Erik Acharius

Erik Acharius
Erik Acharius
Doğum	10 Ekim 1757; Gävle, İsveç
Ölüm	14 Ağustos 1819; Vadstena, İsveç
Vatandaşlık	İsveç
Eğitim	Uppsala Üniversitesi
Ödüller	Member of the Linnean Society
Kariyeri
Dalı	Botanik Likenoloji

Erik Acharius (10 Ekim 1757 - 14 Ağustos 1819), ilk defa likenleri ikili adlandırma sistemine göre sınıflandıran ve bu nedenle "likenolojinin babası" olarak bilinen İsveçli bitki bilimci. L.'un son öğrencisidir. Bitki bilim mahlası Ach.'dır.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

1757 yılında Gävle'de doğdu.^[1] 1770 yılında Gävle Gymnasium'a kabul edilene kadar özel bir eğitim aldı. Daha sonra, 1773'te L.'un rektörü olduğu Uppsala Üniversitesi'ne doğa tarihi ve tıp okumak üzere kaydoldu ve L.'un tez danışmanlığını yaptığı son öğrenci oldu.^[2] Acharius'un Planta Aphyteia başlıklı tezi, L.'un yanlışlıkla mantar olarak sınıflandırdığı Thunb. tarafından Güney Afrika'da toplanan damarlı bir bitki türü üzerineydi. 1776'da Uppsala'dan mezun olduktan sonra Stockholm'deki İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi'nde çalıştı ve 1782'de Lund Üniversitesi'nde tıp eğitimini tamamladı.^[3] 1785'te Vadstena'da kasaba sağlık memuru, 1789'da Östergötland ilçesinde bölge sağlık memuru, 1795'te yeni Vadstena Hastanesi müdürü ve 1803'te profesörü unvanı aldı.^[4] Çizim konusunda da yetenekli olan Ach., Peter Westring'in Svenska lafvarne (1805) ve Carl Peter Thunberg'in Flora Capensis adlı eserlerine katkı sunmuştur.

1787'de Landskrona'da bir tüccarın kızı olan Helena Dorotea Scholander (1762-1804) ile evlendi. Helena'nın ölümünden sonra, 31 Aralık 1804'te Margareta Maria Hoffberg ile evlendi. Toplamda dört çocuğu vardı; Lars Gustaf Acharius, Jean Torkel Acharius, Catharina Theodora Ohrling (evlilik öncesi soyadı Acharius) ve Charlotta Wilhelmina Acharius.^[5]

Acharius, 14 Ağustos 1819'da 61 yaşında felçten ölene kadar hayatının geri kalanını Vadstena'da geçirdi. Öldüğünde İspanya'dan toplanan liken koleksiyonunu incelemekteydi.^[2]

Likenoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Ach., L.'un tüm canlı organizmaları sınıflandırmak olarak tanımlanan mirasını sürdüren genç İsveçli botanikçiler kuşağındandır. Likenlerin taksonomik sınıflandırmasına başladı ve yaşamı boyunca 3300'den fazla liken türünü 40 farklı cinse ayırdı.^[6] L. hayatta iken tüm likenler tek bir cinse bağlıydı, bu nedenle Ach., liken sınıflandırmasını çok bölümlü organizma grubuna genişleten ilk kişi oldu.^[7] İlk yayını, İsveç'te bulunan bilinen tüm liken türlerini detaylandıran, 1798'de yayınlanan Lichenographiae Suecia prodromusdu. Bu, likenleri ikili adlandırmayı kullanarak sınıflandıran ilk çalışmaydı. Daha sonra Acharius, Methodus qua omnes detectos Lichenes (1803),^[8] Lichenographia universalis (1810),^[9] ve Synopsis methodica lichenum'u (1814) yayınladı.^[10] Acharius, yaşamı boyunca, çoğu bugün Finlandiya Doğa Tarihi Müzesi Botanik Müzesi'nde bulunan 5500'den fazla liken örneği topladı.^[11]

Mirası[değiştir | kaynağı değiştir]

