Lili Elbe

Lili Elbe
Lili Elbe
	Lili Elbe, 1926
Doğum	Einar Magnus Andreas Wegener; 28 Aralık 1882; Vejle, Danimarka
Ölüm	13 Eylül 1931 (48 yaşında); Dresden, Almanya
Diğer ad(lar)ı	Lili Ilse Elvenes

Lili Ilse Elvenes (28 Aralık 1882 - 13 Eylül 1931), bilinen adıyla Lili Elbe, Danimarkalı transseksüel kadın ve cinsiyet değiştirme ameliyatı olduğu bilinen ilk kişilerden biri.^[1]^[2] Einar Magnus Andreas Wegener^[3] adıyla doğan Elbe, tanınan bir ressamdı. 1930'da dönüşüm sürecini tamamladı, yasal adını Lili Ilse Elvenes^[4] olarak değiştirdi ve resim yapmayı bıraktı. Lili Elbe adı, kendisine Kopenhaglı gazeteci Louise Lassen tarafından verildi.^[5] Elbe, rahim nakli sonrası oluşan komplikasyonlar nedeniyle 1931'de hayatını kaybetti.^[6] Fra mand til kvinde adlı otobiyografisi, ölümünden sonra 1933'te yayımlandı.^[7]

Erken dönemleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Genel olarak Elbe'nin Vejle, Danimarka'da 1882'de doğduğu düşünülmektedir. Elbe hakkında yazılan ve bahsi geçen kişileri korumak adına bazı detayları değiştirilmiş bir kitapta 1886 olarak da geçmektedir. Ancak hayatına ve karısına dair bilinen detaylar 1882'yi desteklemektedir.

Tartışmalı olmasına rağmen Elbe'nin interseks olduğu tahmin ediliyor. Bazı raporlar, karnında zaten ilkel yumurtalıkları olduğunu ve Klinefelter sendromu olabileceğini gösteriyor.

Evlilik hayatı ve modellik[değiştir | kaynağı değiştir]

Elbe, Gerda Gottlieb ile Kopenhag'daki Danimarka Kraliyet Güzel Sanatlar Akademisi'nde öğrenciyken tanıştı ve 1904'te Gottlieb 19 ve Elbe 22 yaşındayken evlendiler. İllüstratör olarak çalıştılar, Elbe manzara resimlerinde uzmanlaştı, Gottlieb ise kitaplar ve moda dergileri çizdi.

1912'de Paris'e yerleşmeden önce İtalya ve Fransa'yı gezdiler, Elbe burada Gottlieb'in yengesi olarak poz vererek daha açık bir kadın olarak yaşayabildi. Elbe, 1907'de Neuhausens ödülünü aldı ve Kunstnernes Efterårsudstilling'de (Sanatçıların Sonbahar Sergisi) sergilendi.

Elbe, bir keresinde Gottlieb'in resmine modellik için geç kalan aktris Anna Larssen'ın yerine giydiği çorap ve topuklu ayakkabılardan hoşlandığını gördükten sonra kadın kıyafetleri giymeye başladı. Larssen, onun için Lili adını önerdi ve 1920'lerde Elbe, bu isimle düzenli olarak bir kadın olarak takdim edildi, çeşitli festivallere katıldı ve evinde misafir ağırladı.

Gottlieb, şık kıyafetler giymiş, badem şeklindeki gözleri unutulmaz güzel kadın resimleri ile ünlendi. Petites femmes fatales'in bu tasvirlerinin modeli Elbe idi.

Ameliyatlar ve evliliğin sona ermesi[değiştir | kaynağı değiştir]

1930'da Elbe, o zamanlar oldukça deneysel olan cinsiyet değiştirme ameliyatı için Almanya'ya gitti. İki yıllık bir süre içinde dört operasyon gerçekleştirildi. İlk ameliyat olan testislerin çıkarılması, Berlin'de seksolog Magnus Hirschfeld'in gözetiminde Dr. Erwin Gohrbandt tarafından gerçekleştirildi. Ameliyatlarının geri kalanı Dresden Kadın Kliniğinde doktor olan Kurt Warnekros tarafından gerçekleştirildi. İkinci ameliyat, karın kas sistemine bir yumurtalık yerleştirmek, üçüncüsü ise penisi ve skrotumu çıkarmaktı.

