I. Henri
I. Henri'nin Chroniques de France ou de St Denis yama eserinde bulunan resmi
Franklar kralı
Hüküm süresi	20 Temmuz 1031 – 4 Ağustos 1060 29 yıl, 25 gün Babası II. Robert ile ortak krallıkː 14 Mayıs 1027 – 20 Temmuz 1031;
Taç giymesi	(Babası ile birlikte) 14 Mayıs 1027 Reims Katedrali
Önce gelen	II. Robert (Frank kralı)
Sonra gelen	I.Philippe
Burgonya Dükü
Hüküm süresi	1016 – 1032 yak. 16 yıl
Önce gelen	II. Robert, Franklar Kralı
Sonra gelen	I. Robert, Burgonya Dükü
Doğum	4 Mayıs 1008 Reims, Fransa Krallığı
Ölüm	4 Ağustos 1060 (52 yaşında) Vitry-aux-Loges, Fransa Krallığı
Defin	Saint-Denis Bazilikası, Paris
Eş(ler)i	Kievli Anne
Çocuk(lar)ı	I. Philippe Emma Fransalı Robert Fransalı I. Hugues, Vermandois Kontu
Hanedan	Capet Hanedanı
Babası	II. Robert
Annesi	Constance d'Arles
Dini	Roma Katoliği

I. Henri (4 Mayıs 1008 – 4 Ağustos 1060), 20 Temmuz 1031'den 4 Ağustos 1060'ta ölümüne kadar Fransa kralı ve 1016 – 1032 döneminde Burgonya Dükü. Capet Hanedanı'dan II. Robert ile üçüncü eşi Constance d'Arles'ın büyük oğludur. Babası yaşamakta iken 14 Mayıs 1027 Reims Katedrali'de ortak kral olarak babası ile birlikte taç giydirilmiş ve babasının 4 Mayıs 1008'da ölümünden sonra tek başına Franklar Kralı olmuştur. Capet Hanedanından olan üçüncü Franklar Kralıdır ve böylece Fransız tarihçileri tarafından kullanılan "birinci bin yıl (an mil)" dönemi hükümdarlarındandır.

Hükümdarlık döneminde kraliyetin doğrudan doğruya sahip olduğu kraliyet arazilerinin yüzölçümü gayet küçülmüştü. Bu nedenle bazı tarihçiler bunun Capet Hanedanı'nın ilk krallarının iktidar gücünün gayet zayıf olduğunu iddia etmişlerdir. Fakat bu tartışmalıdır. Diğer tarihçiler I. Henri ve iki öncülü Capet Hanedanı krallarının güçlü ama gerçekçi olduklarını ve Fransa monarşi sisteminin o dönemdeki politik bakımdan çok kısıtlı olması durumunu, merkezi devlet idaresine maksimum sonuç sağlayacak şekilde kullandıklarını; ama buna rağmen kraliyet arazilerinin yüzölçümünün küçüldüğünü iddia etmektedirler.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

I. Henri 4 Mayıs 1008'de Reims'te Capet Hanedanı üyesi olarak doğdu. Babası Franklar Kralı ve Burgonya Dükü olan II. Robert, Fransa Kralı (972–1031) ve annesi Constance d'Arles (986–1034) idi.^[1] Babası Henri'yi tercih edercesine önce ona 1016'da Burgonya Dükü unvanını verdi. Daha sonra da Capet Hanedanı kurucusu Hugues Capet tarafından hükümdar ölümlerinden sonra taht kavgalarını önleme için uygulanan bir gelenek olarak I. Henri kardeşi Hugh Magnus’un ölümünden sonra babası II. Robert Fransa Kralı olarak yaşamakta iken, 14 Mayıs 1027'de Reims Katedrali'nde yapılan bir törenle babası ile birlikte bir taç giydirilip ortak kral ilan edildi. Buna karşı olan kardeşi Robert, hem annelerinin hem de Henri'nin destekleri ile, babasına karşı isyan edip veliaht olmak istedi; ama babası II. Robert bu evlat isyanını hemen bastırdı.^[2] Zaten ortak kral iken I. Henri'nin gayet az etkisi ve iktidar gücü bulunmaktaydı.

