Liberya mutfağı

Liberya mutfağı, Batı Afrika ülkesi olan Liberya'nın yemek kültürüdür. Liberya mutfağı; pirinç, manyok, muz, tatlı patates, tropikal meyvelerin ve sebzelerin (patates, yeşillik, manyok yaprağı, bamya, lahana) yanı sıra balık, et ve daha fazlasının tüketimine odaklanır.

Liberya ayrıca fırıncılık geleneğine sahiptir. Mısır ekmeği, ekşi ekmek, pirinç ekmeği, muz ekmeği ve kek gibi yiyecekler yaparlar.

Nişastalı yiyecekler[değiştir | kaynağı değiştir]

Pirinç, ister ticari ister taşra ("bataklık pirinci") olsun Liberya mutfağının temel bir öğesidir. Ya üzerine sulu yemek veya çorba dökülerek "kuru" (sossuz) servis edilir, ya klasik jollof pilavında pişirilir ya da taşra breh (ekmeği) yapmak için un haline getirilir.

Manyok; fufu, dumboy ve GB (veya geebee) gibi birkaç benzer nişastalı yiyeceklerde işlenir.^[1] Eddoes (gölevez) da yenir.^[2]

Meyve ve sebzeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Popüler Liberya malzemeleri içerisinde manyok, balık, muz, turunçgiller, tatlı veya normal plantain, Hindistan cevizi, bamya ve tatlı patates bulunur.^[3] Habanero ve scotch bonnet biberleri ile baharatlanmış ağır sulu yemekler popülerdir ve fufu ile yenir.^[4] Tatlı patatesin yapraklı bitkisi, bitterball (patlıcan benzeri küçük bir sebze) ve bamya gibi yaygın olarak yetiştirilir ve tüketilir.^[5]

Balık[değiştir | kaynağı değiştir]

Balık, Liberya'daki temel hayvansal protein kaynaklarından biridir ve 1997'de yapılan bir çalışmada (Liberya'nın da dahil olduğu) Yukarı Gine ülkelerinde, balıkların beslenmedeki hayvansal proteinlerin %30-80'ini oluşturduğuna dikkat çekilmiştir.^[6] Ancak yapılan araştırmalar, bu bölgede balık tüketiminin 1970'lerden 1990'lara kadar "arazi ve havzaların bozulması" nedeniyle azaldığını kaydetti.^[7]^[8]

Küçük kurutulmuş balıklara bodies veya bonnies denir.^[9]

Yaban Hayvanları[değiştir | kaynağı değiştir]

Afrika vahşi hayvan yemeği Liberya'da lezzetli bir yiyecek olarak görülür ve yaygın olarak yenir.^[10] 2004 yılında yapılan bir kamuoyu araştırması, yaban etinin Monrovialılar arasında balığın ardından ikinci sırada tercih edilen bir protein kaynağı olarak tüketildiğini gösterdi. Yaban etinin tüketildiği hanelerin% 80'i onu "arada bir" pişirdiğini söylerken, %13'ü haftada bir, %7'si ise günlük yaban eti pişirdiğini söyledi. Son iç savaş sırasında yapılan anketin sonrasında ise yaban eti tüketiminin artık çok daha yüksek olduğu tahmin ediliyor.

Liberya'da nesli tükenmekte olan türler, insan tüketimi için avlanılmaya devam ediliyor.^[11] Liberya'da yemek için avlanan türler arasında filler, cüce suaygırları, şempanzeler, leoparlar, duikerler ve çeşitli maymun türleri bulunuyor.

Alkol[değiştir | kaynağı değiştir]

