Hak ve Özgürlükler Hareketi

Hak ve Özgürlükler Hareketi
*Движение за права и свободи*
Hak ve Özgürlükler Hareketi; Движение за права и свободи
Kısaltma	HÖH
Genel başkan	Delyan Peevski; Cevdet Çakırov
Kurucu ve Birinci Başkan	Ahmed Doğan
Kuruluş tarihi	4 Ocak 1990
Merkez	Sofya
İdeoloji	Merkezcilik; Liberalizm; Sosyal liberalizm; Türk azınlık hakları
Siyasi pozisyon	Merkez
Uluslararası üyelik	Liberal Enternasyonal
Avrupa üyeliği	Avrupa Liberal Demokrat ve Reform Partisi
Resmî renkler	Mavi
Ulusal Meclis	36 / 240
Avrupa Parlamentosu	3 / 17
İller	1 / 28
Belediyeler	48 / 265
İnternet sitesi
	HÖH Web Sitesi
	Bulgaristan

Hak ve Özgürlükler Hareketi (kısaca HÖH, Bulgarca: Движение за права и свободи Dviženie za Prava i Svobodi, kısaca ДПС DPS), üyelerinin çoğunluğunu Bulgaristan Türklerinin oluşturduğu siyasi partidir.^[5]

1989 sonrası Bulgaristan siyasi hayatından Türkler[değiştir | kaynağı değiştir]

Parti adının Türk harfleriyle kısaltılmış logosu

1989 sonrası Bulgaristan’da yaklaşık 160 siyasi parti kurulmuştur. Bunlardan dört tanesi Türk kökenlidir: Hak ve Özgürlükler Hareketi, Demokratik Gelişim Hareketi, Demokratik Adalet Partisi ve Türk Demokrat Partisi.

1990 yılının 10 ve 17 Haziran tarihlerinde yapılan iki turlu genel seçimlerde, HÖH, o tarihte 400 sandalyeli Bulgar Parlamentosuna 23 milletvekili sokmayı başardı. 13 Ekim 1991'de yapılan genel seçimlerde, HÖH, sandalye sayısını 24’e yükseltti. Daha sonra yapılan yerel seçimlerde ise 27 belediye ve 653 muhtarlık kazandı.

18 Aralık 1994'teki genel seçimlere üç Türk partisi katıldı. Bu seçimlerde HÖH, 160 bine yakın oy kaybetti ve toplam oyların sadece % 5,44’ünü elde edebildi. Böylece her üç parti birlikte toplam 320 bin oy almış oldu. Seçimleri ise Bulgar Sosyalist Partisi kazandı. Bu dönemde hükûmet, Müslüman azınlık tarafından seçilmiş olan Baş Müftü Fikri Salih Efendi’yi görevinden aldı, yerine Diyanet İşleri Komitesi Başkanı sıfatıyla Nedim Gencev^[6]’i getirdi. Bu olay, Müslüman azınlık içinde büyük gürültü kopardı ve ülkede bir “müftü sorunu” baş gösterdi.

1990’ların ortasında Bulgaristan’da ağır siyasi ve ekonomik krizler baş gösterdi. 10 Ocak 1997’de Parlamento binası işgal edildi ve hatta ateşe verildi. 19 Nisan 1997'deki erken genel seçimleri Demokratik Güçler Birliği kazandı. Bu seçimlerde HÖH, toplam Türk oylarının sadece % 52’sini almayı başarabildi.

17 Haziran 2001'de Bulgaristan genel seçimlere gitti. Seçimler, eski Kral II. Simeon’un ve yeni partisi II. Simeon Milli Hareketi'nin ezici zaferi ile sonuçlandı. Seçimlerden sadece üç ay önce kurulmuş olan II. Simeon Milli Hareketi, iktidardaki Demokratik Güçler Birliği ile Sosyalist Parti'yi kolayca mağlup etti. Bulgar Parlamentosu 24 Temmuz'da II. Simeon Milli Hareketi ile 21 sandalyeli HÖH’ün koalisyonunu resmen onayladı.