Babası 20 Temmuz 1031'da öldüğünde I. Henri tek hükümdar olarak devlet idaresini eline aldı. I. Henri Franklar Kralı olduktan sonra kardeşi Robert'in bunu kabul etmemesi olasılığını ortadan kaldırmak için politik bir tedbir alarak, 1016'dan itibaren kendi üzerinde bulunan Burgonya Dükü görevi ve unvanını kardeşi Robert'e devredip Robert'i 1032'de Burgonya Dükü yaptı.^[1][2]

Hükümdarlığın başlarında I. Henri'nin uyguladığı stratejik politik tedbirlerin başında yeni olarak Normandiya Dükü olan ve Henri'nin akrabası olan (sonradan İngiltere'yi fethedip İngiltere Kralı olacak) William'a vasallarının isyanlarını bastırabilmesi için askeri destek sağlamak oldu. 1047'de Normandiya Dükü William, kendine destek veren Franklar Krallığı birlikleri ile isyancı vasallarını Caen yakınlarındaki bir alanda Val-ès-Dunes Muharebesi'de yenip isyanı bastırdı.^[1]

1051'de Normandiya Dükü William Flandra Kontu'nun kızı olan "Matilda Flandra'lı" ile evlendi. I. Henri bu evliliği Fransa Krallığı'na bir tehdit olarak gördü ve I. Henri'nin Normandiya Dükü William'a karşı stratejisi değişti. Bundan sonra Fransa William'ı bir aleyhtar olarak görmeye başladı. 1054'te ilk defa ve 1057'de ikinci defa I. Henri Normandiya Dükü'ne karşı bu düklüğü istila edip Fransa'ya bağlamak hedefi ile askeri seferler düzenledi. Her iki askeri seferde de Fransa Krallığı orduları başarısız kaldı.^[1] I. Henri bundan sonra Normandiya Dükü William'a karşı isyana geçmiş olan Normandiyalı asil baronlara destek vermeye başladı. William'a karşı olan Fransa Krallığı isyancılara desteği İ. Henri'nin hükümdarlığının sonuna kadar ve ondan sonra da devam etti.^[3]

Fransa Krallığı ile Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu arasında anlaşmazlıklar çıktıkça Fransa Kralı I. Henri ve III. Heinrich (Kutsal Roma İmparatoru) bunları çözümlemek için şahsen buluşup müzakereler yapmayı tercih ettiler. III. Henri'nin hükümdarlığı sırasında kral I. Henri ve imparator III. Hendrik üç defa, hepsi de Ivois'ta yapılan; böyle şahsi karşılıklı müzakerelerde bulundular.^[4] Birinci şahsi müzakereler 1043 yılı başlarında yapıldı. Bu ilk müzakerelere konu olan sorun imparator III. Hindrick'in Fransa Kralı I. Henri'nin tabi vasallarından biri olan "V. Guillaume, Akitanya Dükũ"'nũn kızı "Agnes d'Poitou" (veya Agnès de Poitiers) ile evlenmesi ve bu evliliğin ortaya çıkaracağı sorunlar idi. Bundan sonra III. Hindrick ile Agnes d'Poitou evliliği gerçekleşti. İkinci karşılıklı konuşmalar Mayıs 1056'de yapıldı. Bu müzakerelerin konusu III. Thibaut, Blois Kontu'nın I. Henri'ye tabi olmayı kabul etmemesi oldu. Bu müzakerelerde her iki taraf da bir anlaşmaya razı görülmedikleri için müzakereler çıkmaza girdi. Fransa Kralı I. Henri imparator III. Hindrick'i geleneksel vassallık kaidelerine uymamakla suçladı. İki taraf da hiç anlaşmaya varamadan müzakereleri terk ettiler. Üçüncü karşılıklı şahsi müzakereler 1059'de yapıldı. Bu müzakerelerde Fransa'ya papalık temsilcisi olan Kardinal Humbert'in Fransa kralını "tiranlıkla ve kilise mevkilerini para ile satma suçuyla ile itham etmesine" aldırmayıp papazlık, piskoposluk ve manastır başrahipliği mevkilerinin I. Henri tarafından para ile satılması konusu ele alındı. Bu müzakereler de başarısız kaldı.^[5]

