Kuzey Makedonya cumhurbaşkanı

Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı
Makedonca: Претседател на Република Северна Македонија
Arnavutça: Presidenti i Republikës së Maqedonisë së Veriut
Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı; Makedonca: Претседател на Република Северна Македонија ; Arnavutça: Presidenti i Republikës së Maqedonisë së Veriut
	Cumhurbaşkanlığı arması
	Görevdeki; Stevo Pendarovski; 12 Mayıs 2019 tarihinden beri
Tür	Devlet başkanı
Resmî ikamet	Villa Vodno
Atayan	Halk oyu
Görev süresi	5 yıl, en fazla iki dönem
Oluşum	Kuzey Makedonya Anayasası; 16 Nisan 1991
İlk sahibi	Kiro Gligorov
Maaş	Yıllık 17.250 $
Websitesi	pretsedatel.mk

Kuzey Makedonya Cumhuriyeti cumhurbaşkanı (Makedonca: Претседател на Република Северна Македонија, Arnavutça: Presidenti i Republikës së Maqedonisë së Veriut), Kuzey Makedonya Cumhuriyeti'nin devlet başkanıdır.

Cumhurbaşkanı makamı, 8 Eylül 1991'deki bağımsızlık ilanından birkaç ay önce kuruldu. İlk cumhurbaşkanı Kiro Gligorov'dur. 1999 yılında görevi bıraktığı zaman en yaşlı devlet başkanıydı. Cumhurbaşkanı, silahlı kuvvetlerin en yüksek komutanı ve dış işleri yürüten ilk organdır.

Cumhurbaşkanlığı hak ve yükümlülükleri anayasa ve yasalarla belirlenir. Cumhurbaşkanı; Kuzey Makedonya vatandaşı olmalı, 40 yaşın üzerinde olmalı ve seçimden önceki on beş yılın en az on yılında Kuzey Makedonya'da yaşamış olmalıdır.^[3]

Seçim sistemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuzey Makedonya cumhurbaşkanı, modifiye edilmiş iki turlu bir sistem kullanılarak seçilir. Bir aday, ancak kayıtlı tüm seçmenlerden oyların %50'sinden fazlasını aldığı takdirde ilk turda seçilebilir.^[4] İkinci turda, sonucun geçerli sayılabilmesi için seçmen katılımının en az %40 olması gerekir.^[5]

Anayasa, cumhurbaşkanının 40 yaşından büyük olmasını ve seçim gününden önceki son on beş yılın onunu ülkede yaşamış olmasını zorunlu kılar.

2009'dan önce anayasa ikinci turda %50 katılım gerektiriyordu. 9 Ocak 2009'da mevcut 86 milletvekilinin tamamı tarafından oylanan XXXI değişikliği, hükûmetin seçimlere katılımın giderek azalması eğiliminin cumhurbaşkanlığı seçimlerini sıklıkla geçersiz kılacağından korktuğu için mevcut %40'a indirdi.^[6] Bunu takip eden 2009 Makedonya cumhurbaşkanlığı seçimlerinde, ikinci turdaki katılım %42.6 olarak sonuçlandı.^[7]

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Makedonya Sosyalist Cumhuriyeti döneminde, 1991'de kaldırılan bir toplu cumhurbaşkanlığı vardı. İlk başkanı, modern devletin kurulduğu ASNOM'un ilk genel kurulunda seçilen Metodiya Andonov-Çento; son başkanı ise Vladimir Mitkov'du.^[8]

1990'da sosyalist sistemden parlamenter demokrasiye geçişin ardından Sosyalist Makedonya Cumhuriyeti, bağımsızlıktan birkaç ay önce 1991'de tek cumhurbaşkanlığı ile kolektif liderliği değiştirdi. Kiro Gligorov 27 Ocak 1991'de Makedonya Sosyalist Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı oldu.^[9] 16 Nisan 1991'de parlamento ülkenin resmi adından "Sosyalist" ifadesini kaldıran bir anayasa değişikliğini kabul etti ve aynı yılın 7 Haziran'ında, Makedonya Cumhuriyeti yeni adıyla resmen kuruldu.^[10] Bu nedenle Gligorov, Makedonya Cumhuriyeti'nin cumhurbaşkanı olarak görevini sürdürdü.

Yugoslavya'nın dağılma sürecinin başlamasından sonra, 8 Eylül 1991'de yapılan referandumla Makedonya Cumhuriyeti tam bağımsızlığını ilan etti. Kiro Gligorov 1995'te bir suikast girişiminden sonra aciz kaldı. Stojan Andov, Gligorov'un görevden alınması sırasında 44 gün cumhurbaşkanlığı yaptı. Bağımsız devlet başkanlığındaki ikinci dönemini tamamlayan Gligorov'un yerine 1999'da Boris Traykovski geçti. Traykovski'nin 2004'teki ölümünün ardından yerine Branko Srvenkovski geçti. Corge İvanov, 2009 cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazandı ve 12 Mayıs 2009'da göreve başladı. 2014'te yeniden seçildi. Stevo Pendarovski görevdeki mevcut kişi ve 12 Mayıs 2019'da göreve başladı.