Liberya bazı standart bira ve likörleri üretir, ithal eder ve tüketir. Bunun yanı sıra palmiye ağacı özsuyunun fermente edilmesinden yapılan geleneksel palmiye şarabı popülerdir. Palmiye şarabı olduğu gibi içilebilir, ekmeğin içerisinde mayanın yerine veya ekşidikten sonra sirke olarak kullanılabilir.^[12] Ayrıca şeker kamışından yerel bir rom yapılır ve "kamış suyu"^[13] veya gana gana olarak adlandırılır.^[14]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Cracking the Code: The Confused Traveler's Guide to Liberian English (İngilizce). eBookIt.com. 3 Ocak 2013. ss. 31-. ISBN 978-1-4566-1203-0. 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.
^ Liberia (İngilizce). Marshall Cavendish. 1 Eylül 2008. ss. 123-. ISBN 978-0-7614-3414-6. 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.
^ "Liberya ve Mutfağı". Celtnet Recipes (İngilizce). 3 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2011.
^ "Liberya". Food in Every Country (İngilizce). 13 Temmuz 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2013.
^ FAO Plant Protection Bulletin (İngilizce). Food and Agriculture Organization of the United Nations. 1988. 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021. Les plantes fortement attaquees sont le gombo, I'aubergine, le «bitter ball», le niebe et le piment,
^ Links Between Biodiversity Conservation, Livelihoods and Food Security: The Sustainable Use of Wild Species for Meat (İngilizce). IUCN. 2002. ss. 47-. ISBN 978-2-8317-0638-2. 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.
^ Africa and the Middle East: A Continental Overview of Environmental Issues (İngilizce). ABC-CLIO. 1 Ocak 2003. ss. 162-. ISBN 978-1-57607-692-7. 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.
^ Use of Genetically Improved and Alien Species for Aquaculture and Conservation of Aquatic Biodiversity in Africa (İngilizce). WorldFish. 2004. ss. 6-. ISBN 978-983-2346-27-2. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.
^ The Childhood River (İngilizce). Xlibris Corporation. 22 Temmuz 2010. ss. 99-. ISBN 978-1-4535-4047-3. 23 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.
^ "FrontPageAfrica - Extinction Is Forever: A Crisis That Is Liberia's Endangered Wildlife". web.archive.org (İngilizce). 3 Mart 2016. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.
^ "Poaching in Liberia's Forests Threatens Rare Animals", Anne Look, 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.Voice of America News, 8 Mayıs 2012.
^ Travel Sketches from Liberia: Johann Büttikofer's 19th Century Rainforest Explorations in West Africa (İngilizce). BRILL. 4 Ekim 2012. ss. 511-. ISBN 978-90-04-23347-8. 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.
^ Liberia: The Violence of Democracy (İngilizce). University of Pennsylvania Press. 1 Mart 2013. ss. 125-. ISBN 978-0-8122-0284-7. 23 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.
^ "EVRENİN SONUNDAKİ ROM DÜKKANI" (İngilizce). 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2017.

[Sheppard2013-1] Cracking the Code: The Confused Traveler's Guide to Liberian English (İngilizce). eBookIt.com. 3 Ocak 2013. ss. 31-. ISBN 978-1-4566-1203-0. 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.

[LevySpilling2008-2] Liberia (İngilizce). Marshall Cavendish. 1 Eylül 2008. ss. 123-. ISBN 978-0-7614-3414-6. 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.

[3] "Liberya ve Mutfağı". Celtnet Recipes (İngilizce). 3 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2011.

[4] "Liberya". Food in Every Country (İngilizce). 13 Temmuz 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2013.

[5] FAO Plant Protection Bulletin (İngilizce). Food and Agriculture Organization of the United Nations. 1988. 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021. Les plantes fortement attaquees sont le gombo, I'aubergine, le «bitter ball», le niebe et le piment,

[MainkaTrivedi2002-6] Links Between Biodiversity Conservation, Livelihoods and Food Security: The Sustainable Use of Wild Species for Meat (İngilizce). IUCN. 2002. ss. 47-. ISBN 978-2-8317-0638-2. 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.

[HillstromHillstrom2003-7] Africa and the Middle East: A Continental Overview of Environmental Issues (İngilizce). ABC-CLIO. 1 Ocak 2003. ss. 162-. ISBN 978-1-57607-692-7. 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.

[GuptaBartley2004-8] Use of Genetically Improved and Alien Species for Aquaculture and Conservation of Aquatic Biodiversity in Africa (İngilizce). WorldFish. 2004. ss. 6-. ISBN 978-983-2346-27-2. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.

[Yuan2010-9] The Childhood River (İngilizce). Xlibris Corporation. 22 Temmuz 2010. ss. 99-. ISBN 978-1-4535-4047-3. 23 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.

[10] "FrontPageAfrica - Extinction Is Forever: A Crisis That Is Liberia's Endangered Wildlife". web.archive.org (İngilizce). 3 Mart 2016. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.

