Gnocchi

Gnocchi
Gnocchi
	Ricotta peynirli gnocchi, tereyağı ve adaçayı ile hazırlanmış
Ülke(ler)	İtalya
Türü	Hamur işi, makarna
Servis türü	Entree
Ana malzemeler	Patates, semolina, buğday unu, galeta unu; bazen yumurta, peynir

Gnocchi, İtalyan mutfağında çeşitli bir hamur tatlısı ailesidir.^[1] En geleneksel şekilde buğday unu,^[2] yumurta,^[3] tuz ve patatesin basit bir kombinasyonundan oluşan küçük hamur topaklarından yapılırlar.^[4] Kişilerin basit tarifi irmik unu,^[5] peynir,^[6] galeta unu,^[7] mısır unu^[8] veya benzer malzemeler,^[9]^[10]^[11] ve muhtemelen otlar, sebzeler ve diğer bileşenler dahil. Temel malzemeler, patatesler için tatlı patates veya buğday unu için pirinç unu gibi alternatiflerle değiştirilebilir. Bu gibi değişiklikler genellikle geleneksel olmayan olarak kabul edilir.^[12]

Gnocchiler, genellikle tuzlu kaynayan suda kendi başlarına pişirilir ve daha sonra çeşitli soslarla süslenir.^[12] Genelde ordövr olarak (primo piatto) çorbalar (minestre) veya makarnaya alternatif olarak yenebilirler, ancak bazı ana yemeklerin yanında garnitür (contorno) da servis edilebilirler.^[12] Gnocchilerin sık kullanılan eşlikleri, kekikli eritilmiş tereyağı, pesto ve çeşitli soslardır. Gnocchiler evde, özellikli ürün mağazalarında yapılabilir veya endüstriyel olarak üretilebilir ve buzdolabında, kurutulmuş veya dondurulmuş olarak satışa sunulabilir. Çoğu gnocchi suda haşlanarak bir sos ile servis edilir. Bazen, hamurun kaba bir süzgeçten veya delikli bir kaşıkla geçirilerek küçük çorba gnocchileri yapılabilir.

Menşei[değiştir | kaynağı değiştir]

Gnocchi kelimesi, "ahşapta bir düğüm"^[13] anlamına gelen İtalyanca nocchio veya "dirsek" anlamına gelen nocca kelimelerinden türetilmiş olabilir.^[14] Roma dönemlerinden beri geleneksel bir İtalyan makarna türüdür.^[1] Roma imparatorluğunun Avrupa kıtası ülkelerine genişlemesi sırasında Roma lejyonları tarafından getirilmiştir. Bir antik Roma tarifinde yumurta ile karıştırılmış irmik lapası benzeri bir hamur bulunur; benzer modern yemekler arasında yumurta içermemekte olan pişmiş gnocchi alla romana ve Sardinya malloreddusu^[15] yer alır.

Patatesin Avrupa'ya tanıtılmasından sonra, zamanla gnocchi tariflerine dahil edilmiştir.^[16] Patatesli gnocchi, özellikle Abruzzo, Friuli-Venezia Giulia, Veneto ve Lazio bölgelerinde popülerdir.

Üretim ve paketleme[değiştir | kaynağı değiştir]

Gnocchi hamuru çoğu zaman, küçük parçalar halinde kesilmeden önce açılır.^[17] Küpler, çatal veya peynir rendesi gibi dokulu bir nesne ile bastırılabilir veya küçük küpler olarak kesilebilir.^[12] Bu amaç için profesyonel araçlar (gnocchi board veya cavarola board) da mevcuttur.

Gnocchi yapma işlemi evde yapıldığında genellikle aynı gün tüketilir. Ancak, parçalı börek boyutunda doğranabilir, düzgün bir fırın tepsisine yayılabilir, dondurulabilir ve sonra hava almayacak bir poşete konarak dondurucuda saklanabilir. Bu yöntem, gnocchi'nin dondurucuda iki ay kadar kalabilmesine izin verir.

Ticari gnocchi genellikle modifiye atmosferik ambalaj altında satılır ve buzdolabında saklandığında iki hafta veya daha fazla raf ömrüne sahip olabilir.^[18]^[19] Bazıları açıldıktan sonra buzdolabında saklanması gereken vakum ambalajda satılır.^[20]

Çeşitler[değiştir | kaynağı değiştir]

Gnocchi, farklı bölgelerde, farklı tariflerde ve isimlerde olabilir.

Bölgesel[değiştir | kaynağı değiştir]

Lombard ve Toskana malfatti (genelde kötü yapılmış), ricotta, un ve ıspanak gibi malzemelerle yapılır ve gerektiğinde diğer çeşitli otlar da eklenir.^[12]^[21] Toskana gnudi'de, un miktarının daha az olduğu özellikle bilinir;^[22] ancak bazı çeşitler un tabanlıdır, örneğin Campania strangulaprievete, Puglia cavatelli, Sardinya malloreddus'su gibi.^[15] Belirli türler pişirilmiş polenta veya semolina'dan yapılır, bunlar kurumaya yayılır, peynir ve tereyağı ile tabakalanır ve fırında pişirilir.^[12]

"Ekmek köftesi" anlamına gelen Gnocchi di pane, Semmelknödel'den türetilmiştir ve Friuli-Venezia Giulia, Veneto ve Trentino-Alto Adige/Südtirol bölgelerinde popülerdir. Son bölgede bir diğer çeşit ise ıspanaklı gnocchidir.

