Silikon

Silikon veya polisiloksan, siloksanlardan (−R₂Si−O−SiR₂−, burada R = organik grup) oluşan bir polimerdir. Bunlar genellikle renksiz yağlar veya kauçuk benzeri maddelerdir. Silikonlar, dolgu macunlarında, yapıştırıcılarda, yağlayıcılarda, tıpta, pişirme kaplarında, ısı ve elektrik yalıtımında kullanılır. Bazı yaygın biçimler arasında silikon yağı, silikon gresi, silikon kauçuk, silikon reçine ve silikon kalafat bulunur.^[1]^[2]

Kimya[değiştir | kaynağı değiştir]

Silikon polidimetilsiloksanın (PDMS) kimyasal yapısı

Daha kesin olarak polimerize edilmiş siloksan'lar veya polisiloksanlar olarak adlandırılan silikonlar, her silikon merkezine bağlı iki organik gruplu inorganik silikon-oksijen omurga zinciri'nden (⋯−Si−O−Si−O−Si−O−⋯) oluşur. Genellikle organik gruplar metildir. Malzemeler döngüsel veya polimerik olabilir. −Si−O− zincir uzunluklarını, yan grupları ve çapraz bağlama değiştirilerek, silikonlar çok çeşitli özellikler ve bileşimlerle sentezlenebilir. Sıvıdan jele, kauçuğa ve sert plastiğe kadar kıvamda değişebilirler. En yaygın siloksan lineer polidimetilsiloksan (PDMS), bir silikon yağı'dır. İkinci en büyük silikon malzeme grubu, dallı ve kafes benzeri oligosiloksanlardan oluşan silikon reçine'ye dayanır..

Terminoloji ve tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

F. S. Kipping, 1901'de polidifenilsiloksan, Ph₂SiO (Ph, fenil anlamına gelir, C₆H₅) formülünü anlatmak için, keton benzofenon, Ph₂CO formülüne benzer şekilde (terimi orijinal olarak “silikoketon” idi) "silikon" kelimesini türetti. Kipping, polidifenilsiloksanın polimerik olduğunu, benzofenonun ise monomerik olduğunu çok iyi biliyordu ve Ph₂SiO ve Ph₂CO'nun zıt özelliklerine dikkat çekti.^[3]^[4] Kipping'in molekülleri ile ketonlar arasındaki yapısal farklılıkların keşfedilmesi, "silikon"un artık doğru terim olmadığı (genel kullanımda kalsa da) ve modern kimya terminolojinin terminolojisine göre "siloksan" teriminin tercih edildiği anlamına gelir.^[5]

İngilizcede "silicon" olarak tabir edilen ve dilimizde "silisyum" olarak kullanılan element ise silikon polimerinden farklıdır. Silisyum bir kimyasal element, sert koyu gri bir yarı iletken metaloid'dir ve kristalçizgi (ingilizce: crystalline) biçiminde entegre devre'ler (elektronik çipler") ve güneş pil'leri yapmak için kullanılır. Siloksan olarak tabir edilen ve dilimizde kullanılan silikon, karbon, hidrojen, oksijen ve belki başka tür atomları da içeren ve çok farklı fiziksel ve kimyasal özelliklere sahip bileşiklerdir.

Artık silanonlar olarak adlandırılan ancak "silikon" adını hak edebilecek olan silikon-oksijen çift bağları içeren bileşikler, mikroelektronik üretiminde kimyasal buhar biriktirme ve yanma yoluyla seramik oluşumu gibi gaz fazlı işlemlerde uzun süredir ara ürünleri olarak tanımlanmıştır.^[6] Bununla birlikte, siloksanlara polimerleşmek için güçlü bir eğilime sahiptirler. İlk kararlı silanon 2014 yılında A. Filippou ve diğerleri tarafından elde edildi.^[7]

Özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Düşük ısı iletkenliği
Düşük kimyasal duyarlılığı
Elektriksel yalıtkanlılığı

Kullanımı[değiştir | kaynağı değiştir]

Otomotiv
Hava sahası

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Silikon Polimer 20 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Bilimi (Çevrimiçi Silikon Bilimi, Merkezi Européen des Silicones: CES)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Ullmann isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
^ Fink, Johannes Karl (5 Temmuz 2019). Liquid Silicone Rubber: Chemistry, Materials, and Processing. ISBN 9781119631378.
^ Greenwood, Norman N.; Earnshaw, Alan (1997). Chemistry of the Elements (2. bas.). Butterworth-Heinemann. s. 362. ISBN 0080379419.
^ Frederic Kipping, L. L. Lloyd (1901). "XLVII. Organic derivatives of silicon. Triphenylsilicol and alkyloxysilicon chlorides". J. Chem. Soc., Trans. 79: 449-459. doi:10.1039/CT9017900449. 17 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2021.
^ James E. Mark; Harry R. Allcock; Robert West (24 Mart 2005). Inorganic Polymers. Oxford University. s. 155. ISBN 978-0-19-535131-6. 18 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ V. N. Khabashesku; Z. A. Kerzina; K. N. Kudin; O. M. Nefedov (1998). "Matrix isolation infrared and density functional theoretical studies of organic silanones, (CH₃O)₂Si=O and (C₆H₅)₂Si=O". J. Organomet. Chem. 566 (1–2): 45-59. doi:10.1016/S0022-328X(98)00726-8.
^ Alexander C. Filippou, Bernhard Baars, Yury N. Lebedev, and Gregor Schnakenburg (2014): "Silicon–Oxygen Double Bonds: A Stable Silanone with a Trigonal‐Planar Coordinated Silicon Center". Angewandte Chemie International Edition, volume 53, issue 2, pages 565–570. DOI:10.1002/anie.201308433.

[Ullmann-1] Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Ullmann isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)

[2] Fink, Johannes Karl (5 Temmuz 2019). Liquid Silicone Rubber: Chemistry, Materials, and Processing. ISBN 9781119631378.

[3] Greenwood, Norman N.; Earnshaw, Alan (1997). Chemistry of the Elements (2. bas.). Butterworth-Heinemann. s. 362. ISBN 0080379419.

[4] Frederic Kipping, L. L. Lloyd (1901). "XLVII. Organic derivatives of silicon. Triphenylsilicol and alkyloxysilicon chlorides". J. Chem. Soc., Trans. 79: 449-459. doi:10.1039/CT9017900449. 17 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2021.

[CincinnatiUniversity2005-5] James E. Mark; Harry R. Allcock; Robert West (24 Mart 2005). Inorganic Polymers. Oxford University. s. 155. ISBN 978-0-19-535131-6. 18 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[6] V. N. Khabashesku; Z. A. Kerzina; K. N. Kudin; O. M. Nefedov (1998). "Matrix isolation infrared and density functional theoretical studies of organic silanones, (CH₃O)₂Si=O and (C₆H₅)₂Si=O". J. Organomet. Chem. 566 (1–2): 45-59. doi:10.1016/S0022-328X(98)00726-8.

[filippou-7] Alexander C. Filippou, Bernhard Baars, Yury N. Lebedev, and Gregor Schnakenburg (2014): "Silicon–Oxygen Double Bonds: A Stable Silanone with a Trigonal‐Planar Coordinated Silicon Center". Angewandte Chemie International Edition, volume 53, issue 2, pages 565–570. DOI:10.1002/anie.201308433.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Silikon nedir?, Silikon anlamı nedir?, Silikon ne demektir?