Gustav Klimt
Gustav Klimt
Genel bilgiler
Doğum	14 Temmuz 1862(1862-07-14) Baumgarten, Avusturya
Ölüm	6 Şubat 1918 (55 yaşında) Viyana, Avusturya
Uyruk	Avusturyalı
Katıldığı akımlar	Sembolizm Art nouveau
Etkiledikleri	Egon Schiele
Ünlü yapıtları	Öpücük Adele Bloch-Bauer I Judith ve Holofernes'in Başı
İmzası

Gustav Klimt (14 Temmuz 1862 – 6 Şubat 1918), Avusturyalı ressamdır. Genç yaşlarda sembolizm ve art nouveau akımlarından ciddi derecede etkilenmiştir. Viyana Sezession grubunun önemli üyelerindendir. Tablolarının yanı sıra duvar resimleri, eskizleri ve diğer eserleriyle de tanınır. Klimt'in birincil resim konusu kadın bedenidir, -resimlerinde âşık olduğu bir kadını sık sık model olarak kullanmıştır- ve eserlerinde ince dekoratif süslemelerle beraber zarif bir erotizm göze çarpar. Bazı tablolarında gerçekten de saf altın kullanmıştır. Viyana Üniversitesindeki tabloları II. Dünya Savaşı'nda Naziler tarafından tahrip edilmiştir.

Sanatsal kariyerinin başlarında, geleneksel tarzdaki mimari süslemelerde başarılı bir ressamdı. 1900'lerde, daha kişisel tarz geliştirmeye başladığında, Viyana Üniversitesi Büyük Salonunun tavanı için tamamladığı resimlerin pornografik olarak eleştirilmesiyle çalışmaları tartışmalara konu oldu. Daha sonra artık kamu siparişleri kabul etmedi ancak çoğu altın varak içeren "altın evresi" resimleriyle yeni bir başarı kazandı. Klimt'in çalışması, genç yaşıtı Egon Schiele üzerinde önemli bir etkiye sahipti.

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk yılları[değiştir | kaynağı değiştir]

Gustav Klimt, Avusturya İmparatorluğu'nda Viyana yakınlarında Baumgarten'de, üç erkek ve dört kız olmak üzere yedi çocuğun ikincisi olarak dünyaya geldi. Annesi Anna Klimt’in (kızlık soyadı Finster), müzik sanatçısı olmak için gerçekleşmemiş bir tutkusu vardı. Eskiden Bohemya'dan olan babası Ernst Klimt, altın oymacısıydı. Oğullarının üçü de erken yaşlarda sanatsal yetenek sergiledi. Klimt'in küçük erkek kardeşleri Ernst Klimt ve Georg Klimt idi.

Klimt, 1876'dan 1883'e kadar mimari resim öğrendiği şimdiki adı Viyana Uygulamalı Sanatlar Üniversitesi olan (İngilizce: University of Applied Arts Vienna) Viyana Kunstgewerbeschule uygulamalı sanatlar ve zanaat okuluna devam ederken yoksulluk içinde yaşadı.^[1] Viyana'nın zamanın önde gelen tarih ressamına Hans Makart saygı duyuyordu. Klimt, muhafazakar bir eğitimin ilkelerini kolayca kabul etti; erken dönem çalışmaları akademik olarak sınıflandırılabilir. 1877'de babası gibi oymacı olacak olan kardeşi Ernst de okula kaydoldu. İki kardeş ve arkadaşları Franz Matsch birlikte çalışmaya başladılar ve 1880'de "Sanatçılar Şirketi" adını verdikleri bir ekip olarak çok sayıda sipariş aldılar. Ayrıca öğretmenlerine Viyana'daki Kunsthistorisches Museum duvar resimleri yapımında yardım ettiler. Klimt, meslek kariyerine başarılı bir "Alegoriler ve Amblemler" dizisi de dahil olmak üzere, Ringstraße üzerindeki büyük kamu binalarında iç duvar resimleri ve tavanlar boyamaya başladı.

