Karolinska Enstitüsü
Slogan	İsveççe: Att förbättra människors hälsa İngilizce: To improve human health Türkçe: İnsan sağlığını iyileştirmek için
Kuruluş	1810
Tür	Tıp Üniversitesi
Eski isim(ler)i	Medico-Chirurgiska Institutet
Eğitim dil(ler)i	İsveççe, İngilizce
Rektör	Harriet Wallberg-Henriksson
Akademik personel	3,600 (2009)[1]
Öğrenciler	5,500 (TSE, 2009)[2]
Doktora öğrencileri	2,100 (2009)[1]
Konum	, İsveç
Web sitesi	ki.se

Karolinska Enstitüsü, (İsveççe: Karolinska Institutet kısaca: KI), İsveç'te 1810'da kurulan eğitim kurumu, Avrupa'nın en büyük ve en prestijli tıp üniversitelerinden biridir. Ana kampüsü Stockholm kentinin Solna ilçesinde bulunuyor, ikinci bir kampüsü ise Stockholm'ün güneyindeki Huddinge ilçesinde, Flemingsberg'in içindedir. Bu kurum fizyoloji ve tıp alanındaki olağanüstü başarılarına göre kişiler veya kuruluşlara Nobel Ödülü'nü vermektedir.

Solna ve Huddinge'de bulunan Karolinska Enstitüsü Hastanesi, bir araştırma ve eğitim hastanesi olarak üniversite ile ilişkilidir. Birlikte bir akademik sağlık bilimleri merkezini oluştururlar. Bu kuruluş eğitim ve araştırma için İsveç'in en büyük merkezlerinden biridir. Örneğin, ülke çapında yürütülen tıp eğitiminin neredeyse yüzde 30'u ve tıbbi akademik araştırmaların yüzde 40'ı Karolinska Enstitüsü'nde yapılmaktadır. Tıbbi programların çoğu İsveç dilindedir, doktora ve toplu olarak öğretilen projelerde eğitim İngilizce yapılmaktadır.

Karolinska Enstitüsü'nin rektörü Harriet Wallberg-Henriksson'dur ve 2004 yılından beri enstitünün en üst düzey yetkilisidir.^[4]

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Karolinska Enstitüsü, 1477 yılında kurulmuş olan Uppsala Üniversitesi ve 1666 yılında kurulmuş olan Lund Üniversitesi'nden sonra, İsveç'in üçüncü en eski tıp okuludur.

Enstitüsü ordu cerrahları için bir eğitim merkezi olarak, Finlandiya Savaşı sonrasında, Enstitü, 1808-1809 yılları arasında Rusya'ya karşı yürütülen savaşta yaralı askerlerin üçte birinin sahra hastanelerinde hayatını kaybetmesi nedeniyle, 1810 yılında İsveç Kralı XIII Karl tarafından askerî hekimlerin eğitimini iyileştirmek amacıyla kuruldu.

Orijinal adı ilk olarak 'Medico-Chirurgiska Institutet' idi. 1817 yılında İsveç Kralı XIII. Karl'ın şerefine kurumun ismine Karolinska ifadesi eklendi. Tam adı böylece Kongliga Carolinska Medico Chirurgiska Institutet oldu.^[5] Enstitü 1861 yılında bir üniversite seviyesine yükseltildi. 1968 yılında bu ismi Karolinska Institutet olarak kısaltıldı.

20. yüzyılda Karolinska Enstitüsü'ne çeşitli enstitüler ve kolejler bağlanmıştır, böylece şu anda yaklaşık 3000 öğrencisi bulunmaktadır. Enstitü, en üst düzeyde araştırmaya verdiği önemin yanı sıra, en başından beri Gymnastik- och idrottshögskolan ile işbirliği yaparak ve 1959'da Stockholm Fizyoterapi Enstitüsü'nü ve 1998'de Stockholm Sağlık Bilimleri Üniversitesi'ni KI'ye entegre ederek her zaman pratik uygulamaya kendini adamıştır. Buna ek olarak KI, Acta Paediatrica gibi bir dizi önde gelen uluslararası dergi de yayınlamaktadır.

Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]

Karolinska Enstitüsü, lisans diploması (İsveççe: kandidatexamen); bir yıllık ve iki yıllık İsveç yüksek lisansı (İsveççe: magisterexamen) verme yetkisine sahiptir.^[6]

Öğrenci sayısı[değiştir | kaynağı değiştir]

Okulun 2008/2009 eğitim-öğretim yılı itibarıyla 5,500 mezun olmamış öğrencisi bulunmaktadır^[2]

Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü[değiştir | kaynağı değiştir]

Alfred Nobel vasiyetinde, kendi adıyla anılan Nobel Tıp veya Fizyoloji Ödülü'nü kazananların Karolinska Enstitüsü tarafından atanmasını şart koşmuştur. O zamandan bu yana Karolinska Enstitüsü'nden toplam beş araştırmacı Nobel Ödülü almıştır.

