Enerji dönüşümü

Enerji dönüşümü enerjinin bir biçimden diğerine dönüşümüdür. Fizikte enerji terimi bir sistemdeki belirli değişiklikleri oluşturma kapasitesini açıklar. Dönüşümde entropinin sınırlamaları göz ardı edilir. Sistemlerin toplam enerji dönüşümü, yalnızca enerjinin eklenmesi veya çıkarılması ile sağlanabilir. Termodinamiğin birinci kanununa göre (enerjinin korunumu yasası olarak da bilinir) enerji, dönüştürülebilen bir büyüklüktür. Bir sistemin toplam kütle miktarı, enerjisinin bir ölçüsüdür. Bir sistemdeki enerji dönüştürülebildiğinden dolayı, farklı bir hale veya başka bir biçime dönüşebilir. Çoğu haldeki enerji, birçok fiziksel iş yapmak için kullanılabilir. Enerji doğal süreçler veya makinelerde kullanılabilir. Ayrıca ısı, ışık veya harekete dönüşebilir. Örneğin bir güneş pili, güneş ışınımını elektrik enerjisine dönüştürür ve böylece ampul yanar veya bilgisayara güç sağlanır.

Enerjiyi bir biçimden diğerine dönüştüren cihaza transduser denir.

Yapısında termal enerji barındıran çoğu enerji biçimi, başka enerji biçimine verimli olarak dönüştürülebilir. Bu verim, potansiyel enerjinin kinetik enerjiye dönüşümünde olduğu gibi bazen %100 olur.

Evrendeki enerji dönüşümü tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Evrende Büyük Patlamadan beri çeşitli enerji biçimleri arasında dönüşümler meydana geldiğine inanılıyor. Büyük patlamada açığa çıkan hidrojenin gezegenler tarafından tutulmasında enerjide doğrudan bir dönüşüm oluştu. Yerçekimi potansiyel enerjisi doğrudan ısıya dönüştü.

Örnekler[değiştir | kaynağı değiştir]

Makinelerde enerji dönüşümleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Örneğin kömür yakıtlı elektrik santralinde büyük miktarda enerji elde edilir ve açığa çıkan enerji dönüşümleri şu adımlarla gerçekleşir:

Kömürün kimyasal enerjisi termal enerjiye dönüşür.
Termal enerji, buharda kinetik enerjiye dönüşür.
Jeotermal enerji
Kinetik enerji, türbinde mekanik enerjiye dönüşür.
Türbinin mekanik enerjisi, elektrik enerjisine dönüşür. Bu da enerjinin son biçimidir.

Çoğu sistemde, sonuncu adım çoğunlukla mükemmel verim verir. Birinci ve ikinci adımlar oldukça verimlidir, fakat üçüncü adım nispeten verimsizdir. En verimli gaz yakıtlı santrallerde %50 verim elde edilir. Yağ ve kömür yakıtlı santraller az verimlidir.

Otomobilde enerji dönüşümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Otomobilde enerji dönüşümünde şu adımlar gerçekleşir:

Yakıttaki potansiyel enerji yakıtın yanması sonucu genişleyerek kinetik enerjiye dönüşür.
Gazın genişlemesi sonucu oluşan kinetik enerji pistonu doğrusal hareket ettirir.
Pistonun doğrusal hareketi krank milinde dairesel harekete çevrilir.
Krank milinin dairesel hareketi şanzımana aktarılır.
Dairesel hareket şanzıman ile hızlandırılır.
Hızlandırılan dairesel hareket diferansiyele aktarılır.
Diferansiyel, dairesel hareketi tekerleklere aktararak dönmelerini sağlar.
Tekerleklerin dairesel hareketi, taşıtı doğrusal hareket ettirir.

