Cihat

Cihat^[1]^[2] (Arapça: جهاد "cihad"), İslami bir terim. Arapça "mücadele" kökünden gelir ve güncel Türkçede çoğunlukla "İslam uğruna savaşma" anlamında kullanılır.

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Arapçada cihad sözcüğü c-h-d kökünden türemiştir. Cehd, "gayret etme", "bütün gücünü kullanma" mânâsında, cihad ise geleneksel anlamda silah ve savaşları da kapsayan "mücadele" anlamında Kur'an ayetlerinde de kullanılan Arapça bir kelimedir.^[3]

İlgili ayet ve hadisler[değiştir | kaynağı değiştir]

"Fitne ortadan kalkıncaya ve dinin tamamı Allah için oluncaya kadar onlarla savaşın. Vazgeçerlerse kuşkusuz Allah yaptıklarını görmektedir." (Enfal 39)^[4]

"Haram aylar çıkınca, müşrikleri bulduğunuz yerde öldürün, esir alın, kuşatın ve onları her geçit yerinde gözetleyin. Şayet tövbe ederler, namazlarını kılarlar ve zekâtlarını verirlerse artık onları serbest bırakın. Allah yargılayıcıdır, bağışlayıcıdır." (Tevbe 5)^[5]

Fıkıhta[değiştir | kaynağı değiştir]

Cihat bazı fıkıhçılar tarafından bazı hadislere dayanılarak iki kısma ayrılmıştır: büyük cihat ve küçük cihat. Büyük cihat, insanın benliğinde barındırdığı kötülüğe ve dünyevi zevke olan yakınlığına karşı verdiği mücadele olarak tanımlanmıştır. Küçük cihat ise İslam'ı savunma, hakim kılma ve fiili savaş anlamda dini mücadeledir.

İslam'a göre cihat dört şekilde gerçekleştirilir:

Kalp ile, dil ile, el ile ve kılıç ile.^[3] Bunlardan ilki insanın Şeytan ile mücadele ederek kalbini temizlemesi anlamına gelir.^[3]
İkincisi İslam'ın dil ile yayılmasıdır.^[3]
Üçüncüsü insanın doğru şeyleri yapması anlamına gelir.^[3]
Dördüncüsü ise inançsızlarla ve İslam düşmanları ile fiziksel savaş anlamına gelir.^[3]

İslam'da İbrahimî dinlerin mensupları kabul edilen Hristiyan ve Yahudilerin cihat konusunda özel bir durumu vardır.^[3] Bunlar ya İslam'a geçmek ya da İslâmi şeriat idaresi altında kendi dinlerini yaşayarak baş vergisi (cizye) ve toprak vergisi vermek zorundadır.^[3] Eğer her iki seçeneği de reddederlerse bu gruplara karşı da cihat ilan edilir.^[3]

Hanefi fıkıh eseri El-Mebsut'ta ise şöyle geçmiştir:

"Müslümanların görevi onları İslam'a çağırmak, İslam'a girmemekte diretenlerle ise savaşmaktır. Çünkü bu ümmetin, indirilmiş olan bütün kitaplardaki niteliği, iyiliği emretmek, kötülüğü yasaklamaktır. İyiliğin başı Allah'a inanmaktır. Dolayısı ile tüm inananlar bunu emretmekle ve çağırmakla görevlidir. Kötülüğün kökü de Allah'a ortak koşmaktır. O bilgisizliğin ve inatçılığın son noktasıdır."^[6]

Çağdaş İslam'da insanın kendisi ile olan cihadı özellikle vurgulanır.^[3] Diğer milletlerle savaşa, sadece inancın tehlikede olduğu durumlarda ve savunma amaçlı olmak kaydıyla izin verilir.^[3]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

İslam tarihi boyunca Müslümanların gayrimüslimlerle savaşları -ağırlıklı olarak politik nedenlerle olsa dahi- sıklıkla, dinî boyutunu vurgulamak için cihat olarak adlandırılmıştır.^[3] Bu duruma özellikle 18. ve 19. yüzyıllarda Sahraaltı Afrika'nın Müslüman bölgelerinde rastlanırdı. Örneğin Osman dan Fodio, 1804 yılında bugünkü Nijerya'nın kuzeyinde kurduğu Sokoto Halifeliği için mücadelesini cihat olarak tanımlamıştı.^[3] 20. ve 21. yüzyıllardan önce SSCB ve sonrasında da Amerika Birleşik Devletleri ile savaşan Afgan savaşçılar da genellikle kendilerini mücahit olarak tanımlamıştır.^[3] Bu savaşlar esnasında İslamcı aşırı uçlar, "mürted" olarak gördükleri diğer Müslümanlara karşı düzenledikleri saldırıları da cihat kapsamında değerlendirmişlerdir.^[3]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "cihat." Türkçe Sözlük. Dil Derneği. Erişim tarihi: 9 Şubat 2015.
^ "cihat." Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Erişim: 9 Şubat 2015
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o "jihad." 5 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Britannica.com. Erişim: 9 Şubat 2015
^ "Enfâl Suresi 39. Ayet Tefsiri - Diyanet İşleri BaşKanlığı". kuran.diyanet.gov.tr. 16 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.
^ "Tevbe Suresi 1-6. Ayet Tefsiri - Diyanet İşleri BaşKanlığı". kuran.diyanet.gov.tr. 18 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.
^ El-Mebsut, Cilt:10, Sayfa:1.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Okuma listesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Abdullah Azzam, Tevbe Suresi Tefsiri (Cihad Dersleri), Buruc Yayınları, İstanbul, 2007, 3. baskı, ISBN 9780174325000.
Seyyid Ebu'l-A'la El-Mevdudi, Cihad İslam'da Savaş Hukuku, Şafak Yayınları.
Ahmet Kalkan; Editör: Hasan Lütfi Ramazanoğlu, Müslamanın Müslümanlaşması: Tevhid ve Uzlaşma; Cihad ve Terör; İbadet ve Adet, Rağbet Yayınları, İstanbul, 2005, ISBN 9756373342.
Ahmed Çelebi, İslam Düşüncesinde Cihad ve Savaş Siyaseti, İz Yayıncılık, İstanbul, 1994, ISBN 9753550855.
Nicola Melis, “A Hanafi treatise on rebellion and ğihād in the Ottoman age (XVII c.)”,Eurasian Studies, Volume II; Number 2 (December 2003), pp. 215–226.

[1] "cihat." Türkçe Sözlük. Dil Derneği. Erişim tarihi: 9 Şubat 2015.

[2] "cihat." Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Erişim: 9 Şubat 2015

[Britannica-3] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o "jihad." 5 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Britannica.com. Erişim: 9 Şubat 2015

[4] "Enfâl Suresi 39. Ayet Tefsiri - Diyanet İşleri BaşKanlığı". kuran.diyanet.gov.tr. 16 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.

[5] "Tevbe Suresi 1-6. Ayet Tefsiri - Diyanet İşleri BaşKanlığı". kuran.diyanet.gov.tr. 18 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.

[6] El-Mebsut, Cilt:10, Sayfa:1.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Cihat ne demektir