1888'de Klimt, Viyana'daki Burgtheater'da yapılan duvar resimlerine katkılarından dolayı İmparator Franz Joseph’den Altın Liyakat Nişanı aldı. Ayrıca Münih Üniversitesi ve Viyana Üniversitesi fahri üyesi oldu. 1892'de Klimt'in babası ve erkek kardeşi Ernst öldü ve babasının ve erkek kardeşinin ailelerinin mali sorumluluğunu üstlenmek zorunda kaldı. Trajediler sanatsal vizyonunu da etkiledi ve yakında yeni bir kişisel stile doğru hareket edecekti.

19. yüzyılın sonundaki üslubunun özelliği, Nuda Veritas’ın (çıplak gerçek) bazı eserlerinde sembolik bir figür olarak yer almasıdır ki buna Antik Yunanistan ve Mısır (1891), "Pallas Athene" (1898) ve "Nuda Veritas" (1899) da dahildir.^[2][3]

Tarihçiler, Klimt'in “nuda veritas” ile hem Habsburglar‘ın hem de o zamanın tüm siyasi ve sosyal sorunlarını görmezden gelen Avusturya toplumunun politikasını kınadığına inanır.^[4]

1890'ların başında Klimt, hayatının sonuna kadar arkadaşı olacak Avusturyalı moda tasarımcısı Emilie Louise Flöge (baldızının kardeşi) ile tanıştı. Kilmt'in 1902'de o bayanın tam boy portresini yaptıktan beş yıl sonra yaptığı Öpücük (1907–08) tablosunun kendilerini aşıklar tablosu olarak yaptığı düşünülür. Klimt, yapıtlarında Emilie Louise Flöge‘nin ürettiği ve modellediği birçok kostümü tasarladı. Bu dönemde Klimt en az on dört çocuk babası oldu.^[5]

Viyana Ayrılık yılları[değiştir | kaynağı değiştir]

Klimt, 1897'de Wiener Sezession (Secession (Viyana)) ve grubun süreli yayın organı olan 'Ver Sacrum ("Kutsal Bahar") dergisinin kurucu üyesi ve başkanı oldu. 1908'e kadar Secession'da kaldı. Grubun amaçları sıra dışı genç sanatçılara sergiler açmak, en iyi yabancı sanatçıların eserlerini Viyana'ya getirmek ve üyelerin çalışmalarını sergilemek için kendi dergisini çıkarmaktı. Grup hiç manifesto ilan etmedi ve belirli bir stili teşvik etmek için yola çıkmadı—Natüralistler, Gerçekçiler ve Sembolistler hepsi bir arada var oldu. Hükûmet onların çabalarını destekledi ve bir sergi salonu inşa etmeleri için onlara kamu arazisini kiraladı. Grubun sembolü Pallas Athena idi; Yunan adalet, bilgelik ve sanat tanrıçasıydı ve Klimt'in 1898'de onun radikal versiyonunu resmettiği kişiydi.^[6]

1894'te Klimt, Viyana Üniversitesi'nin Büyük Salonunun tavanını süslemek için üç resim yapmakla görevlendirildi. Yüzyılın başına kadar tamamlanamayan bu üç resmi, "Felsefe", "Tıp" ve "Hukuk", radikal konuları ve malzemeleri nedeniyle eleştirildi ve "pornografik" denildi. Klimt, geleneksel alegori ve sembolizmi, daha açık bir şekilde cinsel olan ve bu nedenle bazıları için daha rahatsız edici olan yeni bir dile dönüştürmüştü. Siyasi, estetik ve dini olmak üzere her kesimden halkın tepkisi geldi. Sonuçta resimler Büyük Salon'un tavanında sergilenmedi. Bu, sanatçının kabul ettiği son kamu siparişiydi. Üç tablo da Mayıs 1945'te geri çekilen Alman kuvvetleri Immendorf Kalesi’ni yaktığında yok oldu.^[7][8]

Kendi Nuda Veritas’ı (1899), statükoyu daha fazla "sallamak" için kendi iddiasını tanımladı.^[9] Tamamen çıplak ve kızıl saçlı bir kadın gerçeğin aynasını tutarken kadının üzerinde Friedrich Schiller'in stilize harflerle bir alıntısı vardır: "Yaptıkların ve sanatınla herkesi memnun edemiyorsan lütfen sadece birkaçını memnun et. Çoğunluğu memnun etmek kötüdür."