Bitki cinsi Acharia, birkaç bitki türü (örn. Rosa acharii ve Conferva acharii) ve bir böcek, Tortrix achariana, Ach. onuruna adlandırılmıştır. Acharius Madalyası ise likenolojide ömür boyu başarı ödülü olarak verilir.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Mikologların listesi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Sernander., K. “Erik Acharius - Svenskt Biografiskt Lexikon.” Fredrik Teodor Borg - Svenskt Biografiskt Lexikon, sok.riksarkivet.se/sbl/Presentation.aspx?id=5503.
^ ^a ^b Thell, A., Kärnefelt, I., Seaward, M., & Westberg, M. (Eds.) (2013). In the footsteps of Erik Acharius. 20th biennial meeting of the Nordic Lichen Society. Vadstena 11–15 August 2013. Programme and Abstracts. Nordic Lichen Society.
^ Hofberg, Herman, et al. “Acharius, Erik (Svenskt Biografiskt Handlexikon).” Acharius, Erik, Project Runeberg, 24 Mart 1997, runeberg.org/sbh/achareri.html.
^ “Erik Acharius.” The Mushroom Journal, www.mushroomthejournal.com/greatlakesdata/Authors/Acharius601.html.
^ “Erik Acharius.” Ilse Luise Ledermann-Citroen - Biographical Summaries of Notable People - MyHeritage, MyHeritage, www.myheritage.com/names/erik_acharius.
^ Anderberg, Arne. “Erik Acharius, the Father of Lichenology.” Naturhistoriska Riksmuseet - Startsida, Naturhistoriska Riksmuseet, 7 Nov. 2014, www.nrm.se/en/forskningochsamlingar/botanik/botaniskhistoria/erikacharius.310.html.
^ Frödén, Patrik. “Lichenology in Lund – an Historical Overview | The Lichenologist.” Cambridge Core, Cambridge University Press, 6 Aug. 2009, www.cambridge.org/core/journals/lichenologist/article/lichenology-in-lund-an-historical-overview/12AD4A9CCFD0292CC73E7C3A17B8964D.
^ Acharius, Erik. Synopsis Methodica Lichenum. 1814
^ Acharius, Erik. Lichenographia Universalis: In Qua Lichenes Omnes Detectos, Adiectis Observationibus Et Figuris Horum Vegetabilium Naturam Et Organorum Carpomorphorum Structuram Illustrantibus, Ad Genera, Species. Gottingae: Apud I. F. Danckwerts, 1810.
^ Acharius, Erik. Synopsis Methodica Lichenum. 1814.
^ Laine, Sanna. “Erik Acharius Lichen Collection.” GBIF, Finnish Museum of Natural History, 8 Jan. 2014, www.gbif.org/dataset/6c781d5f-a189-497b-a78d-5c2d7b41cb6a#description.

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Eriksson, Gunnar (1970). "Acharius, Erik". Dictionary of Scientific Biography. 1. New York: Charles Scribner's Sons. ss. 45-46. ISBN 0-684-10114-9.

[:0-1] Sernander., K. “Erik Acharius - Svenskt Biografiskt Lexikon.” Fredrik Teodor Borg - Svenskt Biografiskt Lexikon, sok.riksarkivet.se/sbl/Presentation.aspx?id=5503.

[:1-2] Thell, A., Kärnefelt, I., Seaward, M., & Westberg, M. (Eds.) (2013). In the footsteps of Erik Acharius. 20th biennial meeting of the Nordic Lichen Society. Vadstena 11–15 August 2013. Programme and Abstracts. Nordic Lichen Society.

[3] Hofberg, Herman, et al. “Acharius, Erik (Svenskt Biografiskt Handlexikon).” Acharius, Erik, Project Runeberg, 24 Mart 1997, runeberg.org/sbh/achareri.html.

[4] “Erik Acharius.” The Mushroom Journal, www.mushroomthejournal.com/greatlakesdata/Authors/Acharius601.html.

[5] “Erik Acharius.” Ilse Luise Ledermann-Citroen - Biographical Summaries of Notable People - MyHeritage, MyHeritage, www.myheritage.com/names/erik_acharius.

[6] Anderberg, Arne. “Erik Acharius, the Father of Lichenology.” Naturhistoriska Riksmuseet - Startsida, Naturhistoriska Riksmuseet, 7 Nov. 2014, www.nrm.se/en/forskningochsamlingar/botanik/botaniskhistoria/erikacharius.310.html.

[7] Frödén, Patrik. “Lichenology in Lund – an Historical Overview | The Lichenologist.” Cambridge Core, Cambridge University Press, 6 Aug. 2009, www.cambridge.org/core/journals/lichenologist/article/lichenology-in-lund-an-historical-overview/12AD4A9CCFD0292CC73E7C3A17B8964D.

[8] Acharius, Erik. Synopsis Methodica Lichenum. 1814

[:2-9] Acharius, Erik. Lichenographia Universalis: In Qua Lichenes Omnes Detectos, Adiectis Observationibus Et Figuris Horum Vegetabilium Naturam Et Organorum Carpomorphorum Structuram Illustrantibus, Ad Genera, Species. Gottingae: Apud I. F. Danckwerts, 1810.

[:3-10] Acharius, Erik. Synopsis Methodica Lichenum. 1814.

[:4-11] Laine, Sanna. “Erik Acharius Lichen Collection.” GBIF, Finnish Museum of Natural History, 8 Jan. 2014, www.gbif.org/dataset/6c781d5f-a189-497b-a78d-5c2d7b41cb6a#description.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Erik Acharius nedir?, Erik Acharius anlamı nedir?, Erik Acharius ne demektir?