Feyzullah Hocayev

Feyzullah Ubeydullayeviç Hocayev
Feyzullah Ubeydullayeviç Hocayev; Özbekçe: Fayzulla Ubaydulloyevich Xo‘jayev; Rusça: Файзулла́ Губайдулла́евич Ходжа́ев; Farsça: فیض‌الله خواجه
Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti Başkanı
	Görev süresi; 2 Eylül 1920 - 27 Ekim 1924
Yerine geldiği	Yok (Makam oluşturuldu)
Yerine gelen	Yok (Makam feshedildi)
Özbekistan SSC Halk Komiserliği Konseyi Başkanı
	Görev süresi; 27 Ekim 1924 - 17 Haziran 1937
Yerine geldiği	Yok (Makam oluşturuldu)
Yerine gelen	Kerimov Abdullah Kerimoviç
SSCB adına Özbekistan SSC Merkez Yürütme Komitesi Başkanı
	Görev süresi; 21 Mayıs 1925 - 17 Haziran 1937
Yerine geldiği	Yok (Makam oluşturuldu)
Yerine gelen	Yok (Makam Merkez Yürütme Komitesi'nden Yüksek Sovyet'e dönüştürüldü)
Kişisel bilgiler
Doğum	1896; Buhara, Buhara Emirliği, Rus İmparatorluğu
Ölüm	13 Mart 1938; Moskova, Rusya SFSC, SSCB
Partisi	Tüm-Birlik Komünist Partisi/Bolşevik; Genç Buharalılar
Mesleği	Siyasetçi
Ödülleri	;

Feyzullah Ubeydullayeviç Hocayev (Özbekçe: Fayzulla Ubaydulloyevich Xo‘jayev, Файзулла Убайдуллоевич Хўжаев; Rusça: Файзулла Убайдуллаевич Ходжаев) (d. Buhara 1896- 13 Mart 1938 Moskova) Özbek politikacı.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Erken dönemler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ubaydullahoca Kasimhoca oğlu'nun çocuğu olarak Buhara Emirliği döneminde Buhara'da doğdu. 1907 yılında babası tarafından Moskova'ya gönderildi. 1916'da Pan-Türkist Cedid hareketine katıldı ve babasının desteğiyle Genç Buharalılar Partisi'ni kurdu. 1917'deki Büyük Ekim Sosyalist Devrimi'ni bir şans olarak görüp hareketiyle birlikte Bolşevikler'e katılıp Taşkent Sovyeti'ne girdiler. Buhara Emirliği'ni 1917'de güç kullanarak devirmeye çalışsalar da bu girişim başarısız olunca Hocayev Taşkent'ten kaçtı ve bir daha ancak Eylül 1920'de Kızıl Ordu'nun Buhara'yı bombalayıp ele geçirmesiyle geri dönebildi.

İktidar yılları[değiştir | kaynağı değiştir]

Haziran-Ağustos 1920'de Rusya Komünist Partisi (Bolşevik)'ne katılmasıyla Eylül 1920'de Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti'nin başına getirildi. Bu dönemde Basmacı Ayaklanması lideri Enver Paşa tarafından suikastten kurtuldu. Sovyet Orta Asyası'nın tekrar şekillenmesi üzerine Hocayev, yeni oluşturulan Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne girdi ve 1923-1924 arasında Özbek milliyetçilerinin temizlenmesinden sonra 5 Kasım 1924 tarihinde Özbek SSC'nin Devrimci Komitesi'nin başkanı oldu. 17 Ocak 1925 tarihinde Halk Komiserliği Konseyi'nin başkanı oldu. 21 Mayıs 1925 tarihinde Özbekistan SSC Merkezi Yürütme Komitesi başkanı oldu ve Özbekistan SSC, resmen SSCB'nin federal bir parçası haline geldi.

Çöküşü[değiştir | kaynağı değiştir]

Politik temizleme dalgaları Hocayev'i de vurdu. Özbekistan Komünist Partisi 7. Kongresi'nde parti Hocayev'i halk düşmanı ilan etti. 17 Haziran 1937 tarihinde bütün mevkilerden alınıp 9 Temmuz 1937 tarihinde tutuklandı. Mart 1938'de Anti-Sovyet Sağcılar ve Troçkistler Bloğu Davası'nda Sağcılık ve Troçkistlik suçlamalarından Moskova'da yargılandı. Yargılama sonucu 13 Mart 1938 tarihinde idam edildi.^[1] Andrew DW Forbes, Hocayev'in "ölü kardeşini İslami törenlere göre gömmekle suçlandığını" da yazmaktadır.^[2]

Mirası[değiştir | kaynağı değiştir]

Resmi olarak 1966 yılında onuru iade edilen Hocayev, modern Özbekistan'ın en tartışılan kişilerinden biri oldu. Kimilerine göre vatanını Sovyetlere satmış bir hain, kimilerine göre ise Türkistan'ın özgürlüğü ve modernleşmesi için mücadele vermiş ama kontrolü dışındaki güçlerce durdurulmuş bir idealist olarak görülmüştür.^[3]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Conquest, Robert (1971). The Great Terror. Harmondsworth, Middlesex: Penguin. s. 517.
^ Forbes, Andrew D. W. (9 Ekim 1986). Warlords and Muslims in Chinese Central Asia: A Political History of Republican Sinkiang 1911-1949 (İngilizce). ss. 154. ISBN 978-0-521-25514-1.
^ Report of Court Proceedings in the Case of the Anti-Soviet "Bloc of Rights and Trotskyites". Moskova: People's Commissariat of Justice of the USSR. 1938. ss. 212-240.

[1] Conquest, Robert (1971). The Great Terror. Harmondsworth, Middlesex: Penguin. s. 517.

[2] Forbes, Andrew D. W. (9 Ekim 1986). Warlords and Muslims in Chinese Central Asia: A Political History of Republican Sinkiang 1911-1949 (İngilizce). ss. 154. ISBN 978-0-521-25514-1.

[3] Report of Court Proceedings in the Case of the Anti-Soviet "Bloc of Rights and Trotskyites". Moskova: People's Commissariat of Justice of the USSR. 1938. ss. 212-240.

[1]

[2]

[3]

g t d Özbekistan Başbakanları
Özbekistan SSC	Feyzullah Hocayev Abdullah Kerimov Sultan Segizbayev Abdudjabar Abdurahmanov Abdürezzak Mavlyanov Nuritdin Muhitdinov Osman Yusupov Nuritdin Muhitdinov Sobir Kamolov Mansur Mirzahmedov Arif Alimov Rahmankul Kurbanov Nurmuhammed Hudayberdiyev Gayret Kadirov Mirahmet Mirkasımov Şükrullah Mirsaidov
Özbekistan	Abdülhaşim Mutalov Otkir Sultonov Şevket Mirziyoyev Abdulla Aripov
* Geçici başbakanları gösterir

Feyzullah Hocayev nedir?, Feyzullah Hocayev anlamı nedir?, Feyzullah Hocayev ne demektir?