I. Magnus (Norveç kralı)

Tam adı
	Magnús Óláfsson

I. Magnus (Norveç kralı)
I. Magnus (Norveç kralı)
	Danimarka'da Magnus için basılmış sikke
Norveç Kralı
Hüküm süresi	1035 – 25 Ekim 1047
Önce gelen	Büyük Knut
Sonra gelen	III. Harald
Co-ruler	III. Harald (1046–1047)
Danimarka Kralı
Hüküm süresi	8 Haziran 1042 – 25 Ekim 1047
Önce gelen	III. Knut
Sonra gelen	II. Svend
Doğum	y. 1024; Norveç
Ölüm	25 Ekim 1047 (23 yaşında); Sjælland, Danimarka
Defin	Nidaros Katedrali
Çocuk(lar)ı	Ragnhild Magnusdatter [no]
Tam adı
Tam adı
	Magnús Óláfsson
Hanedan	Güzel Saçlı Hanedanı
Babası	II. Olaf
Annesi	Alfhild

Magnus Olafsson (Eski Norsça: Magnús Óláfsson; Norveçce ve Danca: Magnus Olavsson; y. 1024 - 25 Ekim 1047), daha çok İyi Magnus olarak bilinir, 1035'ten Norveç Kralı ve 1042'den 1047'deki ölümüne kadar Danimarka Kralıydı.

Magnus, Norveç Kralı II. Olaf'ın gayri meşru oğludur ve babası 1028'de tahttan indirildiğinde annesi Alfhild ile birlikte kaçmıştır. 1035'te Norveç'e dönmüş ve 11 yaşında kral olarak taç giymiştir. 1042'de Danimarka kralı olarak da taç giymiştir. Magnus, belirsiz koşullar altında öldüğü 1047 yılına kadar iki ülkeyi yönetmiştir. Ölümünden sonra krallığı Norveç'teki Harald Hardrada ile Danimarka'daki Svend Estridsson arasında bölünmüştür.

Erken dönem[değiştir | kaynağı değiştir]

Magnus, Kral Olaf Haraldsson'un (daha sonra St. Olaf) İngiliz cariyesi Alfhild'den^[1] gayri meşru oğluydu; Alfhild, aslen Olaf'ın kraliçesi Astrid Olofsdotter'ın kölesiydi.^[2] Erken doğan çocuk zayıftı ve ilk birkaç dakika nefes alamıyordu ve muhtemelen hayatta kalması beklenmiyordu. Olaf çocuğun doğumunda yoktu ve İzlandalı skald Sigvatr Þórðarson onun vaftiz babası oldu. Aceleci bir vaftizle Sigvatr, Magnus'a tanıdığı en büyük kralın ve ayrıca Olaf'ın en büyük rol modeli olan Karla Magnus'un veya Şarlman'ın adını verdi. Tüm olumsuzluklara rağmen Magnus güçlü ve sağlıklı bir şekilde büyümeye devam etti ve tek oğlu olarak Olaf için hayati bir öneme sahip oldu.^[3]

Olaf, 1028'de Danimarka kralı Büyük Knut tarafından tahttan indirildi ve genç Magnus'un da aralarında bulunduğu ailesi ve sarayıyla birlikte sürgüne gitti.^[1] Kış boyunca dağları aşıp Eidskog'dan geçerek Värmland'a girdiler ve Närke'deki Sigtrygg adlı bir reise sığındılar. Birkaç ay sonra Närke'den ayrıldılar ve Mart ayına gelindiğinde doğuya, İsveç kralı Anund Jacob'un onlara bir gemi bıraktığı Sigtuna'ya doğru gittiler. Grup daha sonra Baltık Denizi'nden geçerek Finlandiya Körfezi'ne doğru yola çıktı ve sonunda Kiev Knezliği'ne (Garðaríki) ulaştılar. Daha sonraki yolculuğu organize etmek için ilk duraklarını Staraya Ladoga'da (Aldeigjuborg) yaptılar.^[4] Oradan güneye, Olaf'ın Büyük Prens Bilge Yaroslav'dan yardım aradığı Novgorod'a (Holmgard) gittiler. Ancak Yaroslav, İskandinavya'daki güç mücadelelerine doğrudan dahil olmak istemedi ve yardım etmeyi reddetti. Bir süre sonra, 1030'un başlarında Olaf, Knut'un Norveç'teki naibi Lade Kontu Håkon Eiriksson'un denizde kaybolduğunu öğrendi ve Norveç'e hızlı bir şekilde dönmek için adamlarını topladı. Magnus, Yaroslav ve eşi Ingegerd tarafından büyütülmek üzere bırakıldı.^[5]