Kuzey Makedonya cumhurbaşkanları listesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Makedonya Sosyalist Cumhuriyeti (1945-1991)[değiştir | kaynağı değiştir]

Partiler

KPM/SKM Bağımsız

Statü

Geçici Başkan

№	İsim (Doğum-Ölüm)	Resim	Görev Süresi		Siyasi Parti
№	İsim (Doğum-Ölüm)	Resim	Başlangıç	Bitiş	Siyasi Parti
Makedonya Halkın Kurtuluşu Anti-Faşist Meclisi için Başlangıç Komitesi Başkanı 1943-1944
1	Metodiya Andonov-Çento (1902-1957)		1 Ekim 1943	2 Ağustos 1944	Makedonya Komünist Partisi
	Halkın Kurtuluşu Anti-Faşist Meclisi Başkanı (ASNOM) 1944-1945
	Metodiya Andonov-Çento (1902-1957)		2 Ağustos 1944	1 Ocak 1945	Makedonya Komünist Partisi
	Halk Meclisi Prezidyumu Başkanları 1945-1953
	Metodiya Andonov-Çento (1902-1957)		1 Ocak 1945	15 Mart 1946	Makedonya Komünist Partisi
—	Dimitar Nestorov (1890-1968)		16 Mart 1946	30 Aralık 1946
2	Blagoya Fotev (1900-1993)		1947	4 Ocak 1951
—	Vidoe Smilevski (1915-1979)		4 Ocak 1951	1953	Makedonya Komünist Partisi 1952'de adı değişti Makedonya Komünistler Ligi
Halk Meclisi Başkanları 1953-1974
3	Dimçe Stoyanov (1910-1991)		1953	19 Aralık 1953	Makedonya Komünistler Ligi
4	Lazar Kolişevski (1914-2000)		19 Aralık 1953	26 Haziran 1962
5	Lupço Arsov (1910-1986)		26 Haziran 1962	24 Haziran 1963
6	Vidoe Smilevski (1915-1979)		25 Haziran 1963	12 Mayıs 1967
7	Mito Hacıvasilev (1921-1968)		12 Mayıs 1967	1 Ağustos 1968
8	Nikola Minçev (1915-1997)		23 Aralık 1968	6 Mayıs 1974
Başkanlık Konseyi Başkanları 1974-1991
9	Vidoe Smilevski (1915-1979)		6 Mayıs 1974	31 Ekim 1979	Makedonya Komünistler Ligi
10	Lupço Arsov (1910-1986)		31 Ekim 1979	29 Nisan 1982
11	Angel Semerski (1923-2005)		29 Nisan 1982	29 Nisan 1983
12	Blagoya Taleski (1924-2001)		29 Nisan 1983	29 Nisan 1984
13	Tome Bukleski (1921-2018)		29 Nisan 1984	26 Nisan 1985
14	Vanço Apostolski (1925-2008)		26 Nisan 1985	26 Nisan 1986
—	Mateja Matevski (1929-2018)		28 Nisan 1986	30 Nisan 1986
15	Dragolyub Stavrev (1932-2003)		30 Nisan 1986	Mayıs 1988
16	Yezdimir Bogdanski (1930-2007)		Mayıs 1988	28 Nisan 1990
17	Vladimir Mitkov (1931–)		28 Nisan 1990	27 Ocak 1991
18	Kiro Gligorov (1917-2012)		27 Ocak 1991	18 Eylül 1991	Bağımsız

Kuzey Makedonya Cumhuriyeti (1991–günümüz)[değiştir | kaynağı değiştir]

Partiler

Bağımsız LPM DA VMRO-DPMNE SDSM

Statü

Geçici Cumhurbaşkanı

№	İsim (Doğum-Ölüm)	Resim	Seçim	Görev Süresi			Siyasi Parti
№	İsim (Doğum-Ölüm)	Resim	Seçim	Başlangıç	Bitiş	Görev süresi	Siyasi Parti
Cumhurbaşkanları 1991–günümüz
1	Kiro Gligorov (1917-2012)		1994	18 Eylül 1991	4 Ekim 1995	4 yıl, 16 gün	Bağımsız
—	Stoyan Andov (1935–)		—	4 Ekim 1995	17 Kasım 1995	44 gün	Makedonya Liberal Partisi
(1)	Kiro Gligorov (1917-2012)		—	17 Kasım 1995	19 Kasım 1999	4 yıl, 2 gün	Bağımsız / SDSM
—	Savo Klimovski (1947–)		—	19 Kasım 1999	15 Aralık 1999	26 gün	Demokratik Alternatif
2	Boris Traykovski (1956-2004)		1999	15 Aralık 1999	26 Şubat 2004 (Uçak kazasında öldü)	4 yıl, 73 gün	VMRO-DPMNE
—	Lupço Yordanovski (1953-2010)		—	26 Şubat 2004	12 Mayıs 2004	76 gün	SDSM
3	Branko Srvenkovski (1962–)		2004	12 Mayıs 2004	12 Mayıs 2009	5 yıl, 0 gün	SDSM
4	Corge İvanov (1960–)		2009 2014	12 Mayıs 2009	12 Mayıs 2019	10 yıl, 0 gün	VMRO-DPMNE
5	Stevo Pendarovski (1963–)		2019	12 Mayıs 2019	Görevde	4 yıl, 350 gün	SDSM