1902'de Klimt, On Dördüncü Viyana Ayrılıkçı sergisi için besteciyi kutlamayı amaçlayan ve Max Klinger'in anıtsal polikrom heykelinin yer aldığı Beethoven Frizini bitirdi. Sadece sergi için tasarlanan friz, hafif malzemelerle doğrudan duvarlara boyanmıştır. Sergiden sonra tablo korundu ama 1986'da restore edilene kadar tekrar sergilenmedi. Beethoven portresindeki yüz, besteciye ve Viyana Saray Operası direktörü Gustav Mahler'e benziyordu.^[10]

Bu dönemde Klimt kendisini kamu siparişleriyle sınırlamadı. 1890'ların sonundan itibaren Flöge ailesiyle birlikte Attersee gölü kıyılarında yıllık yaz tatillerine gitti ve oradaki birçok manzara resmini yaptı. Bu manzaralar figür resmi yapmanın dışında Klimt'i ciddi şekilde ilgilendiren tek türü oluştur. Yoğunluğunun farkında olarak, yerel halk ona Waldschrat ("orman iblisi") adını taktı.^[11]

Klimt'in Attersee resimleri, ayrı bir takdiri hak edecek kadar yeterli miktarda ve kalitededir. Resmi olarak, manzaralar, figürlü parçalarla aynı tasarım inceliği ve vurgulu desenleme ile karakterize edilir. Attersee eserlerindeki derin uzay, tek bir düzleme o kadar verimli bir şekilde düzleştirilir ki, Klimt'in bunları bir teleskop kullanarak çizdiğine inanılır.^[12]

Altın aşama ve kritik başarı[değiştir | kaynağı değiştir]

Klimt'in 'Altın Aşaması' olumlu kritik tepki ve finansal başarı ile damga vurdu. Bu dönemin resimlerinin çoğu altın varaklıydı. Klimt daha önce Pallas Athene (1898) ve Judith ve Holofernes'in Başı (1901) adlı yapıtlarında altın kullanmıştı ancak bu dönemle en popüler ilişkilendirilen eserler Adele Bloch-Bauer Portresi I (1907) ve Öpücük’tür (1907–08).

Klimt çok az seyahat etti ancak her ikisi de güzel mozaikleriyle ünlü Venedik ve Ravenna'ya yaptığı gezileri büyük olasılıkla onun altın tekniğine ve Bizans tasvirlerine ilham verdi. 1904'te Art Nouveau çağının en büyük anıtlarından biri olan, zengin Belçikalı bir sanayicinin gösterişli evi Palais Stoclet'te diğer sanatçılarla birlikte çalıştı. Klimt'in yemek odasına hem Yemin hem de Beklenti olarak yaptığı katkılar kendisinin de açıkça "muhtemelen benim süsleme gelişimimin son aşamasıdır." dediği gibi onun en iyi dekoratif çalışmalarından bazılarıydı.

1905'te Klimt yaşam döngüsünü betimleyen Kadının Üç Çağı tablosunu yaptı. Ludwig Wittgenstein'ın kız kardeşi Margarete Wittgenstein'ın evliliği vesilesiyle, onun portresini yaptı.^[13] Daha sonra 1907 ve 1909 yılları arasında Klimt, kürk giymiş sosyete kadınlarının beş tuval tablosunu yaptı.

Evinde çalışırken ve rahatken Klimt, normalde sandaletler ve iç çamaşırı olmayan uzun bir elbise giyerdi. Sade hayatı biraz kapalıydı, sanatına, ailesine ve kendisinin ve birçok meslektaşının sonunda istifa ettiği Ayrılıkçı Hareket dışında çok az şeye adanmıştı. Kafe toplumundan kaçındı ve nadiren diğer sanatçılarla sosyalleşti. Klimt'in ünü genellikle müşterilerini kapısına getirdi ve son derece seçici olmayı göze alabilirdi. Resim yapma yöntemi zaman zaman çok kasıtlı ve özenliydi ve denekleriyle uzun süre oturmayı gerektiriyordu. Cinsel olarak çok aktif olmasına rağmen ilişkilerini gizli tuttu ve kişisel skandallardan kaçındı.

