Ermeni dansı, bulunduğu coğrafyada en eski ve içeriği en zengin olanlardan biri olarak kabul edilir. M.Ö beşinci ile üçüncü bin yıllar arasında, Ermenistan'ın yüksek bölgelerinde, Ağrı bölgesinde, kır danslarının sahnelendiği kaya resimleri bulunmuştur. Bu danslara muhtemelen belirli türden şarkılar veya müzik aletleri eşlik ediyordu. Beşinci yüzyılda Horenli Musa (Movses Horenatsi), Aram'ın (yani Ermenilerin) eski soyundan gelenlerin lir baladlarında, şarkılarında ve danslarında bu destansı masallardan nasıl bahsettiklerini duymuştu.

Geleneksel dans, göçmen Ermeniler arasında hala popülerdir ve aynı zamanda dünyanın her yerindeki uluslararası halk dansları gruplarına ve çember dans gruplarına çok başarılı bir şekilde aktarılmıştır. Tüm dansçılar, kültürlerinin tarihini somutlaştırmak ve atalarının hikâyelerini anlatmak için geleneksel kostümler giyerler. Bu kostümlerin tasarımı, dini gelenekler, aile yöntemleri ve pratiklik gibi birçok faktörden etkilenmektedir. Kostümlerin geleneksel renkleri ve zarif boncukları, dans ve geleneği birbirine bağlar. Ermeni kültürel dansının güzel hareketleri dünyanın her yerinden izleyiciler tarafından beğenilmektedir.^[1]

Dinî danslar[değiştir | kaynağı değiştir]

Dinî dansın kökeni, bu tür performanslara katılanların içsel duygularının bir ifadesidir. Dansın asla tek başına gerçekleşmez. Her zaman şarkı, el çırpma veya bir müzik enstrümanı eşlik etmektedir. Müzikte olduğu gibi, dans da bir kişinin içsel, ruhsal duygularını ve kişisel eğilimini ifade etmektedir.^[2]

Sovyetler Birliği Dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

1920 ve 1930 yılları arasında üç Ermeni dans öğretmeni Sovyetler Birliği'nden İran'a taşındı ve dans okulları açtı. Bu dans öğretmenlerinin isimleri Madam Yelena, Madame Coronelli ve Sarkis Canbazyan'dı. Bale ve karakter dansı öğrettiler. Öğrencilerinin çoğu Tahran'daki Ermeni cemaatinin üyeleriydi, ancak derslerine Müslümanlar, Yahudiler, Bahailer ve Zerdüştler de dahil olmak üzere farklı geçmişlerden gelen öğrenciler de katıldı.^[3]