25 Haziran 2005'te yapılan genel seçimler Bulgaristan’da, komünizmin çöküşünden beri görülmemiş derecede renkli bir koalisyonu ortaya çıkardı: Tek başına iktidar olmak için yeterli çoğunluğa ulaşamamış yedi parti. Sosyalist Parti toplam oyların %31’i ile 240 sandalyeli ve tek kamaralı Parlamentoda 82 sandalye kazandı. Seçimlerde iktidardaki II. Simeon Milli Hareketi oyların %20’sini alarak (53 sandalye) ile ikinci, HÖH ise %13 (34 sandalye) ile üçüncü oldu. Bu üç parti koalisyon hükûmeti kurdu. Yeni hükûmette HÖH üç bakanlık aldı: Başbakan Yardımcısı ve Doğal Afetler Bakanı Emel Ethem, Çevre Bakanı Cevdet Çakırov ve Tarım Bakanı Nihat Kabil.

1 Ocak 2007 tarihi itibarıyla Bulgaristanın Avrupa birliğine (AB) tam üye olduktan sonra 20 Mayıs 2007 tarihinde AB parlamentosunda Bulgaristanı temsil edecek AB parlamento seçimleri yapılmıştır. Seçim sonuçlarına göre Hak ve Özgürlükler Hareketi %20,26 oyla üçüncü parti olarak 4 milletvekili çıkarmıştır (4 milletvekilinden 2'si Türktür; Filiz Hüsmenova ve Metin Kazak).

5 Temmuz 2009 tarihinde yapılan Bulgaristan parlamento seçimlerinde 610 bin 808 oyla (yüzde 14,48) üçüncü sırada seçimi tamamlamış ve 38 milletvekiliyle Bulgar meclisine girmişlerdir.

Seçim sonuçları[değiştir | kaynağı değiştir]

Parlamento[değiştir | kaynağı değiştir]

Ulusal Meclis
Seçim	Oy	%	Sandalye	+/–	-
1990	491,596	8.03% (#3)	23 / 400	23	Muhalefet
1991	418,168	7.6% (#3)	24 / 240	1	Muhalefet
1994	283,094	5.44% (#4)	15 / 240	9	Muhalefet
1997	323,429	7.6% (#3)	19 / 240	4	Muhalefet
2001	340,395	7.45% (#4)	21 / 240	2	Hükümet
2005	467,400	12.81% (#3)	34 / 240	13	Muhalefet
2009	610,521	14.45% (#3)	38 / 240	4	Muhalefet
2013	400,466	11.31% (#3)	36 / 240	2	Muhalefet
2014	487,134	14.84% (#3)	38 / 240	2	Muhalefet
2017	315,976	9,2% (#4)	26 / 240	12	Muhalefet

Avrupa Parlamentosu[değiştir | kaynağı değiştir]

Avrupa Parlamentosu
Seçim	Oy	%	Sandalye	+/–
2007	392,650	20.26% (#3)	4 / 18	4
2009	364,197	14.14% (#3)	3 / 18	1
2014	386,725	17.27% (#3)	4 / 17	1

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Hak ve Özgürlükler Hareketi resmi sitesi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b "Parties and Elections in Europe: The database about parliamentary elections and political parties in Europe, by Wolfram Nordsieck". 15 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2017.
^ Cerami, Alfio (2006), Social Policy in Central and Eastern Europe: The Emergence of a New European Welfare Regime, Lit verlag, s. 26
^ Pantev, Plamen (2010), "Bulgaria", NATO at 60, IOS Press, s. 70
^ Nikolai Genov; Anna Krasteva (1 Ocak 2001). Recent Social Trends in Bulgaria, 1960-1995. McGill-Queen's Press - MQUP. s. 293. ISBN 978-0-7735-6825-9. 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2017.
^ "Лютви Местан е новият лидер на ДПС" (Bulgarca). capital.bg. 19 Ocak 2013. 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2013.
^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2014.