1031'in başlarında, Magnus'un amcası Harald Sigurdsson'un (daha sonra kral olacak ve daha sonra Harald Hardrada olarak biliniyordu) da aralarında bulunduğu bir grup, babasının Stiklestad Muharebesi'nde ölüm haberini bildirmek için geldiler. Sonraki birkaç yıl boyunca Magnus, Eski Rusça ve biraz Yunanca eğitimi aldı ve bir savaşçı olarak eğitildi.^[6] 1030'da Knut, ilk karısı Ælfgifu ve oğulları Svein'i vekil olarak atadı, ancak Norveçliler onların kurallarını baskıcı buldular ve Knut 1035'te öldüğünde onlar kovuldu ve Magnus kral olarak tahta geçti.^[7] Olaf'ın 1030'daki ölümünden sonra Knut'un naibi olarak atanmak isteyen Einar Thambarskelfir ve Kalf Arnesson,^[8] çocuğu Norveç Kralı olarak yeniden iktidara getirmek için birlikte Kiev Rus'una gitmişlerdi.^[9] Ingegerd'in onayını aldıktan sonra 1035'in başlarında Magnus'la birlikte Sigtuna'ya döndüler ve Magnus'un üvey annesi Astrid'in kardeşi İsveç kralından destek aldılar. Astrid hemen Magnus'un önemli bir destekçisi oldu ve Magnus'u Norveç tahtına oturtmak için İsveç'te Einar ve Kalf başkanlığında bir ordu toplandı.^[10]

Norveç ve Danimarka Kralı[değiştir | kaynağı değiştir]

Magnus, 1035 yılında 11 yaşındayken kral ilan edildi. Magnus ilk başta babasının düşmanlarından intikam almak istedi ancak Sigvatr'ın tavsiyesi üzerine bunu yapmayı bıraktı ve bu yüzden "iyi" veya "asil" olarak tanınmıştır.^[9]

Knut'un diğer oğlu Harthacnut Danimarka tahtındaydı ve ülkesinin Norveç'le yeniden birleşmesini isterken, Magnus 1040 civarında Danimarka'ya karşı bir sefer başlatmıştır.^[11] Ancak her iki ülkenin soyluları iki kralı Göta älv'de bir araya getirdiler. Barıştılar ve ilk ölenin yerine diğerinin geçeceği konusunda anlaştılar.^[12]^[13] 1042'de Harthacnut İngiltere'deyken öldü ve Harthacnut'un İngiltere'ye gittiğinde Danimarka'nın kontrolünü bıraktığı ve bir miktar desteği olan Knut'un yeğeni Svend Estridsen'in iddiasına rağmen^[12]^[14] Danimarka Kralı oldu.

Magnus, kontrolünü sağlamlaştırmanın bir parçası olarak Jomsvikinglerin karargahı olan Jomsborg'u yok etti. Svend doğuya kaçtı ve 1043'te Vendler istilasının liderlerinden biri olarak geri döndü; Magnus, Hedeby yakınlarındaki Lyrskov Heath Muharebesi'nde kesin bir yenilgiye uğrattı.^[13]^[15] Savaşta Magnus, Aziz Olaf'ın, ölüm tanrıçasının adını taşıyan Hel adını taşıyan savaş baltasını kullandı.^[13]^[16] Bir gece önce babasını rüyasında görmüştü ve Norveçliler, savaştan önce Aziz Olaf'ın Nidaros'taki Kaupang'daki Aziz Clement Kilisesi'ne verdiği zili duyabildiklerine yemin ettiler; bu, azizin oğlu ve ordusunu izlediğinin işaretiydi.^[17] 15.000'e yakın kişinin ölümüyle Wends'e karşı o zamana kadarki en büyük zaferdi.