Klimt vizyonu veya yöntemleri hakkında çok az şey yazdı. Çoğunlukla Flöge'ye kartpostal yazıp attı ve günlük tutmadı. "Var olmayan bir otoportre üzerine yorum" adlı nadir bir yazısında, "Hiç otoportre yapmadım. Bir resmin konusu olarak kendimle, diğer insanlarla ilgilendiğimden daha az ilgileniyorum, her şeyden önce kadınlar..." der. Benim özel bir yanım yok. Ben günden güne sabahtan akşama resim yapan bir ressamım ... Hakkımda bir şeyler öğrenmek isteyen ... resimlerime dikkatlice baksın."

1901'de Hermann Bahr, “Klimt hakkında bir konuşma” da şöyle yazmıştı: “Nasıl ki bir aşık, erkeğe hayatın onun için ne anlama geldiğini açıklayabilir ve onun en içteki anlamını geliştirebilir, ben de bu resimler için aynı şeyi hissediyorum. "^[14]

Ölümü ve Viyana’dan takdirler[değiştir | kaynağı değiştir]

1911'de “Ölüm ve Yaşam” adlı tablosu Roma'daki (1911) dünya sergileri 'nde birincilik ödülü aldı. 1915'te annesi Anna öldü. Klimt üç yıl sonra 6 Şubat 1918'de Viyana'da o yılın dünya çapında grip salgını nedeniyle inme ve zatürre geçirerek öldü.^[15][16][17] Viyana'daki Hietzing'deki Hietzinger Mezarlığı'na gömüldü. Sayısız tablosu tamamlanmamış olarak kaldı. Avusturya'nın Viyana şehrinde 2012'de Klimt'in 150. doğum yıldönümü anısına birçok özel sergi düzenlendi.^[18]

Folyolar[değiştir | kaynağı değiştir]

Gustav Klimt: Das Werk[değiştir | kaynağı değiştir]

Klimt'in yaşamı boyunca ürettiği tek folyo seti olan Das Werk Gustav Klimts, ilk olarak H. O. Miethke (Klimt'in Viyana'daki özel galerisi Gallerie Miethke'nin) tarafından, sanatçının şahsen denetiminde 300 adet olarak 1908'den 1914'e kadar yayınlandı. İlk otuz beş baskının (I-XXXV) her biri Klimt'in orijinal bir çizimini ve sonraki otuz beş baskının (XXXVI-LXX) her birinin başlık sayfasında bir faks imzası içeriyordu.^[20] Klimt'in en önemli tablolarını (1893–1913) tasvir eden elli görüntü kollotip litografi kullanılarak yeniden üretildi ve kenarları deckled olan ağır, krem renkli dokuma kağıt üzerine monte edildi. Görüntülerden otuz biri (on tanesi çok renkli) Chine-collé üzerine basılmıştır. Kalan on dokuzu yüksek kaliteli yarım ton baskılardır. Her parça, dokuma kağıda altın metalik mürekkeple işlenmiş olan Klimt tarafından tasarlanan benzersiz bir mühürle işaretlendi. Baskılar, abonelere onlu gruplar halinde, Klimt'in adı kabartmalı ciltlenmemiş siyah kağıt klasörlerde dağıtıldı. Kollotip litografinin hassas doğası ve çok renkli baskıların gerekliliği (kollotiplerle çoğaltılması zor bir iştir) ve Klimt'in mükemmellik arzusu nedeniyle, 1908'in ortalarında yayınlanan seri 1914'e kadar tamamlanamadı.^[21]

Elli baskının her biri beş konu arasında sınıflandırıldı:

1. Alegorik ("Altın Şövalye", 1903 ve "Bakire", 1912 yıllarının çok renkli baskılarını içerir)
2. Erotik-Sembolist (Su Yılanları I ve Su Yılanları II her ikisi de yaklaşık 1907–08 yıllarında ve Öpücük yaklaşık 1908’de yapıldı)
3. Manzaralar (Ayçiçekli Çiftlik Bahçesi, 1907)
4. Efsanevi veya İncil’le ilgili (Pallas Athena, 1898; Judith ve Holofernes’in başı, 1901; ve Danaë, yakl. 1908)
5. Portreler (Emilie Flöge, 1902)

Monokrom kollotipler ve yarı tonlu çalışmalar sepyadan mavi ve yeşile kadar çeşitli renkli mürekkeplerle basıldı. İmparator Franz Joseph, 1908'de "Das Werk Gustav Klimts" folyo setini satın alan ilk kişiydi.

