Günter Wallraff
Doğum	Hans Günter Wallraff 1 Ekim 1942 Burscheid
Meslek	Gazeteci, Yazar
Milliyet	Almanya
Tür	Araştırma, Edebiyat, Belgesel

Hans-Günter Wallraff (d. 1 Ekim 1942, Burscheid), Alman araştırmacı gazeteci ve yazar. Büyük işletmeler, Bild gazetesi ve diğer kuruluşlarla yaptığı, ses getiren, skandalları açığa çıkaran röportajları ile tanındı.

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Babası Köln'deki Ford fabrikasında çalışan Wallraff'ın annesi güney Fransa'da yaşayan Hugenotten ailesinin bir ferdi idi. Wallraff 16 yaşında iken babasını kaybetti. Lise yıllarında iken yazdığı şiirleri, yeğeni ile arkadaş olduğu, yazar Heinrich Böll'e göndermişti. 10.sınıfta liseden ayrılıp kitapçılık meslek okuluna gitti. 1962 yılında bu okulu bitirdi. Askerlik görevini reddettiğine dair dilekçe yazdı; fakat 1 Temmuz 1963 yılında askere alındı.^[1] Dilekçesi aynı yılın Eylül ayı sonunda red edildiğinde, itiraz dilekçesi yazdı. Önce bir psikiyatra gönderildi. Daha sonra Koblenz askerî hastanesinde nöroloji ve psikiyatr bölümünde muayene edildi. 1964 yılının başlarında "sürekli askerlik yapamaz" raporu verildi. Askeri doktor onu "normal olmayan bir kişilik" olarak teşhis etmişti. Bu süre içerisinde tuttuğu günlüklerini daha sonra yayınladı.

İlk röportajları[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk röportajı 1965 yılında sendika gazetesi Metall'de yayınlandı ve çok ilgi gördü. 1966 yılında ilk toplu röportajlarını kitap halinde yayınladı. Wir brauchen dich – Als Arbeiter in deutschen Industriebetrieben (Cep kitapları olarak 1970: Industriereportagen). Bu röportajlar endüstriyel iş dünyasını gerçekçi bir bakışla yansıtıyordu. İş dünyası ile ilgili röportajlarıyla tanınmaya başlayan Wallraff, Dortmunder Gruppe 61 ile çalışmaya başladı. Daha sonraki yıllarda da Hamburger Morgenpost gazetesi, Pardon dergisi ve Konkret dergisi ile çalıştı.

Hakkındaki tutuklama emirlerine^[2] rağmen araştırmacı gazeteciliğine devam etti. Böylece 1969 yılında 13 unerwünschte Reportagen (13 İstenmeyen Röportaj) yayınlandı. Bu röportajlarda örneğin bir psikiyatri kliniğinde alkol bağımlısı, evsiz birisi, ev arayan bir öğrenci veya Amerikan ordusuna napalm bombası satmaya çalışan birisi kılığında rol alıyordu. Kitap yayınlandıktan sonra, bazı işletmelere bakanlıktan arıyorum diye telefon ettiği için, hakkında dava açıldı. Frankfurt yerel mahkemesinde görülen davadan 9 Aralık 1969 tarihinde beraat etti. Mahkeme kamunun haber alma özgürlüğü olduğunu karara yazdırmıştı.^[3]

1971 yılında ZDF televizyonu Wallraff tarafından yazılan, Flucht vor den Heimen (Yurtlardan Kaçış) isimli, gençlerle ilgili, televizyon röportajlarını yayınladı. Aynı yıl yazarlar birliği P.E.N.-Kulübe üye oldu ve araştırmalarına başka yazarlarla birlikte devam etti.

Yunanistan'da protesto ve tutuklanma[değiştir | kaynağı değiştir]

"Yunanistan'la Dayanışma Komitesi" üyesi olarak 10 Mayıs 1974 tarihinde Wallraff, Atina Sintagma Meydanı'nda bir sokak lambası direğine kendisini zincirledi ve yunan askeri cuntasına karşı el ilanları dağıttı. Polisler Wallraff'ı Yunan zannettikleri için onu orada hırpaladılar. Kimliğini açıklayana kadar da emniyette işkence gördü. Mahkeme sonucu 14 ay hapse mahküm olan Wallraff, Korydallos hapishanesine gönderildi. Askeri cuntanın devrilmesi sonucu, tüm politik mahpuslarla birlikte Wallraff da serbest bırakıldı. Unser Faschismus nebenan. Griechenland gestern – ein Lehrstück für morgen|1975 (Yanımızdaki bizim faşizmimiz. Yunanistan dün - Yarın için bir ders|1975) isimli kitabında yaşadıklarını anlattı.