Diğer enerji dönüşümleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Enerjiyi bir biçimden diğerine dönüştüren birçok makine ve transduser vardır: Bunlardan bazıları ve dönüştürdükleri enerji aşağıdaki listede verilmiştir:

Termoelektrik etki (Isı → Elektrik enerjisi)
Jeotermal enerji (Isı→ Elektrik enerjisi)
Soğutma çevrimi, arabalarda kullanılan içten yanmalı motor veya buhar motoru (Isı → Mekanik enerji)
Okyanus ısıl gücü (Isı → Elektrik enerjisi)
Hidroelektrik santrali (Yerçekimi potansiyel enerjisi → Elektrik enerjisi)
Elektrik üreteci (Kinetik enerji veya Mekanik iş → Elektrik enerjisi)
Yakıt hücreleri (Kimyasal enerji → Elektrik enerjisi)
Pil (Kimyasal enerji → Elektrik enerjisi)
Ateş (Kimyasal enerji → Isı ve ışık)
Lamba (Elektrik enerjisi → Isı ve ışık)
Mikrofon (Ses enerjisi → Elektrik enerjisi)
Dalga enerjisi (Mekanik enerji → Elektrik enerjisi)
Rüzgâr gücü (Rüzgâr enerjisi → Elektrik enerjisi veya Mekanik enerji)
Piezoelektrik sensör (Germe → Elektrik enerjisi)
Yarı akustik gitar (Ses → Elektrik enerjisi)
Sürtünme kuvveti (Kinetik enerji → Isı)
Isıtıcı (örneğin klima) (Elektrik enerjisi → Isı)

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

g t d Enerji
Tarih • Dizin
Temel kavramlar	Enerji Birimler Enerjinin korunumu Enerji bilimi Enerji dönüşümü Enerji koşulu Enerji geçişi Enerji seviyesi Enerji sistemi Kütle Negatif kütle Kütle-enerji eşdeğerliği Güç Termodinamik Kuantum termodinamiği Termodinamik kanunları Termodinamik sistem Termodinamik durum Termodinamik potansiyel Termodinamik serbest enerji Tersinmezlik Termal rezervuar Isı aktarımı Isı sığası Hacim (termodinamik) Termodinamik denge Isıl denge Mutlak sıcaklık Yalıtılmış sistem Entropi Serbest entropi Entropi kuvveti Negentropi İş Ekserji Entalpi
Çeşitler	Kinetik İç Termal Potansiyel Yerçekimsel Esneklik Elektriksel potansiyel enerji Mekanik Atomlararası potansiyel Elektrik Manyetik İyonlaşma Işınım Bağlanma Nükleer bağlanma enerjisi Yerçekimsel bağlanma enerjisi Kuantum renk dinamiği bağlanma enerjisi Karanlık Öz Hayalet Negatif Kimyasal Durgun Ses enerjisi Yüzey enerjisi Boşluk enerjisi Sıfır noktası enerjisi
Enerji taşıyıcılar	Radyasyon Entalpi Mekanik dalga Ses dalgaları Yakıt Fosil yakıt Isı Gizli ısı İş Elektrik Pil Kondansatör
Birincil enerji	Fosil yakıt Kömür Petrol Doğal gaz Nükleer yakıt Doğal uranyum Işınım enerjisi Güneş Rüzgâr Hidrolik güç Okyanus enerjisi Jeotermal Biyoenerji Yerçekimi enerjisi
Enerji sistemi bileşenleri	Enerji mühendisliği Petrol rafinerisi Elektrik gücü Fosil yakıtlı elektrik santrali Kojenerasyon Entegre gazlaştırma kombine çevrim Nükleer enerji Nükleer enerji santrali Radyoizotop termoelektrik jeneratör Güneş gücü Fotovoltaik sistem Yek-odaklı güneş enerjisi santralleri Termal güneş enerjisi Güneş enerji kulesi Güneş fırını Rüzgâr gücü Rüzgâr çiftliği Uçan rüzgâr enerjisi Hidrolik güç Hidroelektrik Dalga tarlası Gelgit enerjisi Jeotermal elektrik Biyokütle
Kullanım ve tedarik	Enerji tüketimi Enerji depolama Dünya enerji tüketimi Enerji güvencesi Enerji tasarrufu Enerji verimliliği Ulaşım Tarım Yenilenebilir enerji Sürdürülebilir enerji Enerji politikası Enerji gelişimi Dünya enerji tedariği Güney Amerika Kuzey Amerika Avrupa Asya Afrika Avustralya
Diğer	Jevons paradoksu Karbon ayak izi
Kategori • Medya

Enerji dönüşümü nedir?, Enerji dönüşümü anlamı nedir?, Enerji dönüşümü ne demektir?