Yirmi Beş Çizim[değiştir | kaynağı değiştir]

“Fünfundzwanzig Handzeichnungen” (“Yirmi Beş Çizim”) Klimt'in ölümünden bir yıl sonra yayınlandı. Koleksiyondaki çizimlerin çoğu doğada erotikti ve en az onun eserleri kadar kutuplaştırıcıydı. 1919'da Viyana'da Gilhofer & Ranschburg tarafından yayınlanan 500 baskı, orijinal eserlerden neredeyse ayırt edilemeyen yirmi beş monokrom ve iki renkli kolotip reprodüksiyonu içerir. Set, Klimt'in ölümünden bir yıl sonra piyasaya sürülürken, bazı sanat tarihçileri baskının titiz doğası nedeniyle üretim planlamasına dahil olduğundan şüphelenir (Klimt, her birinin kendi spesifikasyonlarına uygun olduğundan emin olmak için “Fünfundzwanzig Handzeichnungen”de benzer şekilde taşınan bir kalite seviyesi için "Das Werk Gustav Klimts"‘in plakalarının imalatını denetlemişti). İlk on baskının her biri ayrıca orijinal bir Klimt çizimi içeriyordu.^[22]

Bu ciltte yer alan eserlerin çoğu, bazıları tek başına mastürbasyon yapan veya sapphic kucaklamalarında birleşen çıplak kadınların erotik sahnelerini tasvir eder.^[23][24]

Orijinal çizimlerin bir kısmı 1910'da Gallerie Miethke'de ve 1913'te Viyana'daki Uluslararası Baskı ve Çizimler Sergisinde halka sergilendiğinde eleştirmenler ve Klimt'in çağdaş bakış açısına düşman olan izleyiciler tarafından tepkiyle karşılandı. Ancak Klimt'in erotik çizimleri için bir izleyici kitlesi vardı ve çizimlerinden on beşi, Helenistik hicivci Lucian'ın "Nezaketlilerin Diyalogları"nı çevirmesi için Viyanalı şair Franz Blei tarafından seçildi. 450 kopya ile sınırlı olan kitap, Klimt'e bu daha canlı kadın tasvirlerini gösterme fırsatı verdi ve küçük bir grup (çoğunlukla erkek) varlıklı patronlardan oluşan bir izleyici kitlesi sayesinde sansürden kurtuldu.

Gustav Klimt Sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

1931'de editör Max Eisler tarafından düzenlenen ve Avusturya Devlet Basımevi tarafından basılan Gustav Klimt An Aftermath, Das Werk Gustav Klimts‘in ömür boyu süren folyosunu tamamlamayı amaçlıyordu. Folyo otuz renkli kollotipi (on dördü çok renkli) içerir ve “Das Werk Gustav Klimts”te bulunan benzer bir biçimi izler ve benzersiz Klimt tasarımlı tabelaları, altın kabartmalı plaka numaralarıyla değiştirir. Yüz elli set İngilizce olarak üretildi ve yirmi tanesi (No. I-XX) yaldızlı deriyle ciltlenmiş bir "gala baskısı" olarak sunuldu. Set, daha önce yayınlanmış çalışmalardan (Hygeia, "Tıp", 1901; üçüncü Üniversite Duvar Resmi "Hukuk"tan bir bölüm, 1903) ve tamamlanmamış tabloları ("Adam ve Havva, Gelin İlerlemesi) içerir.