Anti Bild gazetesi üçlemesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Wallraff 1977 yılında, 3,5 ay boyunca Bild gazetesinin Hannover bürosunda, başka isim altında, redaktör olarak çalıştı. Der Aufmacher. Der Mann, der bei „Bild“ Hans Esser war (Kapıları Açan Adam. "Bild"de Hans Esser Olan Kişi) isimli kitap anında bestseller oldu. Bu kitapta Wallraff, Bild'de yaşadığı gazetecilikle bağdaşmayan olayları, haber savsaklamalarını ve yalan haber yapmalarını, sahte araştırmaları anlatıyordu. Bunun üzerine Alman Basın Kurulu, Bild gazetesine altı kınama, Wallraff'a da "uygun olmayan yöntemlerle yapılan araştırma" nedeni ile bir kınama cezası verdi. Axel Springer AG Wallraff'ı defalarca dava etti. Bu davalardan birisinde, Bild çalışanlarının sözlü bazı ifadelerine 2. Baskı'da yer verilmemesi istenmişti. 2. Baskı'dan itibaren bu yerler siyaha boyanmış olarak yayınlandı. 2009 Ekim ayında, bu siyahla boyanmış yerler WikiLeaks'de sansürsüz olarak yayınlandı.^[4]

1978 yılında Wallraff, Bild'in hakkında yalan haber yaptığı insanları hukuksal açıdan korumak amacı ile, "Eğer Bild yalan söylüyorsa, ona karşı savaş" adı altında, bir Yardım Fonu kampanyası açtı. Birçok vatandaş ve Bild çalışanlarının açıklamalarının yer aldığı Zeugen der Anklage. Die „Bild“-Beschreibung wird fortgesetzt (Davanın Şahitleri. Bild hakkında bilgilendirme devam ediyor.) kitabı 1979 yılında yayınlandı.

1981 yılında da Das "Bild" Handbuch (Bild El Kitabı) yayınlandı. Bu kitap, Bild gazetesinin yayınları nedeni ile zarar görmüş olan insanlara, hukuki bilgiler veriyordu.

Ganz unten (En Alttakiler)[değiştir | kaynağı değiştir]

1983 yılından itibaren Wallraff iki yıl boyunca Türk işçisi kılığında, "Ali Levent Sinirlioğlu" takma adı altında, McDonald's ve Thyssen'in de içinde bulunduğu çeşitli işyerlerinde ve fabrikalarda çalıştı. Ayrıca ilaç geliştirme laboratuvarında, klinik araştırmada üzerinde ilaç denenen insanların arasında da yer aldı. Ganz unten (En Alttakiler) isimli kitabında, bu araştırmasında yaşadığı çok kötü olayları, yabancı işçilere karşı kötü davranışları, firmaların vergi kaçırma hilelerini ve iş güvenliği ihlallerini çok detaylı bir biçimde, diğer yardımcı yazarlarla birlikte yazdı. Daha sonra "Yabancılarla Dayanışma" adı altında bir yardım fonu oluşturdu. 1986 yılında belgesel film Ganz unten çekildi.^[5]

Abdullah Öcalan'la Suriye'de[değiştir | kaynağı değiştir]

Aralık 1996'da Wallraff PKK lideri Abdullah Öcalan ile Suriye'de, Apo'nun Ayetleri isimli kitabı yazdığı için, Öcalan tarafından ölüm emri verilen, Selim Çürükkaya hakkında görüşmek üzere, buluştu. Türk işçisi "Ali" rolünü oynadığı için Öcalan tarafından çok sıcak karşılandı; fakat ölüm emrinin kaldırılmasını sağlayamadı. Bu konuşma Die Zeit tarafından yayınlandı.

Diğer[değiştir | kaynağı değiştir]

Günter Wallraff ilk evliliğini yazar Heinrich Böll'ün yeğeni Birgit Böll ile yaptı. Bu evliliğinden iki kızı oldu. Daha sonra Dorlies Pollmann ile evlendi ve bu evliliğinden bir kızı oldu. 1991 yılından bu yana evli kaldığı üçüncü eşi televizyoncu Barbara Munsch'tan da iki kızı oldu.^[6]

Wallraff İngiliz yazar Salman Rüşdi ile arkadaşlık yaptı. 1989 yılındaki Humeyni'nin fetvasında Salman Rüşdi birkaç gün Wallraff'ın evinde kaldı.^[7]

Araştırma yöntemi[değiştir | kaynağı değiştir]

-Günter Wallraff,En Alttakiler kitabına önsöz, 1985

Wallraff röportajlarında hedeflediği amaca ulaşmak için, sürekli başka isim ve kılıklarla yaptığı, yöntemi farklı olan araştırmaları sayesinde uluslararası bir üne kavuştu.