En son seçim[değiştir | kaynağı değiştir]

Aday	Parti	İlk tur		İkinci tur
Aday	Parti	Oy	%	Oy	%
Blerim Reka	Bağımsız	79.888	10,60
Gordana Siljanovska-Davkova	VMRO-DPMNE	318.341	42,25	377.713	44,73
Stevo Pendarovski	SDSM	322.581	42,81	436.212	53,59
Geçersiz/boş oy		32.696	4,34	30.437	3,60
Toplam		753.520	100	844.360	100
Kayıtlı seçmen/katılım		1.808.131	41,67	1.808.131	46,70
Kaynak: SEC 8 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "www.dnevnik.com.mk". 28 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2016.
^ "Infographic: What are the Monthly Salaries of Presidents in the Region". Sarajevo Times. 25 Şubat 2018. 25 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Makedonya Cumhuriyeti Anayasası 19 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Madde 80.
^ Polls Open in Macedonia Presidential Elections 15 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Balkan Insight, 13 April 2014
^ DEĞİŞİKLİK XXXI 19 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kuzey Makedonya Anayasası
^ "Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Anayasası". www.sobranie.mk. 13 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Anna Fruhstorfer; Michael Hein (12 Ekim 2016). Constitutional Politics in Central and Eastern Europe: From Post-Socialist Transition to the Reform of Political Systems. Springer. ss. 325-. ISBN 978-3-658-13762-5. 11 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2022.
^ "Prof. Dr. Vladimir Mitkov - Faculty of Law, University of Skopje". 30 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Kiro Gligorov, 27 Ocak 1991'de, Sosyalist Makedonya Cumhuriyeti'nin devletin resmi adı olduğu dönemde cumhurbaşkanı seçildi. Devletin adının değişmesinden sonra Makedonya Cumhuriyeti cumhurbaşkanı olarak görevine devam etti. Makedonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Resmi Sitesi 30 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ "On This Day" - Macedonian Information Agency - MIA 25 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., see: 1991 (Makedonca)

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuzey Makedonya cumhurbaşkanının resmi sitesi 19 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] "www.dnevnik.com.mk". 28 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2016.

[sarajevotimes.com-2] "Infographic: What are the Monthly Salaries of Presidents in the Region". Sarajevo Times. 25 Şubat 2018. 25 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[3] Makedonya Cumhuriyeti Anayasası 19 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Madde 80.

[4] Polls Open in Macedonia Presidential Elections 15 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Balkan Insight, 13 April 2014

[5] DEĞİŞİKLİK XXXI 19 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kuzey Makedonya Anayasası

[6] "Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Anayasası". www.sobranie.mk. 13 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[FruhstorferHein2016-7] Anna Fruhstorfer; Michael Hein (12 Ekim 2016). Constitutional Politics in Central and Eastern Europe: From Post-Socialist Transition to the Reform of Political Systems. Springer. ss. 325-. ISBN 978-3-658-13762-5. 11 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2022.

[8] "Prof. Dr. Vladimir Mitkov - Faculty of Law, University of Skopje". 30 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[gligorov-9] Kiro Gligorov, 27 Ocak 1991'de, Sosyalist Makedonya Cumhuriyeti'nin devletin resmi adı olduğu dönemde cumhurbaşkanı seçildi. Devletin adının değişmesinden sonra Makedonya Cumhuriyeti cumhurbaşkanı olarak görevine devam etti. Makedonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Resmi Sitesi 30 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[namechange-10] "On This Day" - Macedonian Information Agency - MIA 25 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., see: 1991 (Makedonca)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

g t d Kuzey Makedonya cumhurbaşkanları
Makedonya SC Halk Meclisi Başkanları (1945-1974)	Makedonya Sosyalist Cumhuriyeti Metodiya Andonov-Çento Blagoya Fotev Vidoe Smilevski Dimçe Stoyanov Lazar Kolişevski Lupço Arsov Vidoe Smilevski Mito Hacıvasilev Nikola Minçev
Makedonya SC Başkanlık Konseyi Başkanları (1974-1991)	Makedonya Sosyalist Cumhuriyeti Vidoe Smilevski Lupço Arsov Angel Çemerski Blagoya Taleski Tome Bukleski Vanço Apostolski Dragolyub Stavrev Yezdimir Bogdanski Vladimir Mitkov Kiro Gligorov
Kuzey Makedonya Cumhurbaşkanları (1991-günümüz)	Kiro Gligorov Boris Traykovski Branko Srvenkovski Corge İvanov Stevo Pendarovski Makedonya

Kuzey Makedonya cumhurbaşkanı nedir?, Kuzey Makedonya cumhurbaşkanı anlamı nedir?, Kuzey Makedonya cumhurbaşkanı ne demektir?