Bu süreçte durumu Danimarka ve Alman gazetelerinde sansasyon yarattı. Bir Danimarka mahkemesi, çiftin evliliğini Ekim 1930'da iptal etti ve Elbe, Lili Ilse Elvenes adıyla pasaport almak da dahil olmak üzere cinsiyetini ve adını yasal olarak değiştirebildi. Dresden'e döndü ve şehrin içinden akan Elbe Nehri'ne ithafen Elbe soyadını aldı. Evlenmek ve çocuk sahibi olmak istediği Fransız sanat tüccarı Claude Lejeune ile ilişki yaşamaya başladı.

1931'de rahim nakli ve vajinal kanal oluşturulması için dördüncü ameliyatını oldu. Böylece, Dr. Erwin Gorbandt'ın Dora Richter üzerinde deneysel prosedürü gerçekleştirmesinden birkaç hafta sonra, vajinoplasti ameliyatı geçiren ikinci trans kadın oldu.

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Elbe'nin bağışıklık sistemi nakledilen uterusu reddetti. Ameliyat ve devamındaki cerrahi revizyon enfeksiyona neden oldu, bu da ameliyattan üç ay sonra 13 Eylül 1931'de kalp durması ile ölümüne yol açtı.

Elbe, Dresden'deki Trinitatisfriedhof'a (Trinity Mezarlığı) gömüldü. Mezar 1960'larda düzeltildi. Nisan 2016'da, The Danish Girl'ün prodüksiyon şirketi Focus Features tarafından finanse edilen yeni bir mezar taşı açıldı. Mezar taşında Elbe'nin doğum tarihi geçmiyor, sadece adı, doğum ve ölüm yerlerine yer verilmiş.

Popüler kültürde[değiştir | kaynağı değiştir]

LGBT film festivali MIX Copenhagen'da, dört farklı "Lili" ödülü verilmektedir.^[8]

2000'de David Ebershoff, Elbe hakkında Danimarkalı Kız adlı bir kitap yazdı.^[9] Kitap, 2015'te aynı adla sinemaya uyarlandı ve Elbe'yi Eddie Redmayne canlandırdı.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Hirschfeld, Magnus. Chirurgische Eingriffe bei Anomalien des Sexuallebens: Therapie der Gegenwart, s. 67, 451-455
^ Lili Elbe. andrejkoymasky.com. 17 Mayıs 2003
^ Meyer, Sabine (2015), »Wie Lili zu einem richtigen Mädchen wurde« – Lili Elbe: Zur Konstruktion von Geschlecht und Identität zwischen Medialisierung, Regulierung und Subjektivierung, s. 15, 312-313.
^ Meyer 2015, ss. 311–314
^ "A Trans Timeline – Trans Media Watch". Trans Media Watch. 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2016.
^ "The Danish Girl (2015)". HistoryVSHollywood.com. History vs Hollywood. 11 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2016.
^ Worthen, Meredith. "Lili Elbe – Painter". Biography.com. 31 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2016.
^ "In Competition". MIX Copenhagen. 2 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2015.
^ "BOOKS OF THE TIMES; Radical Change and Enduring Love". The New York Times. 14 Şubat 2000. 3 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2015.

Bu maddenin tümü ya da bir kısmı İngilizce Vikipedi'de yer alan Lili Elbe adlı sayfadan çevrilmiştir. Özgün metnin yazarlarını görmek için ilgili sayfanın geçmişine göz atabilirsiniz.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Biography.com'da Lili Elbe6 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Bir Danimarkalı'nın biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] Hirschfeld, Magnus. Chirurgische Eingriffe bei Anomalien des Sexuallebens: Therapie der Gegenwart, s. 67, 451-455

[aj-2] Lili Elbe. andrejkoymasky.com. 17 Mayıs 2003

[3] Meyer, Sabine (2015), »Wie Lili zu einem richtigen Mädchen wurde« – Lili Elbe: Zur Konstruktion von Geschlecht und Identität zwischen Medialisierung, Regulierung und Subjektivierung, s. 15, 312-313.

[Meyer_pp._311-314-4] Meyer 2015, ss. 311–314

[Trans_Media-5] "A Trans Timeline – Trans Media Watch". Trans Media Watch. 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2016.

[Hist_v_H.wood-6] "The Danish Girl (2015)". HistoryVSHollywood.com. History vs Hollywood. 11 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2016.

[7] Worthen, Meredith. "Lili Elbe – Painter". Biography.com. 31 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2016.

[8] "In Competition". MIX Copenhagen. 2 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2015.

[9] "BOOKS OF THE TIMES; Radical Change and Enduring Love". The New York Times. 14 Şubat 2000. 3 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2015.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Lili Elbe nedir?, Lili Elbe anlamı nedir?, Lili Elbe ne demektir?