Kavram

Kavram, nesnelerin ya da olayların ortak özelliklerini kapsayan ve bir ortak ad altında toplayan genel tasarımdır.^[1] Kavramlar, soyuttur ve gerçek dünyada yoktur. Benzer olan fikirleri, insanları, olayları vs gruplandırmak için kullanılan bir sınıflamadır. Kavram yanılgıları ise daha çok kişisel deneyimler sonucu oluşmuş, bilimsel gerçeklere ve düşüncelere aykırı, anlamlı öğrenmeyi engelleyici bilgilerdir.

Kavram klasik mantıkta oldukça önemlidir. Kavramlar dille ifade edilirse buna terim adı verilir. Başka bir deyişle kavramlar nesnelerin soyut tasavvurları iken, bu tasavvurların dildeki karşılıkları ise terim olarak adlandırılır. Kavramlar işaretlerle ifade edilir. Bu işaretler sözlü veya sözsüz olabilirler. Bu işaretleri islam mantıkçıları "delalet" adıyla nitelemişler ve delaletleri tabii, akli ve vaazi delaletler olarak üç gruba ayırmışlardır. Her bir grup da sözlü veya sözsüz işaretler taşıyabilir ve böylece delaletler 6 gruba ayrılmış olur. İşte mantığı ilgilendiren sadece sözlü olan delaletlerdir.^[2]

Klasik Mantıkta kavram çeşitleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Tek tek ele alındıklarında[değiştir | kaynağı değiştir]

Tümel, tekil ve tikel kavramlar: Eğer bir kavram bir sınıfın tümüne işaret ediyorsa tümel, sadece bir elemanına işaret ediyorsa tekil kavram adı verilir. Örneğin şehir kavramı tümel iken, İstanbul tekildir. Kavramlar tek başlarına ele alındıkları zaman tümel ya da tekil olabilirler. Ancak, eğer kavramlar bir önermede kullanılırsa tümel ve tekil olabildiği gibi tikel de olabilirler. Tikel kavramlar bir sınıfın bir kısmına işaret eder. Örneğin bazı insanlar veya bazı şehirler tikel kavramlardır.^[3]

Soyut ve somut kavramlar: Kavram bir cisme veya varlığa işaret ediyorsa somuttur. Örneğin taş, insan, beyaz gibi kavramlar somut kavramlardır. Ancak kavram bir oluş tarzını ifade ediyorsa soyuttur. Örneğin insanlık, beyazlık gibi kavramlar soyuttur. Şu şekilde de ifade edilebilir. Somut kavramlar insan zihninde bir konu içinde oluşurlar, soyut kavramlar ise konudan soyutlanmıştır.^[3]

Kolektif ve distrubitüf kavramlar:

Pozitif ve negatif kavramlar:

Birbirleri ile ilişkilerine göre[değiştir | kaynağı değiştir]

Öğrenme ve öğretme[değiştir | kaynağı değiştir]

Kavram öğrenme ve öğretme adımları şöyledir:^[4]

Kavram adı
Özellikleri tanımlama
Hipotez kurma
Alakalı bilgileri toplama, analiz etme ve yorumlama
Özellikleri tanımlayan iyi ve benzer örnekler verme
Özellikleri fark ettiren iyi ve ayırt edici örnekler verme
Kavramın ayırt edici olmayan özelliklerine ilişkin örnekler verme
Olumsuz örneklere karşı olumlu örnekler verme
Verilen örneklerin kavramı ve hipotezi kapsayıp-kapsamadığını tahmin etme
Hipotezi değerlendiren bir kriteri kabul etme
Uygulama sırasında ilişkisiz özellikleri ve örnekleri genişletme
Yeni örneklerin öğrenciler tarafından tanımlanması
Öğrencilerin kendi örneklerini açıklamaları sağlamalı
Tanımlanan özelliklerin öğrenciler tarafından açıkça ifade edilmesini sağlama

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Genel[değiştir | kaynağı değiştir]

Öner, Prof. Dr. Necati (1986), Klasik Mantık (PDF), Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 17 Nisan 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 28 Şubat 2013

Özel[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Türk Dil Kurumu Sözlüğü
^ Öner 1986, s. 17
^ ^a ^b Öner 1986, s. 18
^ Duman, Bilal (2008). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Maya Akademi Yayınları. Ankara

[1] Türk Dil Kurumu Sözlüğü

[Öner198617-2] Öner 1986, s. 17

[Öner198618-3] Öner 1986, s. 18

[4] Duman, Bilal (2008). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Maya Akademi Yayınları. Ankara

[1]

[2]

[3]

[4]

g t d Metafizik
Metafizikçiler	Parmenides · Plato · Aristoteles · Kapila · Plotinus · Duns Scotus · Thomas Aquinas · René Descartes · Immanuel Kant · Isaac Newton · Baruch Spinoza · Georg W. F. Hegel · George Berkeley · Henri Bergson · Charles Sanders Peirce · Alfred N. Whitehead · Bertrand Russell · Dorothy Emmet · G. E. Moore · Gilbert Ryle · Hilary Putnam · P. F. Strawson · R. G. Collingwood · Adolph Stöhr · Rudolf Carnap · Saul Kripke · Willard V. O. Quine · Donald Davidson · devamı ...
Kuramlar	Anti-realizm · Determinizm · Bilimsel gerçekçilik · Natüralizm · Düalizm · Fenomelizm · Fizikalizm · Gerçekçilik · Görecilik · Hayatın anlamı · Hindu idealizmi · İdealizm · Liberteryenizm · Materyalizm · Monizm · Nihilizm · Özcülük · Özgür irade · Özgürlük · Öznelcilik · Pirsig'in kalite metafiziği · Platoncu idealizm · Samkhya · Solipsizm · Tip kuramı · Töz · Varoluşçuluk
Kavramlar	Algı · Anima mundi · Anlam · Bedenlenmiş biliş · Cogito ergo sum · Değişim · Değer · Tecrübe · Modalite · Düşünce · Enformasyon · Evrensel · Eylem · Düşünce · Fiziksel beden · Gerçek · Gerçeklik · Gözlenemeyen · Form · Hareket · İlke · Kalite · Kasıt · Kategori · Kavram · Kimlik · Madde · Memetik · Nedensellik · Nesne · Nosyon · Örüntü · Öz · Özellik · Öznellik · Qualia · Ruh · Sezgi · Soyut nesne · Tercih · Töz · Varlık · Varoluş · Zaman · Zekâ · Zihin · Zihinsel temsil · Zorunluluk · devamı...
İlgili maddeler	Kozmoloji · Epistemoloji · Ontoloji · Teleoloji · Psikoloji felsefesi · Zihin felsefesi · Benlik felsefesi · Uzay ve zamanın felsefesi · Aksiyoloji · Kuramsal fizik · Meta
Kategori · Taslaklar

Kavram nedir