Gebelikte maternal fizyolojik değişiklikler

Gebelikte maternal fizyolojik değişiklikler, gebe bir kadının hamileliği esnasında vücudunda ve metabolizmasında meydana gelen embriyonun veya fetüsün gelişimi için gerekli olan normal adaptasyon mekanizmalarıdır. Bazı değişimler gebelik dışında patolojik kabul edilmelerine rağmen gebelikte fizyolojik kabul edilirler. Bu değişimler temel olarak metabolizma, kardiyovasküler sistem, hematolojik sistem, solunum sistemi, Üriner sistem, endokrin sistem ve bağışıklık sisteminde meydana gelir.

Metabolik değişiklikler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kilo alımı[değiştir | kaynağı değiştir]

Gebelikteki en belirgin değişikliktir. Kilo alımı kişiden kişiye farklılık göstermekle birlikte önerilen kilo alımı 11–16 kg arasıdır. Gebelikte ortalama bir kilo artışı şu parametrelerden oluşur;

Fetüs: 3400 gram
Yağ birikimi: 3400 gram
Kan hacmi artışı: 1500 gram
Damar dışı sıvı birikimi (ödem): 1500 gram
Rahim: 1000 gram
Amniyon sıvısı: 800 gram
Plasenta: 650 gram
Meme: 400 gram.^[1]

Toplam yaklaşık olarak 12.5 kg

Protein metabolizması[değiştir | kaynağı değiştir]

Gebelikte total protein ve albumin düşmesine rağmen diyetle alınan protein daha etkin kullanıldığından fetüs için gereken protein ihtiyacında problem yaşanmaz.

Karbonhidrat metabolizması[değiştir | kaynağı değiştir]

Gebelikte açlıkta hipoglisemi eğilimi ve yemek sonrası hiperglisemi eğilimi vardır. Çevresel dokularda insülin rezistansı artmıştır. Eğer gebede diyabet varsa ağırlaşabilir.

Yağ metabolizması[değiştir | kaynağı değiştir]

Gebelikte tüm lipidler artar. Leptin hormonu da (yağ ve enerji metabolizmasında etkin) artış gösterir.

Su ve mineral metabolizması[değiştir | kaynağı değiştir]

Gebelerde vücutta su tutulumu olur ve buna bağlı ödem gelişir. Gebelerde ödem normaldir.

Total kalsiyum seviyeleri azalır ancak iyonize kalsiyum değişmez.

Folik asit metabolizması[değiştir | kaynağı değiştir]

Gebelerde folik asit ihtiyacı artar. Folik asit eksikliğinde fetüste nöral tüp defekti ve annede megaloblastik anemi gibi ciddi problemler yaşanabileceğinden tüm gebelere, gebeliğin ilk aylarında folik asit tedavisi verilmesi gerekir.

Hematolojik değişiklikler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kan hacmi[değiştir | kaynağı değiştir]

Kan hacminde yaklaşık 1600 ml artış olur. Bu artışın çoğunluğu plazma kaynaklıdır (1200 ml).^[2] eritrosit hacmi daha az arttığından seyreltilmiş olur bu nedenle fizyolojik bir anemi mevcuttur.

Demir metabolizması[değiştir | kaynağı değiştir]

Gebelikte demir ihtiyacı artar. Bu nedenle gebelere demir desteği verilmelidir.

Koagülasyon sistemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Gebelikte genel olarak pıhtılaşmaya bir eğilim vardır. Fibrin eritme sistemi yetersiz kalır. Bu yüzden tromboemboli riski normal kadınlara oranla daha fazladır. Emboli riskinden dolayı gebelerin çok fazla hareketsiz kalması önerilmez.

Kardiyovasküler sistem[değiştir | kaynağı değiştir]

Kalp[değiştir | kaynağı değiştir]

EKG'de sol aks deviasyonu olur. Birinci kalp sesi şiddetlenir. Sistolik üfürüm duyulabilir. Kardiyak output ve nabız artar.

Hemodinami[değiştir | kaynağı değiştir]

Kardiyak output ve nabız artar.

Tansiyon[değiştir | kaynağı değiştir]

Gebeliğin sürecinde kan basıncı hafif düşer ancak doğuma yakın normal seviyelerine gelir.

Solunum sistemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Akciğer solunum fonksiyonları ve kapasitelerinde bir takım değişimler meydana gelir. Tidal volüm (normalde eforsuz alınıp verilen hava miktarı) artarken vital kapasite (kullanılabilen akciğer hava volümü) değişmez. Hiperventilasyon (solunum hız ve derinliğnde artış) olur.

Üriner sistem[değiştir | kaynağı değiştir]

Böbrek boyutlarında ve hacminde artış olur.
Semptomsuz bakteriüri görülebilir.
Günlük idrar hacmi artar.
Glomerüler filtrasyon hızı %50 artar (GFR)
Kreatinin klirensi artar.

Gastrointestinal sistem[değiştir | kaynağı değiştir]

Bulantı-kusma gebelerin çoğunluğunda görülür.
Reflü özefajit görülebilir.
Dişetlerinde kabalaşma görülür.
Mide hacmi artar.
Kabızlık görülebilir.
Hemoroid sıkça görülür.
Safra taşı oluşumu kolaylaşır.

Endokrin sistem[değiştir | kaynağı değiştir]

Hipofiz çok büyür.
Prolaktin artar.
Tiroid hormonlarının düzeylerinde değişimler olur ancak TSH seviyesi değişmez
Paratiroid hormonu artar.
Kalsitonin hormonu artar.
Kortizol hormonu seviyesi artar.
Aktif D vitamini seviyesi artar.
Testosteron hormonu seviyesi artar ancak hemen tamamı östrojene çevrildiğinden yan etki oluşturmaz.

Bağışıklık sistemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Gebelikte humoral bağışıklık ve hücresel bağışıklık sisteminin bazı komponentleri baskılanır. Özellikle Th1 (T helper hücreleri) ilişkili bağışıklık baskılanır. Bu durum bazı otoimmün hastalıkların (multipl skleroz, romatoid artrit gibi) remisyona girmelerine neden olur.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Frequently Asked Questions". BravadoDesigns.com. 10 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2012.
^ Guyton and hall (2005). Textbook of Medical Physiology. edisyon : 11 (İngilizce). Philadelphia: Saunders. s. 103g. ISBN 81-8147-920-3.

[bravado1-1] "Frequently Asked Questions". BravadoDesigns.com. 10 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2012.

[isbn81-8147-920-3-2] Guyton and hall (2005). Textbook of Medical Physiology. edisyon : 11 (İngilizce). Philadelphia: Saunders. s. 103g. ISBN 81-8147-920-3.

[1]

[2]

Gebelikte maternal fizyolojik değişiklikler nedir?, Gebelikte maternal fizyolojik değişiklikler anlamı nedir?, Gebelikte maternal fizyolojik değişiklikler ne demektir?