Uluslararası[değiştir | kaynağı değiştir]

Avusturya[değiştir | kaynağı değiştir]

Avusturya'da, gnocchi ana yemek veya yan yemek olarak yaygındır ve orijinal adı ve Avusturya varyantı olan nockerl (çoğ. nockerln) olarak bilinir. Yan yemek olarak, gulaş gibi ana yemeklerle birlikte servis edilebilir.

Hırvatistan[değiştir | kaynağı değiştir]

Gnocchi, Hırvatistan sahil bölgesinde çok popülerdir ve genellikle Dalmatinska pašticada ile birlikte ordövr olarak veya yan yemek olarak servis edilir. Hırvatçada gnocchi için 'njoki' adı kullanılır.^[23]

Slovenya[değiştir | kaynağı değiştir]

Gnocchi, yerel olarak "njoki" olarak bilinir ve Slovenya'nın Primorska bölgesinde yaygındır. Bu bölge, yeme içme geleneklerini komşu İtalya ile paylaşmaktadır.

Polonya[değiştir | kaynağı değiştir]

Tarifi hemen hemen aynı olana 'kluski leniwe' denir ("tembel köfteler"), ancak bu türde yumurta bulunmaz. Sıkça biber, tarçın veya yenibahar gibi çeşitli baharatlarla lezzetlendirilirler. Şekil olarak benzer olan kopytka, elmas şeklinde basit hamur köfteleridir ve peynir içermezler. Her ikisi de sıkça tatlı krema, tereyağı, karamelize soğan, mantar sosu veya sos ile servis edilir.

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Gnocchi hazırlanışı
Ispanaklı ve adaçaylı ıspanaklı gnocchi
Yermantarlı gnocchi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b Serventi, Silvano; Sabban, Françoise (2002). Pasta: The Story of a Universal Food (İngilizce). Shugaar, Antony tarafından çevrildi. New York: Columbia University Press. ss. 42. ISBN 0-231-12442-2.
^ Buonassisi, recipe #831-833
^ Buonassisi, recipe #837-838
^ Buonassisi, recipe #854-857
^ Vincenzo Buonassisi, Il nuovo codice della pasta, Rizzoli 1985, recipe #850-853
^ Buonassisi, recipe #839-840
^ Buonassisi, recipe #877 "Al Pien... si tratta di gnocchi, delicatissimi, secondo un'antica ricetta mantovana..."
^ The Oxford Companion to Italian Food (İngilizce). Oxford: Oxford University Press. 2007. ISBN 978-0-19-860617-8. 23 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
^ Waverley Root, The Food of Italy, 1971 passim
^ Luigi Carnacina, Luigi Veronelli, La cucina rustica regionale (4 vol.), Rizzoli 1966, passim
^ Accademia Italiana della Cucina, La Cucina: The Regional Cooking of Italy, tr. Jay Hyams, Rizzoli, 2009, passim
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Riley, Gillian (2007). The Oxford Companion to Italian Food (İngilizce). Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-860617-8. 23 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022.
^ "gnocchi, n". Oxford English Dictionary. 5 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2010.
^ Lo Zingarelli, 2008.
^ ^a ^b Farley, David (20 Ekim 2017). "The Perfect Pasta Dish Sardinians Refuse to Share". BBC (İngilizce). 12 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2018.
^ Theisen, K. "World Potato Atlas: China - History and Overview". International Potato Center.
^ Davidson, Alan (2014). "Gnocchi". Jaine, Tom (Ed.). The Oxford Companion to Food. 3rd. New York, NY: Oxford University Press. doi:10.1093/acref/9780199677337.001.0001. ISBN 978-0-19-967733-7.
^ Ohlsson, T.; Bengtsson, N., (Ed.) (2002). Minimal Processing Technologies in the Food Industries (İngilizce). Cambridge: Woodhead Publishing. ISBN 1-85573-547-4.
^ Alessandrini, Laura; Balestra, Federica; Romani, Santina; Rocculi, Pietro; Rosa, Marco Dalla (2010). "Physicochemical and Sensory Properties of Fresh Potato-Based Pasta (Gnocchi)". Journal of Food Science (İngilizce). 75 (9). ss. S542-S547. doi:10.1111/j.1750-3841.2010.01842.x. PMID 21535629.
^ "Sam's Choice Italia Potato Gnocchi". Walmart. 29 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2022. Third image: Store in a cool and dry place (MAX 25°C). Once opened, keep refrigerated for max 3 days.
^ Buonassisi, recipe #875
^ Royer, Blake (15 Nisan 2010). "Homemade Gnudi from The Spotted Pig". The Paupered Chef. 12 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2014.
^ MacGregor, Sandra (17 Haziran 2013). "Varazdin: Croatia's 'Little Vienna'". The Telegraph. 6 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2016.

