Cumhuriyetçi Alternatif Partisi
Kısaltma	REAL
Genel başkan	İlgar Mammadov
Slogan(lar)	Cumhuriyetçiler hiçbir zaman teslim olmuyor! YAP'ma, REAL'laştır!
Kuruluş tarihi	2009 (Hareket) 7 Nisan 2018 (Parti) 31 Ağustos 2020 (Resmi kayıt)
Merkez	Bakü, Azerbaycan
İdeoloji	Ulusal liberalizm Cumhuriyetçilik
Siyasi pozisyon	Büyük çadır
Millî Meclis	1 / 125
İnternet sitesi
realplatforma.org

Cumhuriyetçi Alternatif Partisi (Azerice: Respublikaçı Alternativ Partiyası), Azerbaycan'da 2009'da anayasa değişikliği referandumuna itiraz olarak kurulan hareket. Hareket 2018'de siyasi partiye çevrildi. 31 Ağustos 2020'de Adliye Bakanlığı'nca resmî devlet kaydına alındı.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Harekat dönemi (2009-2018)[değiştir | kaynağı değiştir]

2009 Azerbaycan anayasa değişikliği referandumu ile Azerbaycan anayasası değiştirildi. Yeni anayasaya göre kişilere sınırsız olarak cumhurbaşkanı seçilme hakkı tanındı. Yeni anayasa maddesini protesto eden bir grup kendini yeni nesil siyasetçi adlandıran şahıs bunun "cumhuriyetçiliğe ihanet" olarak nitelendirdi. Bunun üzerine bu grup ve bazı aydınlar Facebook üzerinden birleşerek Cumhuriyetçi Alternatif Hareketi tesis etti. Hareketin resmi kısaltması ReAl olarak belirlendi.

ReAl 2013 Azerbaycan cumhurbaşkanlığı seçimine hareket lideri İlgar Mammadov'un adaylığıyla katılmak istedi. İlgar Mammadov seçim hazırlıklarına odaklanarak ülke genelinde çalışmalara başladı. Cumhurbaşkanlığına aday Mammadov Azerbaycan'ın İsmayıllı şehrinde düzenlenen protestolara katıldı. Polisler asayişi bozma nedeniyle İlgar Mammadov'u gözaltına aldılar. Mahkeme İlgar Mammadov'a 7 yıl hapis cezası verdi. Bu durumda ReAl seçimlere katılamadı. ReAl Yönetim Kurulu Erkin Kadirli başkanlığında Demokratik Kuvvetlerin Millî Şûrası adayı Cemil Hasanlı'yı destekledi. Cemil Hasanlı seçimi 2. bitirdi.

ReAl uzunca bir süre Yönetim Kurulu'nca yönetilerek İlgar Mammadov'un tahliye edilmesi için çalıştı. Mammadov'un hapis süresi 2018 yazında bitecek ve bir sonraki Azerbaycan cumhurbaşkanlığı seçimi ise 2018 Kasım'ında düzenlenecekti. Yeni Azerbaycan Partisi Yönetim Kurulu belirli istişareler yaparak cumhurbaşkanlığı seçimini erkene almış ve tarih olarak 11 Nisan'ı belirlemiştir. Bu durumda Mammadov seçimlere katılamamıştır.

Parti dönemi (2018-)[değiştir | kaynağı değiştir]

İlgar Mammadov'un isteği ve ReAl Yönetim Kurulunun onayıyla 2018'de Hareket partileşme sürecine girdi. 7 ve 8 Nisan 2018 tarihlerinde ReAl Partisi'nin 1. Kuruluş Kurultayı düzenlendi. Önceden defalarca Bakü Valiliği’ne ve Azerbaycan Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı'na başvurulsa da kurultay için partiye yer ayrılmadı. ReAl kurultayı çevrimiçi gerçekleştirerek Cumhuriyetçi Alternatif Partisi’ne çevrildi. Partinin tüzüğünde resmi kısaltması ReAl olarak belirlendi. Kurultayın 2. gününde 40 kişilik Parti Meclisi üyeleri seçildi. Parti Meclis Başkanı ise Azer Kasımlı seçildi. Ayrıca hapiste olan İlgar Mammadov tek aday olarak parti genel başkan seçildi.

Partileşme sürecini yanlış bulan Yönetim Kurulu üyeleri Altay Göyüşov, Rövşen Ağayev, Halit Bağırov, Ferhat Mehtiyev ve birçok diğer üyeler daha sonra partiden istifa ettiler.

2018’in yazında şartlı tahliyeyle genel başkan İlgar Mammadov tahliye edildi.

2019’ta İlgar Mammadov tarafından partide olağanüstü durum ilan edildi, resmi kayıt alınmayan parti kurultaya giderek yeniden Azerbaycan Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı'na başvurmayı amaçladı. Parti Meclisi ve Merkez Yürütme Kurulu feshedildi. Lakin ülkede erken parlamento seçimlerinin ilan edilmesi kurultayı erteledi. Bu durumu ve bundan önceki olayları anti demokratik, diktatörlük diye nitelendiren, partinin kuruluş amaçlarından uzaklaştığını iddia eden Parti Meclis Başkanı Azer Gasımlı Mammadov'u parti içi diktatörlükle suçlayarak partiden istifa etti.