[Nordsieck-1] "Parties and Elections in Europe: The database about parliamentary elections and political parties in Europe, by Wolfram Nordsieck". 15 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2017.

[2] Cerami, Alfio (2006), Social Policy in Central and Eastern Europe: The Emergence of a New European Welfare Regime, Lit verlag, s. 26

[3] Pantev, Plamen (2010), "Bulgaria", NATO at 60, IOS Press, s. 70

[GenovKrasteva2001-4] Nikolai Genov; Anna Krasteva (1 Ocak 2001). Recent Social Trends in Bulgaria, 1960-1995. McGill-Queen's Press - MQUP. s. 293. ISBN 978-0-7735-6825-9. 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2017.

[5] "Лютви Местан е новият лидер на ДПС" (Bulgarca). capital.bg. 19 Ocak 2013. 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2013.

[6] "Arşivlenmiş kopya". 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2014.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

g t d Bulgaristan'daki siyasi partiler
Ulusal Meclis (240)	GERB (69) PP-DB (64) R (37) DPS (36) BSP (23) ITN (11)
Avrupa Parlamentosu (17)	GERB (6) Bulgar Sosyalist Partisi (5) Hak ve Özgürlükler Hareketi (3) VMRO (2) Demokratik Bulgaristan (1)
Temsil edilmeyen	Bulgar Ulusal Çiftçi Birliği Bulgaristan Komünistler Birliği Bulgaristan Komünist Partisi - Marksistler Bulgar Komünist Partisi (Vladimir Spasov) Bulgaristan Milliyetçi Partisi Bulgar Sol Bulgaristan Vatandaş Hareketi Bulgar Yeni Demokrasi Bulgaristan Yeşiller Partisi Bulgar Yurtseverler Birliği Demokratik Güçler Birliği Diğer Bulgaristan Düzen, Hukuk ve Adalet Eşit Halk Modeli Hareketi Güçlü Bulgaristan için Demokratlar George Günü Hareketi Korsan Partisi Lider Liberal Alternatif ve Barış Partisi Özgür Demokratlar Birliği Reformist Blok Sivil Birlik "Roman" Sorumluluk, Özgürlük ve Hoşgörü için Demokratlar "Sosyal Demokratlar" Siyasi Hareketi Vatan için Vatan Kurtuluşu için Ulusal Hareket Yeni Zaman Yeşiller Yurtsever Güçler Birliği "Savunma"
Eski	Alternatif Sosyal Liberal Parti Anayasa Bloğu Birleşik İşçi Sosyal Demokrat Partisi Birleşik Halk İlerleme Partisi Birlik için Ulusal Ülkü Bulgar Euro-Sol Bulgar İş Bloku Bulgar Komünist Partisi Bulgaristan Ulusal Sosyalist İşçi Partisi Bulgar Halk Birliği Bulgar Sosyal Demokrat İşçi Partisi (Geniş Sosyalistler) Bulgar Birleşik Komünist Partisi Bulgaristan Komünist İşçi Partisi Demokrat İttifak Gerçek, Açık ve Birleşik Demokrasi için İnsanlar Genç Liberaller Partisi George Gançev Bloğu Halk İttifakı Halkçı Liberal Parti Halk Partisi İlerici Liberal Parti Liberal Parti Liberal Parti (Radoslavcı) Muhafazakâr Parti Sosyal Demokrat Birliği 'Proleter' Sosyal Hümanizm Hareketi Ulusal Liberal Parti Ulusal Sosyal Hareket Vatansever Çalışma Partisi Zveno
Bulgaristan'da siyaset

Hak ve Özgürlükler Hareketi nedir?, Hak ve Özgürlükler Hareketi anlamı nedir?, Hak ve Özgürlükler Hareketi ne demektir?