[ss42-1] Serventi, Silvano; Sabban, Françoise (2002). Pasta: The Story of a Universal Food (İngilizce). Shugaar, Antony tarafından çevrildi. New York: Columbia University Press. ss. 42. ISBN 0-231-12442-2.

[2] Buonassisi, recipe #831-833

[3] Buonassisi, recipe #837-838

[4] Buonassisi, recipe #854-857

[5] Vincenzo Buonassisi, Il nuovo codice della pasta, Rizzoli 1985, recipe #850-853

[6] Buonassisi, recipe #839-840

[7] Buonassisi, recipe #877 "Al Pien... si tratta di gnocchi, delicatissimi, secondo un'antica ricetta mantovana..."

[OCIF-8] The Oxford Companion to Italian Food (İngilizce). Oxford: Oxford University Press. 2007. ISBN 978-0-19-860617-8. 23 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

[9] Waverley Root, The Food of Italy, 1971 passim

[10] Luigi Carnacina, Luigi Veronelli, La cucina rustica regionale (4 vol.), Rizzoli 1966, passim

[11] Accademia Italiana della Cucina, La Cucina: The Regional Cooking of Italy, tr. Jay Hyams, Rizzoli, 2009, passim

[OCIF6-12] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Riley, Gillian (2007). The Oxford Companion to Italian Food (İngilizce). Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-860617-8. 23 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022.

[13] "gnocchi, n". Oxford English Dictionary. 5 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2010.

[14] Lo Zingarelli, 2008.

[Farley_20172-15] Farley, David (20 Ekim 2017). "The Perfect Pasta Dish Sardinians Refuse to Share". BBC (İngilizce). 12 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2018.

[16] Theisen, K. "World Potato Atlas: China - History and Overview". International Potato Center.

[OCF-17] Davidson, Alan (2014). "Gnocchi". Jaine, Tom (Ed.). The Oxford Companion to Food. 3rd. New York, NY: Oxford University Press. doi:10.1093/acref/9780199677337.001.0001. ISBN 978-0-19-967733-7.

[18] Ohlsson, T.; Bengtsson, N., (Ed.) (2002). Minimal Processing Technologies in the Food Industries (İngilizce). Cambridge: Woodhead Publishing. ISBN 1-85573-547-4.

[Alessandrini-19] Alessandrini, Laura; Balestra, Federica; Romani, Santina; Rocculi, Pietro; Rosa, Marco Dalla (2010). "Physicochemical and Sensory Properties of Fresh Potato-Based Pasta (Gnocchi)". Journal of Food Science (İngilizce). 75 (9). ss. S542-S547. doi:10.1111/j.1750-3841.2010.01842.x. PMID 21535629.

[20] "Sam's Choice Italia Potato Gnocchi". Walmart. 29 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2022. Third image: Store in a cool and dry place (MAX 25°C). Once opened, keep refrigerated for max 3 days.

[21] Buonassisi, recipe #875

[22] Royer, Blake (15 Nisan 2010). "Homemade Gnudi from The Spotted Pig". The Paupered Chef. 12 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2014.

[MacGregor_2016-23] MacGregor, Sandra (17 Haziran 2013). "Varazdin: Croatia's 'Little Vienna'". The Telegraph. 6 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2016.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

g t d Makarna
Makarna listesi Makarna yemekleri listesi
Uzun makarnalar	Bigoli Bucatini Busiate Capellini Fettuccine Fileja Lasagnette Linguettine Linguine Mafaldine Pappardelle Pici Spagetti Stringozzi Stroncatura Tagliolini Taglierini Trenette Tripoline Troccoli Vermicelli
Kısa makarnalar	Calamarata Campanelle Casarecce Cascatelli Cavatappi Cavatelli Cencioni Conchiglie Corzetti Farfalle Fiori Foglie d'ulivo Fusi Garganelli Gemelli Gnocchi Lanterne Lorighittas Macaroni Orecchiette Passatelli Penne Pillus Pizzoccheri Radiatori Rigatoni Rotelle Sagnarelli Scialatelli Sedani Strozzapreti Testaroli Tortiglioni Trofie Ziti
Pastina	Acini di pepe Alfabe makarna Anelli Ditalini Fregula Orzo
Doldurulmuş makarnalar	Agnolotti Casoncelli Casunziei Fagottini Mezzelune Ravioli Sacchettoni Tortellini Tortelli Tortelloni
Değişken	Cannelloni Fusilli Lasagne Occhi di lupo Vincisgrassi
Diğer	Al dente Al forno
Üreticiler	Bertagni Barilla Buitoni De Cecco La Molisana Poiatti Rana Rigo Voiello National Pasta Association A. Zerega's Sons, Inc. C.F. Mueller Company New World Pasta American Italian Pasta Company V. La Rosa and Sons Macaroni Company
Ekipman üreticileri	Demaco VillaWare
İlgili	Makarna işleme Şehriye Erişte Noodle Spätzle İsrail kuskusu

Gnocchi anlamı nedir