Svend, Danimarka'da Magnus'a karşı çıkmaya devam etti, ancak Heimskringla'ya göre Svend'in Magnus yönetimi altında Danimarka Kontu olacağı bir anlaşmaya vardılar.^[18]

Magnus, aynı zamanda İngiltere'nin kralı olarak Büyük Knut'un Kuzey Denizi İmparatorluğu'nun tamamını yeniden birleştirmek istiyordu. Harthacnut öldüğünde, İngiliz soyluları kralları olarak Hazır Olmayan Æthelred'in oğlu Edward'ı (daha sonra Günah Çıkaran Edward olarak anılacaktır) seçmişlerdi; Magnus ona, Birleşik Norveç ve Danimarka güçleriyle İngiltere'ye saldırmayı planladığını ve "zaferi kazananın ülkeyi yöneteceğini" yazdı.^[19] İngilizler çoğunlukla Magnus'a düşmandı; Svend orada hoş karşılandı, ancak Edward'ın annesi Emma sürpriz bir şekilde Magnus'u tercih etti ve 1043'te kral onun mülküne el koydu; bir raporda Magnus'a yardım edeceğine söz vermişti.^[20]

Bu arada Magnus'un amcası Harald Sigurdsson doğudan Norveç'e dönmüş ve orada kendi yönetimine itiraz etmiş, Svend ise Danimarka'da hâlâ bir tehdit oluşturuyordu; Harald, Svend ile ittifak kurdu.^[1]^[14] Magnus, Harald'ı yatıştırmayı seçti^[1] ve onu 1046'da Norveç'te ortak kral yaptı.^[21]^[22]

Ölüm[değiştir | kaynağı değiştir]

Svend, Skåne'daki üssünden Magnus üzerindeki baskıyı artırmasına rağmen^[11] 1046'nın sonlarında Magnus, Svend'i Danimarka'dan kovmuştu. Ancak 25 Ekim 1047'de Magnus Danimarka'dayken, Sjælland veya Yutland'da bir kaza veya hastalık nedeniyle aniden öldü; anlatımlar farklılık göstermektedir.^[23] Raporlar arasında İngiltere'yi istila etmek için topladığı gemilerden birinden denize düşüp boğulduğu,^[13] attan düştüğü^[14]^[24] ve gemideyken hastalandığı yer almaktadır.^[1] Danimarka'da Svend'i ve Norveç'te Harald'ı varisi yaptığı söyleniyor; Bazıları ölüm döşeğindeki bir ifadede bunu söylüyor.^[1] Magnus, babasıyla birlikte Nidaros'taki (modern Trondheim) katedrale gömüldü.^[1]

Fiziksel görünüş[değiştir | kaynağı değiştir]

Heimskringla, Magnus'u "orta boylu, düzenli yüz hatlı ve açık tenli biri. Açık sarı saçları vardı, iyi konuşuyordu ve çabuk karar veriyordu, asil bir karaktere sahipti, çok cömert, büyük bir savaşçı ve çok yiğitti." olarak tanımlar.^[25]

Soyundan gelenler[değiştir | kaynağı değiştir]

II. Olaf'ın soyu Magnus'un ölümüyle sona ermiştir. Bununla birlikte, 1280 yılında, annesi aracılığıyla Magnus'un meşru kız kardeşi Wulfhild'in soyundan gelen Norveçli II. Eric, Norveç kralı olarak taç giymiştir.

Magnus hiç evlenmemiştir ancak Norveçli bir asilzade Haakon Ivarsson [no] ile evlenen Ragnhild Magnusdatter [no] isimli evlilik dışı bir kızı vardır.^[14] Ragnhild ve Haakon'un Sunniva ve Ragnhild isimli iki kızları olmuştur. Sunniva'nın, oğlu Danimarka Kralı III. Eric olan Hakon Sunnivasson adlı bir oğlu vardı. Ragnhild, Orkney Kontu Paul Thorfinnsson ile evlendi ve birlikte, aynı zamanda Orkney Kontu olan Haakon Paulsson'un ebeveynleri oldular.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Özel