2020 Azerbaycan genel seçimleri ve sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

2020 Azerbaycan genel seçimlerine bağımsız adaylarla REAL Cumhuriyetçiler İttifakı adı altında katılan parti ittifak bazında 42 aday sürse de, onlardan yalnız 31’nin adaylığı resmen onaylandı. Adaylardan 1’i adaylığını geri çekti, 1’inin ise adaylığı iptal edildi.

Seçim sonuçları açıklandığında ReAl Cumhuriyetçiler İttifakı seçimlerin sahteleştirildiğini iddia etti. Sonuçlara göre İttifaktan yalnız 1 kişi, ReAl kurucu üyesi olan Erkin Gadirli 16 saylı Bakü'nün Yasamal 2. seçim dairesinden liste usulü çoğunluk sistemiyle %34 oy oranıyla milletvekili seçildi. Aynı zamanda İttifakın 3 adayı 2., 3 adayı ise seçimleri 3. sırada bitirdi. Seçim sonuçlarına itiraz etmesine rağmen parti, Erkin Kadirli'nin milletvekili seçilmesini destekledi.

Diyalog[değiştir | kaynağı değiştir]

Parlamento partisine çevrilen REAL Yeni Azerbaycan Partisi iktidarının ilan ettiği yeni siyasi irtibatlara ılımlı yanaşarak iktidarın diyalog teklifini kabul etti. Diyaloglar çerçevesinde REAL'i parti genel başkanı İlgar Mammadov, Yeni Azerbaycan Partisi'ni ise Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı İdaresi Siyasi Partiler ve Yasama Gücü Başkanı Adalet Valiyev temsil etti. Görüşmelerde partinin resmî olarak kayıtlara alınmasının önünü kapatan yapay engeller, siyasi mahpuslar, ülkedeki antidemokratik durumlar, seçim yasası, sivil toplum kuruluşları ile ilgili yasalar, ekonomik ve siyasal sorunlar tartışıldı. Adalet Valiyev artık hükûmetin siyasetinin değiştiğini belirterek partinin yeniden Adalet Bakanlığına başvurmasını belirtti. ReAl yeniden kurultay için Bakü Valiliği'ne başvursa da COVID-19 pandemisi nedeniyle kurultay için yer verilemeyeceği cevabını aldı. Bunun üzerine Adalet Valiyev çevrimiçi kurultayın mümkün ve geçerli olduğunu belirtti.

2. Kuruluş Kurultayı[değiştir | kaynağı değiştir]

Parti 4 Ağustos 2020 tarihinde Zoom üzerinden 108 kurultay delegesinden 98'nin katılımıyla 2. Kuruluş Kurultayını gerçekleştirdi. Kurultay 3 ayda bir kere değişmesi şartıyla 5 kişilik Disiplin Kurulunu ve partiyi yönetecek 6 kişilik Siyasi Komiteni seçti. Kurultayda Genel Başkanın yetkileri azaltıldı ve yeni Parti Tüzüğü kabul edildi. Yeni Tüzüğe esasen partinin yeni kısaltması REAL olarak belirlendi.

Siyasi Komite 18 Ağustos 2020 tarihli toplantısında oylama ile İlgar Mammadov genel başkan seçildi. 1 hafta sonra 1000 parti üyesinin imzaları ve Kurultay Belgeleri Azerbaycan Cumhuriyeti Adliye Bakanlığı'na sunuldu. Parti 31 Ağustos 2020 tarihinde resmî devlet kayıtlarına geçti.

Yapılanma[değiştir | kaynağı değiştir]

Genel başkan[değiştir | kaynağı değiştir]

8 Ağustos 2020'de kabul edilen yeni Parti Tüzüğüne esasen Genel Başkan Siyasi Komite üyesi olup aynı zaman SK Başkanı olmaktadır.

#	Genel Başkan	Görev Başlangıcı	Görev Bitişi
1.	İlgar Mammadov	8 Nisan 2018	4 Ağustos 2020
		18 Ağustos 2020	Görevde

Siyasi Komite[değiştir | kaynağı değiştir]

Gençlik Kolları[değiştir | kaynağı değiştir]

Partinin gençlik kolları Gençler Birliği adlanmaktadır. 25 Aralık 2020 tarihinde çevrimiçi gerçekleşen kongrede REAL Gençler Birliği resmen kuruldu ve 8 kişilik Yönetim Kurulu üyeleri seçildi. 4 Ocak 2021 tarihinde düzenlenen YK ilk toplantısında 2 yıllık süreç için Ayhan Mehtizade REAL Gençler Birliği Başkanı seçildi.

17 Nisan 2022 tarihinde REAL Gençler Birliğinin 2. Kongresi gerçekleşmiş, kongrede 8 kişilik Yönetim Kurulu üyeleri seçilmiştir. 19 Nisan 2022 tarihinde düzenlenen YK ilk toplantısında Fariz Zöhrabov Gençler Birliğinin Başkanı, Emil Paşayev ve Tural Rzazade ise Başkan Yardımcısı seçilmiştir.^[1]

Kurultaylar[değiştir | kaynağı değiştir]

Seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]

REAL kurulduğu günden bu yana sadece 1 genel seçime katılmıştır.

Genel seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]

REAL resmen 31 Ağustos 2020'de kayıtlara alınsa da, Şubat seçimlerine bağımsız adaylarla katılmıştır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]