Halk danslarından bazıları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Koçari (Քոչարի) - Koçari, Ermenilerin en popüler danslarından biridir. Koçari oyununda erkek ve kadın aynı anda dans eder ve zurna ile çalınan melodisiyle tanınır.
• Şalaho (Շալախօ) - Antik Ermenistan'a dayanan ve sadece erkeklerin oynadığı bir danstır. Ancak halka açık toplantılarda kadınlar tarafından da oynanır.
• Yarhuşta (Յարխուշտա) - Yarhuşta, Batı Ermenistan'ın Taron ve Ağdznik bölgelerinde oynanan bir dövüş dansıdır.
• Berd (Բերդապար) - Berd, Ermenicede "kale" anlamına gelir ve dansçıların yaptığı şekil nedeniyle bu isim verilmiştir. Erkeklerin oluşturduğu bir halkada diğer erkelerin halkayı oluşturan erkeklerin omuzlarında durması ve dönmesiyle ünlü bir danstır.
• Harsnapar (Հարսնապար) - Harsnapar, Ermenicede "düğün dansı" demektir. Gelin solo dans ederken yanında nedimelerde dans edebilir.
• Artsvapar (Արծվապար) - Artsvapar, Ermenicede "kartal dansı" demektir. Kartalın uçuşuna benzer figürlerin yer aldığı bir yayla dansıdır. Ana unsurlarından biri bir kartal görüntüsü olan eski pagan ritüellerinin dansıdır.
• Menapar (Մենապար) - Menapar, Ermenicede "solo dans" anlamına gelir. Dans eden kişi bir erkek veya kadın olabilir. Dans eden erkek ise, müzik hızlı tempolu olur. Eğer bir kadın dans ediyorsa, müzik daha yavaş ve daha zarif çalacaktır.
• Zuykpar (Զույգապար) - Zuykpar, Ermenicede "çift dansı" demektir. Bir erkek ve kadın tarafından yapılan düet danstır. Dansçılar canlı ve simetrik hareketlerle dans eder.
• Mışo Hır (Մշոյ խըռ) - Bu dans Muş bölgesine ait bir danstır.
• Karno koçari (Կարնոյ քոչարի) - Koçari'ye çok benzer, Karin bölgesine aittir.
• İşhanats par (Իշխանաց պար) - Bu dans "Lordların dansı" olarak da bilinir.
• Tamzara (Թամզարա) - Tamzara dansı
• Gorani (Գորանի) - Gorani dansı
• Shirkhani (Շիրխանի) - Şirkan dansı
• Gyond (Գյոնդ) - Gyond dansı
• Nazpar (Նազպար) - Nazpar dansı
• Şurjpar (Շուրջպար) - Yuvarlak dans
• Souserapar (Սուսերապար) - Kılıç dansı
• Papuri (Փափուռի) - Papuri dansı
• Uzundara (Ուզունդարան)^[4] - Uzundara dansı
• Ververi (Վերվերի) - Verver dansı
• Lorke (Լորկէ) - Lorke dansı
• Tsahkadzori (Ծաղկաձորի) - Tsahkadzor dansı
• Fincan (Ֆնջան) - Fincan dansı
• Kertsi (Քերծի) - Kaşıma dansı
• Kajats khagh (Քաջաց խաղ) - Cesur dans
• Tamour agha (Թամուր աղա) - Tamur Ağa
• Tırtğouk (Թրթռուկ) - Titrek dans
• Srabar (Սրաբար) - Ciddi dans
• Asdvadzatsna (Աստուածածնայ պար) - Noel dansı
• Tars par (Թարս պար) - Tars dansı
• Loutki (Լուտկի) - Lutki dansı
• Yerek votk (Երեք ոտք) - Üç ayak dansı
• Tchotchk (Ճոճք) - Salıncak dansı
• Khnamineri par (Խնամիների պար) - Kaynana dansı
• Hoş bilazig (Խոշ բիլազիգ) - Hoş Bilazığ dansı

Bölgesel Danslar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Arabkir (Արաբկիրի Պար) - Ermenistan'ın Arabkir bölgesine ait bir danstır.
• Kesabian (Քեսապական) - Kesabian dansı Suriye'nin Kesab şehrine ait bir danstır.
• Laz bar - Karadeniz'e ait bir danstır.
• Moosh (Muş, Մշո Պար) - Van Gölü'nün batısındaki Muş/Taron bölgesine ait bir danstır.
• Sasnapar (Սասնապար) - Ermeni düğünlerinde ve diğer kültürel toplantılarda yaygın olarak oynanan popüler bir dans. Sasun şehrinde ait bir danstır.
• Vağarshapatian (Վաղարշապատյան) - Günümüzde Eçmiyazin adıyla oynanan oyun Vağarşapat'a ait bir danstır.
• Zeytuni (Զեյթունի պար) - Zeytun şehrine ait bir danstır.
• Varaka Lerneri Bar - Varaka Lemeri dansı
• Lezginka Par - Lezginka dansı

Kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Tarihi Ermenistan'dan otantik Kavaragan Ermeni Halk Danslarının klipleri: Tamzara, Popouri, Laz Bar, Arapkir Bar, Akheltskha Vart, Govduntsi, Bijou, Kessab Bar, Haleh, Shushan, Süleymanlı, Shavali. (Arşivlenmiş 2009-10-25)