Bazı eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• 
  Sonja Knips'in Portresi, 1898
• 
  Judith ve Holofernes'in Başı, 1901
• 
  Beethoven Frizi'nden ayrıntı, 1902
• 
  Adele Bloch-Bauer I, 1907
• 
  Danae, 1907
• 
  Öpücük, 1907-08
• 
  Yaşam ve Ölüm, 1908-1911
• 
  Mäda Gertrude Primavesi, 1912
• 
  Mulher sentada, 1916
• 
  Arkadaşlar, 1916-17
• 
  Medicine, 1901

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Gustav Klimt ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• WebMuseum Klimt sayfası 28 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Bloch-Bauer
• Olga's Galery - Klimt 2 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Sanatçının işleri
• Gustav Klimt 6 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Ressam ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

1. ^ Bailey, Colin B., Peter Vergo, Emily Braun, Jane Kallir, and John Collins (2001). Gustav Klimt: Modernism in the Making. New York: Abrams. p. 55. 0888847181.
2. ^ Against Klimt. 11 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Article in Kurier, May 12, 2012.
3. ^ Nuda Veritas, Gustav Klimt. 8 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Article on the Website of the Austrian Theatre Museum.
4. ^ Rogoyska, Jane; Bade, Patrick (2011). Gustav Klimt. Parkstone Press International. s. 30. LCCN 2011024520. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2021. 
5. ^ Collins, John (2001), Klimt: Modernism In The Making, Harry N. Abrams, s. 99, ISBN 978-0-8109-3524-2 
6. ^ Klimt's radical version of Pallas Athena 1 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
7. ^ Rogoyska, Jane; Bade, Patrick (2011). "Compositional Project for Medicine". Gustav Klimt. New York: Parkstone Press International. s. 87. ISBN 978-1-78042-729-4. 
8. ^ SheilaTGTG55 (13 Ekim 2011). "The Fire At Schloss Immendorf". Open Salon. 14 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
9. ^ "Gustav Klimt Painting - Early Works / Nuda Veritas 1899 / Klimt Gallery | Klimt Museum | KLIMT.com Museum". Klimt.com. 15 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2013. 
10. ^ Johnson, Julian, Mahler's Voices: Expression and Irony in the Songs and Symphonies. Oxford University Press (Oxford, UK), 978-0-19-537239-7, p. 235 (2009).
11. ^ Koja, Stephan (2002), Gustav Klimt Landscapes, et al, Prestel, s. 27 
12. ^ Wagner, Anselm (2002), "Klimt's Landscapes and the Telescope", Gustav Klimt Landscapes, Prestel, ss. 161-71 
13. ^ Edmunds, D. and Eidenow, J. Wittgenstein's Poker: The Story of a Ten-Minute Argument Between Two Great Philosophers, 2001, page 83.
14. ^ Kelly, Dr. Julia (2004), "Introduction to Payne, L", Klimt, Exclusive Editions, ISBN 1-84461-185-X 
15. ^ "Timeline and life history". iKlimt. 6 Aralık 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2012. 
16. ^ Neret, Gilles (1999), Gustav Klimt: 1862–1918, Taschen, s. 84, ISBN 3-8228-5980-X, 9 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 9 Şubat 2022 
17. ^ Comini, Alessandra (2001), Gustav Klimt, George Braziller, s. 5, ISBN 0-8076-0806-8 
18. ^ Adams, Alexander. "Sheer sensuality: Alexander Adams reports on an exhibition devoted to the drawings of Gustav Klimt--one of a number of shows taking place this year to mark the 150th anniversary of the artist's birth." Apollo, vol. 176, no. 600, July-Aug. 2012, p. 98+.
19. ^ "Austrian Gallery Belvedere, Vienna (Österreichische Galerie Belvedere)". 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
20. ^ "Das Werk von Gustav Klimt". liveauctioneers. 16 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2017. 
21. ^ "Das werk Gustav Klimts". 1stDibs. 16 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2019. 
22. ^ "Gustav Klimts: Fünfundzwanzig Handzeichnungen". 1stDibs. 16 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2019. 
23. ^ Gilles Néret, Gustav Klimt: 1862-1918, Taschen, 2000, p. 47 9 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 382285980X
24. ^ Gottfried Fliedl, Gustav Klimt, 1862-1918: The World in Female Form, Taschen, 1997, p. 192, 3822882577