Karolinska Enstitüsü tarafından her yıl fizyoloji ya da tıp alanında çeşitli konularda alanlarındaki olağanüstü katkıları için bilim adamları ve doktorlara Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü verilir.

Lennart Nilsson Ödülü[değiştir | kaynağı değiştir]

Lennart Nilsson Ödülü Profesör Lennart Nilsson'un anısına yaratılmış ve bilimsel fotoğrafçılıka olağanüstü katkıları olanlara verilir. Bu ödül Lennart Nilsson Vakfı tarafından yönetilir ve Karolinska Enstitüsü tarafından yıllık olarak verilir. Ödül ilk kez 1998 yılında verilmiştir. Ödülün toplam miktarı 100,000 İsveç kronudur.^[7]

Dünya üniversitelerinin akademik sıralaması listesinde[değiştir | kaynağı değiştir]

2003 yılından beri her yıl dünya üniversitelerinin akademik sıralamasında yer alarak, ilk 100 üniversiteden biri olmuştur. Sıralamada en iyi derecesi 2003 yılındaki 39. sıra, en kötü derecesi ise 2007 yılındaki 53. sıra olmuştur. Son, 2011 yılında 44 sırada yer almıştır.^[8] Dünya Üniversiteleri 2012 Akademik Sıralamasına göre, Karolinska Enstitüsü Klinik Tıp ve Eczacılık alanında 11. sırada ve Yaşam Bilimleri alanında ise 18. sırada yer almaktadır.^[9]

Üniversite	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011
Karolinska Enstitüsü	39[10]	46[11]	45[12]	48[13]	53[14]	51[15]	50[16]	42[17]	44[8]

Önemli mezunları ve profesörleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• Jöns Jakob Berzelius (1779–1848), Karolinska Enstitüsünde Profesör; Modern kimyasal notasyonu icat etdi ve modern kimyanın babalarından biri olarak kabul edilir; silikon, selenyum, toryum ve seryum elemanlarının kaşifidir.
• Carl Gustaf Mosander (1792–1858), Kimyager, lantan, erbium ve terbiyum elemanlarının kaşifi..
• Gustaf Retzius (1842–1919), Anatomist (Profesör 1877-1890).
• Karl Oskar Medin (1847–1928), ünlü çocuk doktoru, (Profesör 1883-1914).
• Ivar Wickman (1872–1914), ünlü çocuk doktoru, Medin gözbebeği ve çocuk felci uzmanı.
• Herbert Olivecrona (1891–1980), İsveçli nöroşirürji kurucusu.
• Hugo Theorell (1903–1982), 1955 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü Sahibi.
• Torsten Wiesel (d. 1924), 1981 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü Sahibi.
• Pehr Edman (1916–1977), Kimyager (1946 yılında Doktora yaptı).
• Lars Leksell (1907–1986), Doktor, radyocerrahi mucidi.
• Sune Bergström (1916–2004), 1982 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü Sahibi (Bengt I. Samuelsson ve John Robert Vane ile birlikte).
• Bengt I. Samuelsson (d. 1934), 1982 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü Sahibi (Sune Bergström ve John Robert Vane ile birlikte).
• Ragnar Granit (1900–1991), 1967 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü Sahibi.
• Göran Liljestrand (1886–1968), ünlü fizyolog ve farmakolog.
• Ulf von Euler (1905–1983), ünlü fizyolog, 1970 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü Sahibi.
• Sven Ivar Seldinger (1921–1998), ünlü radyolog, Seldinger tekniğinin mucidi.
• Rolf Luft (1914–2007), Profesör, endokrinolog.
• Tomas Lindahl (d. 1938), Kanser araştırmacısı ve Kraliyet Madalyası kazanan.

İlginç notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Dünyanın ilk yapay organ nakli burada gerçekleşmiştir. Bu olay "Organ naklinde devrim" olarak nitelendirilmiştir.^[18]
• Karolinska Enstitüsünde yapılan keşiflerin çok büyük evrensel önemi olmuştur. Örneğin, kalp pili, radyocerrahi, alyuvar çökelme hızı (ESR), Seldinger tekniği ve kimyasal olarak saf insülin hazırlanması gibi keşifler bu türdendir.^[19]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Kraliyet Teknoloji Enstitüsü
• Chalmers Teknik Üniversitesi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Karolinska Enstitüsü ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Resmî site