sevmektir.

Kısa bir ayrılıktan sonra, 1922 Noelinden hemen önce, ilkel gerçeküstü formun bir türü olan, kendisini eleştirdiği ve Liliya'ya olan özlemini dile getirdiği bu şiiri yazdı. Şiirin bazı bölümlerinde Angelo Maria Ripellino'nun sözünü ettiği "nesnelerin devinimi" teması gözlenir. Bir telefon görüşmesinde, örneğin, hat boyunca sürünen bir dinozorun konuştuğu görünür hâlbuki ev çalan telefon sesiyle çınlamaktadır.

Çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

1. Щен" (The Pup)
2. "С Маяковским" (With Mayakovsky)
3. "Пристрастные рассказы" (Passionate Stories)
4. Letters between Lilya and Elsa, 1920s-1970

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Liliya Brik ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Memoirs of Inna Gens, L.Yu.B.'s stepdaughter 7 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Unfavorable article 4 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• book review "The Riddle and the Magic of Lilya Brik" by Arkady Vaksberg
• IMDb'de Liliya Brik