[Anne_Look-11] "Poaching in Liberia's Forests Threatens Rare Animals", Anne Look, 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.Voice of America News, 8 Mayıs 2012.

[DopRobinson2012-12] Travel Sketches from Liberia: Johann Büttikofer's 19th Century Rainforest Explorations in West Africa (İngilizce). BRILL. 4 Ekim 2012. ss. 511-. ISBN 978-90-04-23347-8. 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.

[Moran2013-13] Liberia: The Violence of Democracy (İngilizce). University of Pennsylvania Press. 1 Mart 2013. ss. 125-. ISBN 978-0-8122-0284-7. 23 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.

[14] "EVRENİN SONUNDAKİ ROM DÜKKANI" (İngilizce). 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2017.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

g t d Mutfaklar
Bölgesel	Afrika Batı Kuzey liste Akdeniz Amerika Güney Kuzey liste Asya Güney Orta liste Avrupa Orta Doğu liste Dünya Kafkas Karayip Latin Amerika Orta Doğu Levant Okyanusya
Ulusal	Afgan Alman Amerikan Cajun Çinli Hawaii İtalyan Kaliforniya Pennsylvania Alman Soul food Yeni Amerikan Yunan Angola Arjantin Arnavut Avustralya Avusturya Azeri Bahreyn Bangladeş Barbados Batı Sahra Belçika Belize Benin Beyaz Rus Bhutan Birleşik Arap Emirlikleri Birmanya Bolivya Bosna-Hersek Botsvana Brezilya Britanya Gal İngiliz İskoç Brunei Bulgar Burkina Faso Burundi Cezayir Cibuti Çad Çek Çin Hong Kong İslam Kanton Makao Tayvan Tibet Danimarka Grönland Faroe Doğu Timor Dominik Cumhuriyeti Ekvador Ekvator Ginesi El Salvador Endonezya Bali Cava Çin Eritre Ermeni Eston Esvatini Etiyopya Fas Fiji Fildişi Sahili Filipin Filistin Fin Fransız Oksitanya Gabon Gambiya Gana Guatemala Güney Afrika Gürcü Haiti Hırvat Hint Hollanda Honduras Irak İran İrlanda İspanyol Asturias Bask Endülüs Galiçya Katalan İsrail İsveç İsviçre İtalyan Lombardiya Sicilya Venedik İzlanda Jamaika Japon Okinawa Katar Kamboçya Kamerun Kanada Kazak Kenya Kıbrıs Kırgız Kolombiya Kore Kuzey Kore Çin Kosova Kuveyt Küba Laos Leton Liberya Libya Lihtenştayn Litvanya Lübnan Lüksemburg Macar Madagaskar Makedon Malezya Malay Çin Hint Malta Meksika Mısır Moğol Moldova Moritanya Mozambik Namibya Nepal Nijer Nijerya Norveç Özbek Pakistan Panama Paraguay Peru Peru-Çin Polonya Portekiz Rumen Rus São Tomé ve Príncipe Senegal Seyşeller Sırp Singapur Slovak Sloven Somali Sri Lanka Sudan Suriye Suudi Arabistan Şili Tacik Tanzanya Zanzibar Tayland Tayvan Togo Trinidad ve Tobago Tunus Türk Türkmen Ukrayna Kırım Tatar Umman Uruguay Ürdün Venezuela Vietnam Yemen Yeni Zelanda Yunan Zambiya Zimbabve
Etnik ve dinî	Ainu Arap Bengal Berber Budist Çeçen Çerkes Kürt Süryani Tatar Uygur Yahudi Aşkenazi Mizrahi Sefarad
Tarihî	Antik İsrail Antik Mısır Antik Roma Antik Yunan Aztek Bizans Erken modern dönem Avrupası İnka Maya Orta Çağ Avrupası Osmanlı Sovyet Tarihî Çin
Türler	Haute cuisine Fast food Füzyon Moleküler gastronomi Nouvelle
Listeler	Mutfaklar listesi Hazırlanan yemekler listesi
Kategori Commons

Liberya mutfağı nedir?, Liberya mutfağı anlamı nedir?, Liberya mutfağı ne demektir?