Bu araştırmaların muhatabı kişi ve firmalar, Wallraff'ın kişisel haklarına saldırdığını veya firma gizliliğini ihlal ettiğini ileri sürerek mahkemelere başvurdular. Mahkemeler genelde Wallraff'ın yöntemini basın özgürlüğü açısından değerlendirdiler ve geneli ilgilendiren konular olduğu için, yöntemin yasal olduğuna karar verdiler.

Bu araştırma yöntemi Alman diline "wallraffing" (wallrafflama) olarak geçti. İsveç'te "att wallraffa" ve Norveç'te "å wallraffe" olarak kullanılmaya başlandı. Hatta İsveç Akademisi'nin son kelime listesine de resmen geçti.^[8]

Ödüller[değiştir | kaynağı değiştir]

• 1968: Förderpreis des Landes Nordrhein-Westfalen (Nordrhein-Westfalen Eyaleti Destek Ödülü) Industriereportagen (Endüstri Röportajları) için
• 1979: Gerrit Engelke Ödülü, Günter Herburger ile birlikte
• 1983: Monismanien Ödülü / Göteborg ve Uppsala Üniversitesi (S)
• 1984: Carl von Ossietzky Madalyası
• 1985: Literaturpreis der Menschenrechte, (İnsan Hakları Edebiyat ödülü) Fransa James Baldwin ile birlikte
• 1987: British Academy of Film and Television Arts
• 1987: Fransız Medya Ödülü Prix Jean d’Arcy, Ganz unten filmi için
• 2010: SPD Südpfalz'ın Martini Ödülü
• 2010: Gerty Spies Edebiyat Ödülü
• 2010: Siebenpfeiffer Ödülü, Siebenpfeiffer Vakfı
• 2011: Gold World Medal, New York Festivali Investigativer Report kategorisinde. Schwarz auf Weiß filmi için
• 2011: Anti-Mobbing-Award^[9]
• 2013: August Bebel Ödülü, Günter Grass tarafından kurulan August Bebel Vakfı, 22. Februar 2013'te verildi.

Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kitaplar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Wir brauchen dich. Als Arbeiter in deutschen Industriebetrieben. (1966)
• Vorläufiger Lebenslauf nach Akten und Selbstaussagen des Stefan B. (1968)
• Meskalin – Ein Selbstversuch. Mit Original-Offsetlithographien von Jens Jensen. (1968)
• Nachspiele. Szenische Dokumentation. (1968) ISBN 3-923306-02-4.
• 13 unerwünschte Reportagen (1969) ISBN 3-462-03174-0.
• Hängt den D. auf! Ein nicht gesendetes Fernsehspiel. In: Blätter für deutsche und internationale Politik, Heft 10, S. 1110–1120 (1969)
• Industriereportagen. Als Arbeiter in deutschen Großbetrieben. (1970) ISBN 3-462-02143-5.
• Von einem, der auszog und das Fürchten lernte. Bericht, Umfrage, Aktion. Aus der unterschlagenen Wirklichkeit. (1970) ISBN 3-921040-01-9.
• Neue Reportagen, Untersuchungen und Lehrbeispiele. (1972) ISBN 3-462-00856-0.
• Was wollt ihr denn, ihr lebt ja noch. Chronik einer Industrieansiedlung. Zusammen mit Jens Hagen. (1974) ISBN 3-453-43066-2.
• Ihr da oben, wir da unten. Zusammen mit Bernt Engelmann (1975) ISBN 3-462-02376-4.
• Wie hätten wir’s denn gerne? Unternehmenstrategen proben den Klassenkampf. Zusammen mit Bernd Kuhlmann. (1975) ISBN 3-87294-325-1.
• Unser Faschismus nebenan. Griechenland gestern – ein Lehrstück für morgen. Zusammen mit Eckart Spoo. (1975) ISBN 3-462-01035-2.
• Die Reportagen. (1976) ISBN 3-462-01128-6.
• Aufdeckung einer Verschwörung. Die Spinola-Aktion. Zusammen mit Hella Schlumberger. (1976) ISBN 3-462-01180-4.
• Berichte zur Gesinnungslage der Nation/Berichte zur Gesinnungslage des Staatsschutzes. Zusammen mit Heinrich Böll. (1977) ISBN 3-499-17134-1.
• Der Aufmacher – Der Mann, der bei „Bild“ Hans Esser war. Kiepenheuer & Witsch, Köln 1977, ISBN 3-462-02663-1 (siehe auch #Diskussion um Urheberschaft)
• Zeugen der Anklage. Die „BILD“-beschreibung wird fortgesetzt. (1979) ISBN 3-462-01540-0.
• Das „Bild“-Handbuch. Das Bild-Handbuch bis zum Bildausfall. (1982)
• Die unheimliche Republik. Politische Verfolgung in der Bundesrepublik. Zusammen mit Heinrich Hannover. (1982)
• Nicaragua von innen (1983) ISBN 3-922144-34-9.
• Mein Lesebuch (1984) ISBN 3-596-25794-8.
• Bericht vom Mittelpunkt der Welt. Die Reportagen. (1984) ISBN 3-462-01645-8.
• Befehlsverweigerung. Die Bundeswehr- und Betriebsreportagen (1984) ISBN 3-462-01644-X.
• Bild-Störung. Ein Handbuch. (1985) ISBN 3-462-01676-8.
• Enthüllungen. Recherchen, Reportagen und Reden vor Gericht. Mit einem Nachwort von Oskar Negt. (1985) ISBN 3-88243-219-5.
• Ganz unten Beschreibung des Schicksals von illegal eingeschleusten Arbeitern. (1985) ISBN 3-462-01924-4.
• Günter Wallraffs BILDerbuch. Nachwort von Heinrich Böll. (1985)
• Predigt von unten. (1986) ISBN 3-88243-063-X.
• Reportagen 1963–1974. Mit Materialien und einem Nachwort des Autors. (1987) ISBN 3-462-01796-9.
• Vom Ende der Eiszeit und wie man Feuer macht. Aufsätze, Kritiken, Reden. Mit einem Vorwort von Prof. Dr. Hans Mayer. (1987) ISBN 3-462-01845-0.
• Akteneinsicht (1987)
• Und macht euch die Erde untertan. Eine Widerrede. (1987) ISBN 3-88243-084-2.
• Ganz unten. Mit einer Dokumentation der Folgen. (1988) ISBN 3-462-02193-1.
• Wallraff war da. Ein Lesebuch von Günter Wallraff. (1989) ISBN 3-88243-116-4.
• Mein Tagebuch aus der Bundeswehr. Mit einem Beitrag von Flottillenadmiral Elmar Schmähling und einem Dialog zwischen Günter Wallraff und Jürgen Fuchs. (1992) ISBN 3-462-02206-7.
• Ich – der Andere. Reportagen aus vier Jahrzehnten. (2002) ISBN 3-462-03167-8.
• Aus der schönen neuen Welt. Expeditionen ins Landesinnere. (2009) ISBN 978-3-462-04049-4.
• Günter Wallraff Undercover Reportagen aus der schönen neuen Welt: „Wo Arbeit wehtut“, „Bei Anruf Abzocke“, „Unter Null“. Regie: Pagonis Pagonakis. Absolut Medien, Berlin 2010, ISBN 978-3-89848-523-4 (DVD, 3 Teile, 117 Minuten).