I. Henri Fransa Kralı olarak şahsi iktidarını ve merkezi siyasal otoriteyi geliştirmek için yaptığı büyük çabalara rağmen 29 yıl kadar uzun süren I. Henri'nin hükümdarlık döneminde feodalizm (yani ülkede merkezî otoritenin zayıf olup, yerellik görülmesi ve siyasal örgütlenmeyi koruyan-korunan (süzeren-vassal) ilişkisine dayanarak gayet hiyerarşik olması), tarihsel zirve noktasına erişmiştir.

I. Henri 4 Ağustos 1060'ta Vitry-en-Brie, Fransa'da öldü ve geleneksel Fransa Kralları defin mevki olan Saint-Denis Bazilikası, Paris'te defin edildi. Yerine Fransa Kralı olarak yaşayan en büyük oğlu olan I. Philippe 7 yaşında iken Fransa Krallığı tahtına çıkarıldı. Onun 7 yıl içinde yetişkin yaşına varabilmesi için sonraki 7 yıl, I. Henri'nin karısı ve I. Philippe'in annesi olan "Anne de Kiev" taht naipliği yaptı.

Evlilikleri ve çocuklarɪ[değiştir | kaynağı değiştir]

I. Henri yapılan devlet anlaşmalarına göre II. Konrad (Kutsal Roma İmparatoru) kızı Mathilda Frankonyalı ile evlenmek üzere nişanlanmıştı ama Mathilda 1034'te beklenmedik şekilde genç yaşta öldü.^[6] Bundan sonra I Henri "Matilda Frisialı" ile evlilik yaptı. 1044'te bu eşi doğum yapmakta iken sezaryen doğum yapması gerekti ve bu operasyondan ne anne ne de bebek kurtulabildi. Üçüncü evlilik için I. Henri Avrupa;'nin uzak köşelerine bile uygun bir kral kızı bulmak için araştırmalar yaptırdı. I. Yaroslav (Kiev Büyük Knezi) ve eşi sonradan Azize Anna adı ile Hristiyan Ortodoks azizi olacak) İsveçli İngegerd Olofsdotter'in kızı olan Kievli Anne ile 19 Mayıs 1051'de evlilik yaptı.^[1] Bu evlilikten çiftin şu dört çocuğu oldu:

1. I. Philippe, Fransa Kralı (23 Mayıs 1052 – 30 Temmuz 1108).
2. Emma (1054 – 1109?).
3. Robert (yak.1055 – yak.1060).
4. I. Hugues, Vermandois Kontu (1057–1102).^[7]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Özel

Genel

• Hallam, Elizabeth (1980) Capetian France: 987-1328, Londra: Longman Group Ltd, (İngilizce)
• Bradbury, Jim, (2007) The Capetians: The History of a Dynasty, Londra: Bloomsbury Publishing, (İngilizce)
• Fawtier, Robert (İng. çev.: Lionel Butler ve R.J. Adam) (1989) The Capetian Kings of France:Monarchy and Nation 987-1328, Londra: Macmillan Education Ltd, (İngilizce)
• Viard, Jules (ed.) (1928) Les Grandes Chroniques de France 5. Ciltː Hugues Capet à Louis VI le Gros, Paris:Librairie ancienne Honoré Champion (Fransızca) [1] 11 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. .

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Capet Hanedanı silsile tablosu12 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

Önce gelen: II. Robert

Fransa Kralı 24 Ekim 996 - 20 Temmuz 1031

Sonra gelen: I. Philippe