^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Carl Frederik Bricka, Dansk Biografisk Lexikon, vol. XI [Maar – Müllner], 1897, p.44 27 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
^ Morten (2011) p. 16
^ Morten (2011) p. 17
^ Morten (2011) pp. 15 & 18–20
^ Morten (2011) pp. 21–23
^ Morten (2011) pp. 25–27
^ Frank Stenton, Anglo-Saxon England, Oxford history of England 2, 3rd ed. Oxford/Clarendon: 1971, 9780198217169, pp. 405–06.
^ Morten (2011) pp. 28–29
^ ^a ^b Karen Larsen, A History of Norway, The American-Scandinavian Foundation, Princeton University Press, 1948, repr. 1950, OCLC 257284542, p. 110.
^ Morten (2011) pp. 40–44
^ ^a ^b Monarkiet i Danmark – Kongerækken 18 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at The Danish Monarchy
^ ^a ^b Larsen, p. 113.
^ ^a ^b ^c ^d Palle Lauring, A History of the Kingdom of Denmark, tr. David Hohnen, Copenhagen: Høst, 1960, OCLC 5954675, pp. 57–59.
^ ^a ^b ^c ^d Johannes C. H. L. Steenstrup, "Magnus den Gode" 27 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Dansk biografisk lexikon, online at Project Runeberg (Danca)
^ Hjalmar Hjorth Boyesen, The Story of Norway, The Story of the Nations, New York: Putnam, 1889, OCLC 1536116, p. 237 27 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
^ Hollander (Trans.), Heimskringla, p. 562 27 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
^ Hollander (Trans.), Heimskringla, p. 561 27 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
^ Hollander (Trans.), Heimskringla, p. 558 27 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
^ Larsen, p. 114.
^ Stenton, pp. 426–27.
^ Hollander (Trans.), Heimskringla, pp. 593–96.
^ Larsen, p. 111.
^ Gwyn Jones, A History of the Vikings, London: Oxford University Press, 1973, 0-19-285063-6, p. 406.
^ Knut Gjerset, History of the Norwegian People, 2 vols., Volume 1, New York, Macmillan, 1915, OCLC 1674570, p. 279 27 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
^ Hollander (Trans.), Heimskringla, p. 600 27 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

Genel

Morten, Øystein (2011). Magnus den gode. Sagakongene. Spartacus/Saga Bok. ISBN 978-82-430-0582-2.

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Saga of Magnus the Good from Heimskringla, translated by Samuel Laing, online at the Medieval and Classical Literature Library.
Heimskringla in Icelandic, Norwegian, and English, online at Idar Lind's "Norrøn Mytologi/Norrøn Tid."
Saxo Grammaticus' Gesta Danorum, Book X chapters 21 and 22, online at Royal Danish Library.

[bricka-1] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Carl Frederik Bricka, Dansk Biografisk Lexikon, vol. XI [Maar – Müllner], 1897, p.44 27 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

[2] Morten (2011) p. 16

[3] Morten (2011) p. 17

[4] Morten (2011) pp. 15 & 18–20

[5] Morten (2011) pp. 21–23

[6] Morten (2011) pp. 25–27

[7] Frank Stenton, Anglo-Saxon England, Oxford history of England 2, 3rd ed. Oxford/Clarendon: 1971, 9780198217169, pp. 405–06.

[8] Morten (2011) pp. 28–29

[larsen-9] Karen Larsen, A History of Norway, The American-Scandinavian Foundation, Princeton University Press, 1948, repr. 1950, OCLC 257284542, p. 110.

[10] Morten (2011) pp. 40–44

[kongehuset-11] Monarkiet i Danmark – Kongerækken 18 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at The Danish Monarchy

[larsen113-12] Larsen, p. 113.

[lauring-13] Palle Lauring, A History of the Kingdom of Denmark, tr. David Hohnen, Copenhagen: Høst, 1960, OCLC 5954675, pp. 57–59.

[DBL-14] Johannes C. H. L. Steenstrup, "Magnus den Gode" 27 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Dansk biografisk lexikon, online at Project Runeberg (Danca)

[15] Hjalmar Hjorth Boyesen, The Story of Norway, The Story of the Nations, New York: Putnam, 1889, OCLC 1536116, p. 237 27 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

[16] Hollander (Trans.), Heimskringla, p. 562 27 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

[17] Hollander (Trans.), Heimskringla, p. 561 27 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

[18] Hollander (Trans.), Heimskringla, p. 558 27 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

[19] Larsen, p. 114.

[20] Stenton, pp. 426–27.

[21] Hollander (Trans.), Heimskringla, pp. 593–96.

[22] Larsen, p. 111.

[23] Gwyn Jones, A History of the Vikings, London: Oxford University Press, 1973, 0-19-285063-6, p. 406.

[24] Knut Gjerset, History of the Norwegian People, 2 vols., Volume 1, New York, Macmillan, 1915, OCLC 1674570, p. 279 27 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

[25] Hollander (Trans.), Heimskringla, p. 600 27 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

I. Magnus (Norveç kralı) nedir?, I. Magnus (Norveç kralı) anlamı nedir?, I. Magnus (Norveç kralı) ne demektir?