Yayınları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Heinz G. Schmidt: Der neue Sklavenmarkt. 1985.
• S. G. Turan: Freiwild. 1992.
• A. Lessing: Mein Leben im Versteck. 1994.
• S. Cürükkaya: PKK – Die Diktatur des Abdullah Öcalan. 1997.
• D. Kaya: Meine einzige Schuld ist, als Kurdin geboren zu sein. 1998.

Yazıları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Undercover 5 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. In: Die Zeit. Nr. 22, 2007.
• Unser täglich Brötchen 4 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. In: Die Zeit. Nr. 19, 2008.
• Unter null 30 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. In: Die Zeit. Nr. 11, 2009.
• In fremder Haut 1 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. In: Zeitmagazin. Nr. 43, 2009.
• Des anderen Last. In: Zeitmagazin. Nr. 23, 2012. Undercover als Paketfahrer beim Paketdienst General Logistics Systems GLS.

Hakkında yazılanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Reinhard Dithmar: Günter Wallraffs Industriereportagen. Kronberg 1973.
• Christian Linder (Hrsg.): In Sachen Wallraff. Berichte, Analysen und Dokumente. Kiepenheuer & Witsch, Köln 1975.
• Neuausgabe: In Sachen Wallraff. Von den „Industriereportagen“ bis „Ganz unten“. Berichte, Analysen, Meinungen und Dokumente. Kiepenheuer & Witsch, Köln 1986.
• Frank Berger: Thyssen gegen Wallraff. Chronik einer politischen Affäre. Steidle Verlag, Göttingen 1988.
• Wilfried Kriese: In meinen Augen Günter Wallraff. Mauer Verlag, Rottenburg am Neckar 2004.
• Ina Braun: Günter Wallraff interkulturell gelesen. Traugott Bautz, Neuhausen 2006, ISBN 3-88309-207-X (Interkulturelle Bibliothek)
• Jürgen Gottschlich: Der Mann, der Günter Wallraff ist. Kiepenheuer & Witsch, Köln 2007, ISBN 978-3-462-03926-9.
• Wolfgang Bittner, Mark vom Hofe: Ein Leben mit vielen Gesichtern. Günter Wallraff. In: Ich mische mich ein, Bad Honnef 2006, ISBN 3-89502-222-5.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]